Breien is yoga voor je brein

Wat je graag doet, ontspant je. Maar sommige hobby’s leveren net dat tikje extra op. Zoals breien. Een repetitief samenspel tussen je hersenen, ogen en handen, dat je (mentale) gezondheid boost.

Roept breien bij jou spontaan herinneringen op aan de obligate lessen op school, met verplichte oubollige handwerkjes? Dan ben je lang niet de enige. Ook Veerle De Niel, bezielster van het Scandinavisch geïnspireerde breiatelier Pand Zestien, krijgt ze frequent te horen. “Maar die lessen van vroeger hebben echt niets meer te maken met wat breien vandaag is.”

Voor Veerle De Niel hoorde handwerk als ontspanning er van jongs af aan bij. Via haar werk als interieurvormgeefster startte ze later met breicafés, om zo een creatieve wisselwerking op gang te brengen. Dat leidde intussen al tot een hele community van ‘woldoeners’, vrouwen en mannen van alle leeftijden die mekaar vinden via hun liefde voor dat bolletje wol.

“Het was me al langer opgevallen welk deugddoend effect breien heeft. De verhalen die ik in mijn winkel hoor, bevestigen dat. Mensen beschrijven spontaan hoe breien voor troost en afleiding zorgt, of voor innerlijke rust, doordat alle aandacht wordt opgeslorpt door dat recht-averechtritme. Breien wordt wel eens yoga voor het brein genoemd en dat klopt. Yoga is niet voor iedereen weggelegd, handwerk kan dan een prima alternatief bieden.”

Het helpt je (onbewust) los te komen van eindeloos gepieker, stress of angst. Breien gebeurt letterlijk steek per steek en je ziet je werk groeien. Het levert ook iets op, zoals een hippe sjaal of een knuffelzachte trui. “Maar eigenlijk gaat het veel meer om het breiproces – soms weer uittrekken en opnieuw beginnen – dan om het pure resultaat. Herinner je de hype van de bernadettetruien, met dikke priemen om snel klaar te zijn? Die waaide heel vlug over, maar wie hierdoor het breien is gaan omarmen, schakelde intussen over op fijnere naalden, waarbij het handwerken zelf centraal staat”, vertelt Veerle, die samen met auteur Griet Van Beveren hierover een erg origineel boek voorbereidt.

Toegankelijke meditatie

Want dat positieve effect reikt veel verder dan je zou vermoeden. Zo houdt de oog-handcoördinatie niet enkel de fijne motoriek op peil, ze helpt ook je hersenen behendig te houden en ze bevordert je concentratie. Ook je geheugen blijkt er wel bij te varen. “We toetsten onze eigen bevindingen met breien af bij diverse gezondheidsexperten. Ze onderschrijven de waarde van handwerk voor het psychisch en emotioneel welzijn. Of je dat nu samen met anderen doet of alleen. Breien haalt je uit je hoofd en laat je zakken in je lichaam. Dat maakt het een heel toegankelijke manier van meditatie.”

Er zit ook een sociale dimensie aan breien. Het doet vaak een klik ontstaan. Zo vertelde een borstkankerpatiënte hoe ze in de wachtzaal steeds haar breiwerk bovenhaalt waarop de sfeer instant verandert en de gesprekken vanzelf op gang komen”, beschrijven Veerle De Niel en Griet Van Beveren.

Verankert in de taal

Breien heeft ook het voordeel dat het plaats- en tijdonafhankelijk kan. “Als ik voel dat ik te veel pieker, neem ik mijn priemen ter hand en meteen kan ik de knop omdraaien. Niet toevallig bevat ook onze taal tal van uitdrukkingen die verwijzen naar handwerk, zoals een steek oprapen, de draad weer oppikken of een einde breien aan iets. Dat wijst op een diep gewortelde link met het leven zelf.”

Gezond voor je hoofd en hersenen dus, maar hoe zit dat met je nekspieren? En wat met wie geen priemen onder de armen verdraagt? “Rondbreinaalden vormen een prima alternatief, dat veel extra voordelen biedt. Deze kleine naalden uit Scandinavië winnen ook hier aan populariteit. Met deze techniek brei je veel compacter en in een ontspannen houding”, legt Veerle De Niel uit.

Therapeutisch breien

De therapeutische kracht van breien stellen ze ook vast in het Universitair Psychiatrisch Centrum KULeuven, waar op verschillende sites een breiclub floreert. Ergotherapeut Katrien Peels: “We hebben dit opgestart als ontspanning, maar merkten al snel dat het veel meer betekende voor onze bewoners. Breien houdt je aandacht in het hier en nu, wat helpt om bijvoorbeeld angst en paniekaanvallen te verminderen. Het is ook wetenschappelijk bewezen dat breien stressreducerend werkt, doordat er in de hersenen stoffen vrijkomen – neurotransmitters – die voor een goed gevoel zorgen. Tijdens het samen breien ontspinnen zich vaak spontaan gesprekken met een therapeutische meerwaarde. En natuurlijk is ook het resultaat betekenisvol. Iemand jouw handgebreide sjaal zien dragen, is een enorme opsteker voor je zelfbeeld.”