Overlevings- en echtscheidingspensioen: zal dit vangnet wegvallen?

Voor wie gehuwd is en alleen valt door overlijden of echtscheiding bestaat vandaag een vangnet. In het federaal regeerakkoord staan een aantal maatregelen die – op langere termijn – dit vangnet zullen afschaffen.

In de pensioenwetgeving wordt gesproken van de ‘gezinsdimensie’. Daarmee wordt bedoeld: als een koppel getrouwd is of was, dan kan de ene partner een pensioen krijgen op basis van de tewerkstelling van de andere partner.

Zo bestaat het ‘gezinspensioen’ voor koppels waarvan één van de partners niet of weinig gewerkt heeft. De Pensioendienst berekent wat voor het koppel het voordeligst is: 2 eigen pensioenen of 1 gezinspensioen.

Bij overlijden kan je als gehuwde langstlevende partner een overlevingspensioen krijgen als je zelf geen of weinig inkomsten hebt. Is jouw huwelijkspartner overleden in 2025, dan moet je als weduwe of weduwnaar minstens 50 jaar zijn om in aanmerking te komen voor een overlevingspensioen (er gelden ook nog een paar andere voorwaarden). Ben je geen 50 jaar, dan kan je een tijdelijke ‘overgangsuitkering’ krijgen, die je mag combineren met beroepsinkomsten.

Ben je gescheiden, dan kan je eventueel een  ‘pensioen als gescheiden partner’ krijgen op basis van de tewerkstelling van jouw partner die werknemer was.  Het pensioen van jouw ex-partner wordt niet verminderd, maar jij krijgt er iets bij. Ex-partners van ambtenaren kunnen een overlevingspensioen krijgen. Op het vlak van echtscheiding wordt al jaren gesproken van de ‘pensioensplit’. Hiermee wordt bedoeld: het ‘verdelen’ van het pensioen. Dan zou het pensioen van de ene wél verminderd worden ten voordele van de andere partner. Het idee van de pensioensplit wordt opnieuw opgenomen in de tekst van het Federaal regeerakkoord.  

Het gezinspensioen, het overlevingspensioen en het echtscheidingspensioen zijn weggelegd voor gehuwde koppels. Wettelijke en feitelijke samenwoners hebben er geen recht op.   

Wat staat er op stapel?

De nieuwe federale regering is van plan deze ‘gezinsdimensie’ te moderniseren.

Zo staat het in het Federale Regeerakkoord:

“Vandaag is het overlevingspensioen voor heel wat weduwen een inactiviteits- en armoedeval. Daarom wordt vanaf 01/01/2026 het overlevingspensioen, middels een overgangsperiode, tot de vroegst mogelijke pensioenleeftijd van de langstlevende partner vervangen door de overgangsuitkering (die vandaag geldt voor <50-jarigen), die vrij cumuleerbaar is met beroepsinkomen en beperkt in tijd tot maximum 2 jaar of tot 3 à 4 jaar bij jonge kinderen ten laste.

• We voorzien een ruime overgangsperiode waarin we nog de keuze laten tussen beide systemen.

• Partners worden gestimuleerd om in hun huwelijkscontract of wettelijk samenlevingscontract een pensioensplit te voorzien voor het geval van een (echt)scheiding. Er wordt ingezet op een brede communicatie aan de bevolking over dit onderwerp.

• Het gezinspensioen in het werknemers- en zelfstandigenstelsel wordt op middellange termijn afgebouwd (behalve voor de pensioenminima) en dus ook het hiervan afgeleid echtscheidingspensioen.”

Zolang deze afspraken niet in wettekst gegoten zijn, geldt de oude reglementering.