Lekker én gezond buiten tafelen

Een glaasje gekoelde witte wijn, een barbecue met vrienden, een picknick in het park, paella op een zonovergoten Spaans terras... Outdoor tafelen hoort bij de zomer. Om er met volle teugen van te genieten, houdt u best onze tips voor ogen.

1 Alcohol in de zon. Opgelet voor de man met de hamer!

U hebt het beslist al eens meegemaakt: het aperitief op het terras loopt uit, u voelt zich tipsy of loom nog vóór het eten op tafel staat. Dat komt doordat alcohol en hitte niet echt goed samengaan. “Alcohol heeft een sterk uitdrogend effect”, bevestigt Serge Pieters, professor dieetleer aan het Instituut Paul Lambin. “Bovendien geven we op warme dagen de voorkeur aan frisse alcoholsoorten, zoals rosé.” Maar zo’n fris glas drinkt u onbewust veel sneller leeg dan een drankje op omgevingstemperatuur. Rosé loopt bijna even vlotjes binnen als water. Met het risico dat u meer glaasjes achteroverslaat dan u lief is en al bij het aperitief beneveld bent.

Wilt u vermijden dat u snel dronken wordt zonder daarom resoluut alcohol te weigeren, ga dan eerder voor een glas gechambreerde rode wijn dan voor een glas gekoelde rosé: drank op omgevingstemperatuur drinkt u minder snel op, u nipt ervan. Bovendien zet te koude drank een mechanisme in gang waardoor uw lichaam warmte gaat produceren (zie punt 4). Koude drank biedt dus maar heel kortstondig verkoeling en uiteindelijk dreigt u zich nóg lomer te voelen!

Uit een recente studie van de universiteit van Milaan is gebleken dat blootstelling aan de zon gevaarlijker wordt naarmate men meer alcohol drinkt. Ethanol wordt immers omgezet in acetaldehyde, dat de huid gevoeliger maakt voor uv-stralen. Geen paniek: bij een glaasje nu en dan is het effect verwaarloosbaar. Maar wie dagelijks alcohol drinkt, moet zich extra beschermen tegen de zon!

2 Barbecueën is een kunst

De traditionele barbecue – op hout of op houtskool – krijgt al een paar jaar concurrentie van elektrische toestellen of toestellen op gas. Die zijn minder schadelijk voor de gezondheid. Maar de verrukkelijke rooksmaak die zo typisch is voor een houtvuurtje, is er natuurlijk niet bij. Mits enkele voorzorgmaatregelen is er echter geen reden om de traditionele barbecue te demoniseren: op houtskool geroosterd voedsel is niet echt ongezond.

Natuurlijk weet u dat u vlees moet braden op een schoon rooster en dat de vlammen niet aan het vlees mogen likken, omdat het dan verkoolt. Weinigen beseffen echter dat het gevaarlijk is om heel vet voedsel te roosteren. “Wanneer er vet van vlees in het vuur druipt, veroorzaakt dat niet alleen een vlam maar komt er ook zeer kankerverwekkend benzopyreen vrij”, legt Serge Pieters uit. “Ook kunnen er zich dioxines vastzetten in het vet van levensmiddelen. Wie verkeerd barbecuet, krijgt voedsel binnen dat meer dioxine bevat dan een besmette kip tijdens de dioxinecrisis van 1999.” Het is dus verstandig om te vet voedsel van de barbecue weg te houden en gemarineerd vlees even te deppen voor u het op de rooster legt. “Met kipfilet zonder vel, magere vis, groenten en fruit loopt u niet het minste risico.”

U denkt er niet aan een kruis te maken over worstjes of een met vet dooraderde côte à l’os? Dan kunt u het vlees bakken in een aluminium vlootje dat u op de rooster zet. Kies voor gegolfde vlootjes met gaatjes om het vet op te vangen, zo beperkt u de blootstelling aan giftige stoffen en krijgt u toch die karakteristieke barbecuesmaak. “U kunt ook citroensap gebruiken, niet op het vlees maar bijvoorbeeld op uw sla: vitamine C zou de opname van schadelijke stoffen tegengaan of beperken.”

Een laatste tip: slecht doorbakken voedsel – vooral gehakt – kan ziek makende bacteriën bevatten. Bak het vlees dus goed door. Gebruik eventueel een kookthermometer.

3 Een picknick? Respecteer de koudeketen!

Sommige levensmiddelen bederven zeer snel bij omgevingstemperatuur: de bacteriën vermenigvuldigen zich in ijltempo en kunnen een voedselvergiftiging veroorzaken, soms met zeer ernstige gevolgen. Het is dus van het grootste belang om rauw voedsel (slaatjes...) en dierlijke producten (vlees, vis, zuivel...) tot het allerlaatste moment koud te bewaren. Hoe u dat aanpakt wanneer u gaat picknicken? Een koelbox mag dan al log en zwaar zijn, hij is en blijft uw beste bondgenoot om de koudeketen in stand te houden. Omdat warmte stijgt, legt u het meest warmtegevoelige voedsel helemaal onderaan en de koelelementen erbovenop.

Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen adviseert om een aparte koelbox te voorzien voor drank: die box gaat vaker open en blijft dus minder lang koel. Intussen blijft het voedsel in de andere koelbox wel koud.

Moet u een stevige wandeling maken tot aan de picknickplek en zeult u dus liever zo weinig mogelijk mee? Er bestaan plastic vlootjes waarvan het dekseltje dienst doet als koelelement. Of u kunt kiezen voor minder warmtegevoelige voeding: brood, gerookte ham, droge worstjes, smeerkaas in porties, voedsel in blik (zoals een tonijnslaatje met groenten).

4 Geen honger, wel zin in iets fris? Da’s normaal!

Hitte kan hyperthermie veroorzaken: uw lichaamstemperatuur stijgt en dat werkt hongerstillend. “U kunt het vergelijken met koorts: doorgaans hebt u dan ook geen honger”, licht Serge Pieters toe. “U kunt dit zelf uittesten. Als u een eindje loopt, hebt u meteen daarna geen honger. Spant u zich even hard in met bijvoorbeeld zwemmen, dan hebt u daarna wel trek. Dat komt doordat het water van het zwembad of de zee uw lichaam koel houdt.”

Wie bevangen wordt door de warmte, heeft trouwens veel meer dorst dan honger. Uw lichaam geeft dan onbewust de voorkeur aan frisse voeding die veel water bevat. Fruit en rauwkost bijvoorbeeld. U hebt geen zin in te zware levensmiddelen omdat het te lang duurt om die te verteren en omdat ze uw lichaamstemperatuur doen stijgen.

Vreemd genoeg hebt u dan ook trek in koude dranken, hoewel die het lichaam net opwarmen. “Wanneer koude drank in de maag belandt, detecteert het lichaam een forse temperatuurdaling. Het zet dan een mechanisme in gang om de temperatuur opnieuw te doen stijgen. Maar dat mechanisme start en stopt niet meteen: er zit wat vertraging op, met als gevolg dat uw lichaamstemperatuur uiteindelijk stijgt.

Hetzelfde fenomeen doet zich voor wanneer u een koude douche neemt: een paar minuten later hebt u het heel warm. Wie verkoeling zoekt, kan dus beter een warme douche nemen en iets warms drinken. Hete soep in de zomer is heus niet zo’n slecht idee!

5 Vakantie zet uw spijsvertering onder stress

De eerste dagen in het buitenland durven er al eens kleine of grote spijsverteringsproblemen opduiken, zelfs al u zich strikt aan de elementaire regels houdt met betrekking tot hygiëne in warme landen: enkel gestoofde of gekookte groenten, enkel vruchten met een dikke schil (die u dus moet schillen), water uit flessen, zorgvuldig de handen wassen...

Meestal gaat het om een normale reactie van uw lichaam en bent u na een paar dagen weer helemaal in orde. “Op reis kan de darmflora wijzigen omdat u uw normale eetpatroon voor een deel laten varen: het eten is vetter, sterker gekruid, u eet meer groenten en fruit...”, verduidelijkt Serge Pieters. “Vakantie betekent ook dat u minder gespannen bent en dan durven uw ingewanden al een keer alles los te laten. Denk daaraan vóór u de plaatselijke bevolking ervan beschuldigt u te willen vergiftigen!”

Uiteraard moet u naar de dokter als de symptomen aanhouden of verergeren.