Opgelicht volgens de laatste mode

Anne Vanderdonckt observeert de maatschappij, haar evoluties, haar vooruitgang, haar inconsistenties. Ze deelt met u haar twijfels, haar vragen, haar enthousiasme. En als ze ergens de draak mee steekt, dan is het met zichzelf.

Maar hoe kan je zo naief zijn?! Ik hoor de reacties nog op het verhaal van mijn grootouders, bruin als melocakes, gegeneerd als vakantieliefjes die hun familie moeten vertellen dat ze ‘een souvenirtje‘ mee naar huis hebben gebracht. Op een snelwegparking vraagt een sympathieke man beleefd de weg. Mijn grootvader haalt zijn wegenkaart boven en vouwt ze open op de motorkap van de Capri (herinner je je die Ford nog, doorgaans in het metallic blauw of groen, prachtig uit evenwicht gebracht met een superkleine koffer en een eindeloze voorkant?). Ondertussen komt mijn grootmoeder terug met twee bekertjes koffie uit de automaat. Er volgen bedankingen, “geen probleem, graag gedaan, goede reis”. Goede reis naar het politiebureau om klacht in te dienen, inderdaad, want als bij toverslag waren hun valiezen verdwenen uit de koffer, hun fototoestellen van de achterbank …

Ondanks de stampen van het noodlot en het onrecht, bleef bij mijn grootouders hun zuurstokroze vertrouwen in de mensheid overeind en hielpen ze iedereen die minder geluk had dan zij. Ook ‘verdwaalde’ toeristen. Hun belangrijkste argument: je zag dat dat brave mensen waren. In dit geval: het leken nochtans brave mensen.
Dat je opgelicht wordt, is nog niet het ergste. Wel dat gevoel dat je niet enkel dom bent geweest, maar dat ze je voor de gek hebben gehouden. Vandaag bestaat ouderwetse oplichting, zoals langs snelwegparkings, nog steeds. Kranten waarschuwen regelmatig voor die klassieke trucs die telkens opnieuw heruitgevonden worden.

Helaas is de menselijke naïviteit, overgoten met een gevoel van ‘dat gebeurt enkel bij anderen’, groot. En helaas hebben de oplichters een nieuw vruchtbaar, complex en eindeloos speelterrein gevonden: het internet. In die mate zelfs dat klassieke inbraken, met de bijkomende risico’s, afnemen ten voordele van de minder gevaarlijke en ontzettend lucratieve cybercriminaliteit.

Denk vooral niet dat het jou niet kan overkomen. Talrijk zijn diegenen die volgend op een opleiding rond internetveiligheid, een mail openen en vol vertrouwen op een link klikken die ze eigenlijk als verdacht hadden moeten beschouwen. Waarschuwingsbericht. Het ging om een test van het IT-departement. Gênant.
Naast de overduidelijke scams waarbij je bericht krijgt dat een nonkel in Amerika jou een fortuin nalaat maar dat je eerst dossierkosten moet betalen, zijn er de mails die je doen twijfelen, want oplichters passen zich snel en prima aan. Sommige gedupeerden zijn al het vertrouwen in zichzelf kwijt en wagen zich niet meer op het internet (lees ons psychologie-artikel, p. 16), anderen worden ronduit paranoïde. Dat gebeurde bij een collega die er niet in slaagde zijn reis online te betalen. Na zes telefoontjes naar het reisagentschap en een lang gesprek met de bank herinnerde hij zich dat hij zijn kredietkaart zo had beveiligd dat niemand er online betalingen mee kon doen. Ook hijzelf niet. Voorzichtig, dat wel. Gênant, dat ook. En dolgedraaid als een vlieg in een bokaal, dat zeker. ●