Nood aan globale strategie om mentale welzijn te bevorderen
Om het mentale welzijn van de bevolking te verbeteren in deze coronatijden, is er nood aan een globale strategie. Dat zegt de Hoge Gezondheidsraad (HGR) dinsdag, die een eerder advies bijstelde op basis van de beschikbare nationale gegevens, de internationale literatuur en de resultaten van een Delphi-studie.
Naast meer erkenning voor geestelijke gezondheid en steun voor de sector, is er ook nood aan een efficiënte en geharmoniseerde communicatiestrategie en moet ook via het werk het sociale welzijn worden bevorderd.
Her en der verschijnen er alarmerende berichten over het mentale welzijn van de bevolking en dat is volgens de HGR niet verrassend. In een eerste advies in mei waarschuwde de HGR al voor de psychosociale impact van de pandemie, nadat ze een toename zag van de psychologische problemen bij onder meer vrouwen met jonge kinderen, migranten, personen met vooraf bestaande psychiatrische problemen en adolescenten.
Ondertussen zijn we acht maanden verder en is de coronapandemie nog steeds niet voorbij. De HGR stelde daarom zijn advies van mei bij, onder meer op basis van een opinieonderzoek (Delphi-studie) bij 149 zorgverleners en 46 patiënten en mantelzorgers. Uit de enquête die in oktober 2020 van start is gegaan, is onder meer gebleken dat er tijdens de crisis te weinig rekening wordt gehouden met de geestelijke gezondheid en dat er een flagrant gebrek is aan een globale en gecoördineerde aanpak door de autoriteiten. Gezondheidsprofessionals voelen ook te weinig erkenning voor hun werk en vinden het moeilijk om toegang te krijgen tot voldoende, duidelijke en betrouwbare informatie. De meest kwetsbare groepen, zoals mensen met een lagere sociaaleconomische status en patiënten met chronische ziekten, krijgen bovendien niet de aandacht die ze verdienen.
“Deze bevindingen confronteren ons onverbiddelijk met de immense uitdagingen op het gebied van de geestelijke gezondheid, waarvoor wij dan ook creatieve oplossingen zullen moeten vinden”, aldus de Hoge Gezondheidsraad.
De experts formuleren aanbevelingen in drie thema’s om het mentale welzijn van de bevolking te bevorderen.
Zo is er nood aan meer erkenning voor geestelijke gezondheid en steun voor de sector. Geestelijke gezondheidsprofessionals moeten onder meer actief betrokken worden bij het crisisbeheer en de hele sector moet structurele en financiële steun krijgen in het kader van de continuïteit van de inspanningen – ook na de crisis. Ook pleit de HGR voor een proactieve en gefaseerde aanpak, opgebouwd rond “een doeltreffende stimulering van de veerkracht en de persoonlijke hulpbronnen van individuen, een snel herstel van de sociale contacten, de terugkeer naar financiële stabiliteit, de toepassing van toegankelijke en gecentraliseerde hulpverleningsinstrumenten en de doorverwijzing naar professionele hulp.” De professionalisering en instandhouding van het toezicht op het effect van COVID-19 op de geestelijke gezondheid aan de hand van vooraf vastgestelde indicatoren is ook erg belangrijk.
Ten tweede is een efficiënte en geharmoniseerde communicatiestrategie nodig. “Niemand zal ontkennen dat we overweldigd worden door een stortvloed aan informatie van wisselende kwaliteit, soms tegenstrijdig en zelfs onjuist, die verwarring zaait via verschillende mediakanalen en/of verdeelde deskundigen. Ernstiger is dat het chronische karakter van de crisis het voor de burgers moeilijk maakt om gemotiveerd te blijven en een positieve houding aan te houden”, aldus de HGR. Mensen hebben niet alleen nood aan betrouwbare informatie, maar ook aan een realistisch-positief perspectief. Angstaanjagende taal of een autoritaire toon dragen hier niet aan bij en het taalgebruik moet afgestemd zijn op de doelgroep.
Tot slot benadrukt de HGR het belang van werken als hefboom voor het mentaal welzijn, aangezien werk financiële stabiliteit geeft, maar ook zin, een doel en sociale verbondenheid. “De bestaande structuren dienen dan ook ingezet te worden bij het voorkomen en opsporen van mentale gezondheidsproblemen op de werkplek. De ervaring uit eerdere crisissen leert dat dergelijke investeringen het herstel van de werkgelegenheid ten goede komen bij afloop van de crisis”, aldus de Hoge Gezondheidsraad.
De HGR stelt nog dat de problematiek in mei, toen het eerste advies werd uitgebracht, nog niet helemaal doordrong bij politici, die met andere taken bezig waren. Nu schenken ze meer aandacht aan het thema van mentaal welzijn en hopen de experts dat de actiepunten van het advies een inspiratiebron zijn om het werk verder te zetten.