Het magische licht boven Noorwegen

In het uiterste noorden van het Europese continent is Noorwegen prachtig in elk seizoen en absoluut magisch in de winter.

In de zomer is de zon in Scandinavië gul met licht en kleuren tijdens de bijna eindeloze dagen, maar de winter lijkt wel de keerzijde van de medaille: somber en treurig. Zo lijkt het, want dan zijn er andere natuurfenomenen te bewonderen die de dagen en nachten kleuren. De zon staat dan laag aan de horizon, wat het landschap en de natuur mooi verlicht en de besneeuwde bergtoppen een roze gloed geeft. En dan is er vooral de beroemde aurora borealis, de middernachtelijke schimmen die van september tot april aan het firmament verschijnen. Dat is het wonderbaarlijke schouwspel waarvan velen dromen om het ooit te mogen meemaken, voor even of urenlang. Foto’s en video’s van dit poollicht overspoelen de sociale netwerken. Ze voeden de drang om naar het noorden te trekken, naar deze hoge breedtegraden. Maar ga je tijdens die wintermaanden naar Scandinavië, dan ontdek je ook de kust en de schitterende Lofoten-archipel op een heel andere manier dan tijdens de zomer. Je kan dit avontuur op twee manieren beleven: al rijdend met de auto of aan boord van een kustexpres, een schip van de beroemde rederij Hurtigruten.

Magische Lofoten

De archipel van de Lofoten, een labyrint van wilde, bergachtige eilanden, is een wereld op zich. Als het onbewolkt is contrasteert de blauwe lucht met de besneeuwde toppen, maar ook op donkere dagen zijn de vergezichten ongelooflijk, als de wolken rond de bergen hangen, en zeker als die bedekt zijn met smetteloze sneeuw. Maar het weer is altijd onvoorspelbaar, waardoor het in een flits van licht naar donker kan omslaan. “Slecht weer bestaat niet, er is alleen slechte kleding”, zo luidt een Noors spreekwoord, wat aangeeft dat het land is ingesteld op alle soorten weer. Zelfs in de winter is het makkelijk om de wegen te gebruiken, uitzonderlijke stormen daargelaten. Bij sneeuwval worden ze snel vrijgemaakt en blijven de tunnels open die de vele eilanden met elkaar verbinden. Die wegen slingeren door het landschap, met een prachtig zicht op de bergachtige kusten, die verankerd lijken in het ijskoude water van de Atlantische Oceaan.

Vanop zee heb je een indrukwekkend zicht op de kliffen die zich in de oceaan storten. Uitstapjes met een kajak zijn dan ook populair in deze tijd van het jaar, net als sneeuwschoenwandelen. In het water van de fjorden weerspiegelen de karakteristieke Noorse rode huizen: de ‘rorbu’ van de vissersdorpjes, waarvan je sommige kan bezoeken.
Nusfjord ligt aan de westkant van de archipel en is erg in trek in de zomer. De witte, rode en gele huizen op palen zijn volledig omringd door het besneeuwd massief. Aan de houten kades dobberen kleurrijke boten en in visdroogschuren wordt de lekkernij opgeslagen die de oceaan op het einde van de winter aan het dorp schenkt: de skrei, een ‘winterkabeljauw’ die zich hier komt voeden en kuitschieten. De vangst van deze vis, die overal en met elke mogelijk saus wordt gegeten, wekt de havens in deze streek van bij zonsopgang tot leven.

Kustexpres

Centraal in deze eilandengroep ligt Stamsund, een aanleg- en opstapplaats voor een reis aan boord van een van de legendarische schepen van de Noorse postrederij Hurtigruten. Deze vracht- en passagiersschepen varen van Bergen in het zuiden van het land naar Kirkenes, helemaal in het noordoosten, bijna tot aan de grens met Rusland. Dat doen ze het hele jaar door, ongeacht de weersomstandigheden. Het zijn tegelijk post-, vracht-, bevoorradings- en cruiseschepen die langs routes varen die ook voor toeristen interessant zijn. Aan boord van een Hurtigrutenschip vaar je op elk moment wel voorbij een verrassing of een bijzonder landschap. Al snel is daar Harstad, op de Vesterålen Eilanden, en dan Tromsø, het ‘Parijs van het Noorden’, net onder de poolcirkel, met ’s zomers de middernachtzon en ’s winters lange nachten met de belofte van noorderlicht.

Deze fascinerende stad is een toegangspoort tot de Arctische wereld. Van hieruit vertrekken veel poolexpedities, zoals het Poolmuseum (Polarmuseet) vertelt en illustreert. Niet ver daarvandaan ligt de Arctische kathedraal (Ishavskatedralen), een ode aan het noorderlicht, met immense glasramen waardoor duizenden kleuren binnenvallen. Tromsø is de Europese hoofdstad van het noorderlicht en plaatselijke reisbureaus bieden natuurtochten aan om het licht te observeren. Of je neemt deel aan een zeetochtje om walvissen & co te spotten (orka’s, bultruggen, dolfijnen...).

Naar de Noordkaap

Na Tromsø gaat de reis verder richting de mythische Noordkaap, met een ontscheping in Honningsvåg, op het eiland Magerøya. De weg over immense besneeuwde plateaus, die eindeloos verder kronkelt, leidt ons naar het einde van de wereld. Daar opent zich een onvergetelijk panorama over de Noordelijke IJszee en het traject van de zon (die verborgen blijft van 18 november tot 23 januari). We bevinden ons nu op minder dan tweeduizend kilometer van de pool, op 71° 10′ 21 noorderbreedte. Eind januari, en bij helder weer, tooit het landschap van water en ijs zich in fel azuurblauw en wit, maar als de zon besluit om onder de wol(k) te kruipen wordt alles donker en grijs. Het weer bepaalt de regie ... maar de magie van deze plek werkt altijd!

Na dit klappertandende hoogtepunt zakken we af naar Sarnes, om er te gaan proeven van de fameuze rode koningskrab (met een spanwijdte tot 2 meter!). Dit invasieve dier werd door de Sovjets geïntroduceerd om het ecologisch evenwicht te verstoren, maar het smaakt wel heerlijk.

Dan gaat het verder door de wilde vlaktes van Noors Lapland: een mysterieuze en adembenemende streek, waar de Noorse Sami-bevolking woont. In Alta voelt het alsof je in Canada bent. Dit is in het hart van de provincie Finnmark, het uiterste noorden van Europa met uitgestrekte meren en bossen. In de stad vind je een ijshotel met ijsbar en de kerk van het noorderlicht. Want hier, boven de ijzige en besneeuwde taiga (boreaal bos) zie je dit natuurfenomeen regelmatig aan de hemel. Een spektakel dat, zoals geweten door wie het ooit zag, hemels betoverend is. ●