Apneu: van A tot Zzzzzz

Slaapapneu is dé volksziekte van deze tijd en verstoort de nachtrust van minstens 5 à 10% van de Belgen. Toch verstrijken er gemiddeld acht jaar tussen aanvang en diagnose.

Ademhalingsstop

Bij slaapapneu stopt de ademhaling gedurende minimum tien seconden tijdens de slaap, waardoor de zuurstoftoevoer naar het hart en de longen onderbroken wordt en je kort ontwaakt. De meest voorkomende vorm is obstructief apneu, waarbij de keelholte zich afsluit doordat de tong of het zachte weefsel naar achteren zakt. Dat maakt dat er zich minder of geen lucht richting de longen kan verplaatsen. “Mogelijke symptomen zijn snurken, slaperigheid overdag, ochtendhoofdpijn, nachtelijk zweten en vaak opstaan om te plassen. Maar slechts bij een op de zes patiënten zijn er duidelijke klachten. Ook voor de bedpartner is apneu niet altijd even herkenbaar. Om dat uit te klaren is een slaaponderzoek nodig”, legt prof. Johan Verbraecken (UZA Slaapcentrum) uit. Zo’n diagnose is belangrijk want ook zonder klachten verhoogt slaapapneu het risico op onder meer hart- en vaataandoeningen, depressie, cognitieve problemen en dementie.

“Iedereen heeft occasioneel wel eens een ademhalingsstop, bijvoorbeeld bij een verstopte neus waardoor je meer door de mond ademt. Pas bij meer dan vijf apneus per uur, is er mogelijk sprake van een gezondheidsprobleem. Vanaf 15 onderbrekingen per uur is de diagnose slaapapneu onafwendbaar.”

Behandelingen

Ingrijpen op de levensstijl zoals gewichtsverlies – overgewicht komt bij veel maar niet alle apneupatiënten voor – en rookstop zijn de eerste stap in de behandeling. Roken doet de slijmvliezen zwellen wat de aanleg tot apneu verhoogt. Ook minder alcohol drinken en meer bewegen zijn gunstig. Dat laatste verbetert eveneens de spiertonus, ook rond de keelholte wat gunstig is bij apneu. “Bij lichtere vormen kan dit het aantal apneus met 30% terugdringen.”

CPAP-masker

“Uit de praktijk weten we dat voldoende afvallen voor velen erg lastig is. Door intussen een behandeling met een CPAP-slaapmasker op te starten, kan die vicieuze cirkel van apneu, vermoeidheid en een ongezonde levensstijl doorbroken worden. CPAP is voor de grootste groep patiënten trouwens de meest succesvolle behandeling.” Een alternatief bij lichtere vormen is een mondbeugel die over de tanden wordt geschoven om zo te voorkomen dat de tong naar achteren zakt.

Drukverschillen

Voor meer complexe vormen van slaapapneu wordt overgestapt op het BIPAP-masker dat de ademhaling ondersteunt door afwisselend overdruk en onderdruk in de keel te blazen. De Rolls Royce onder de apneutoestellen is de ASV-therapie die de ademhaling continu analyseert en daarop de luchtdruk aanpast.

Tongzenuwpacemaker

Falen de courante therapieën, dan is er nog de tongzenuwpacemaker, die elektrische pulsen geeft aan de zenuwvezels van de tong zodat de tong naar voren wordt bewogen tijdens het slapen. De zenuwstimulator wordt ter hoogte van de borst geïmplanteerd en onderhuids via een draad verbonden met de tongzenuw. Omdat bij apneu zoveel factoren een rol spelen, werkt ook deze behandeling niet voor iedereen.

Wat nog?

Falen de courante therapieën, dan is er nog de tongzenuwpacemaker, die elektrische pulsen geeft aan de zenuwvezels van de tong zodat de tong naar voren wordt bewogen tijdens het slapen. De zenuwstimulator wordt ter hoogte van de borst geïmplanteerd en onderhuids via een draad verbonden met de tongzenuw. Omdat bij apneu zoveel factoren een rol spelen, werkt ook deze behandeling niet voor iedereen.