7 vragen over kaakpijn

Een zeurend gevoel in je kaak, een klikkend kaakgewricht of pijn rond een tand. Kaakpijn kan soms onverwacht uit de hoek komen. Ook mondmaskers blijken niet altijd een zegen voor je kaken.

1. Hoe herken je kaakklachten?

We vroegen het Fien Jonnaert, kinesitherapeut gespecialiseerd in kaakklachten: “Kaakproblemen kunnen typische klachten geven, zoals pijn bij het kauwen, een stijf gevoel in je kaak of moeite met het volledig openen van je mond. Maar ook elders in je gezicht kan je pijn gewaarworden. Soms zit de pijn meer aan je ene oor dan aan het andere. De pijn kan ook opspelen bij het gapen, praten of eten.”

Maar de klachten zijn lang niet altijd even duidelijk herkenbaar. “Zo kan een kaakprobleem zich ook uiten als druk op je oor of als tandpijn. Wanneer na een tandbehandeling de pijn aanhoudt, is dat vaak het gevolg van geïrriteerde zenuwen die het foute signaal van tandpijn doorgeven, terwijl het om je kaak draait. Hoofd- en nekpijn kunnen eveneens gerelateerd zijn aan een kaakprobleem. Minder bekend is dat kaakpijn ook samen voorkomt met tinnitus, waarbij spanning in je kaak ook de spanning in je oor bevordert.”

2. Wat ligt aan de basis ervan?

Fien Jonnaert: “Kaakproblemen zijn altijd het gevolg van een combinatie van factoren. Het kan gaan om gewrichtsproblemen zoals artrose van het kaakgewricht, de kraakbeenschijf die geblokkeerd zit of een ontsteking van het gewrichtskapsel. Dat kan soms een klikkend geluid geven als je je mond opent. In veel gevallen spelen de spieren een voorname rol. Problemen zoals overbelasting zijn veelal te wijten aan het op elkaar klemmen van je kaken, tanden knarsen of je gelaatspieren aanspannen. Dat doe je vaak onbewust tijdens je slaap, waarna je ontwaakt met een stijve kaak. Daarnaast kunnen ook zenuwen een belangrijke trigger zijn. De regio rond de kaak is een groot zenuwnetwerk, dat uiterst gevoelig is. Ook het verkeerd gebruiken van je kaakspieren door nagelbijten of door op de binnenkant van je wang te bijten enzovoort, kan irritatie geven. Maar die combinatie van oorzaken ligt bij iedereen net iets anders.”

3. Welke rol speelt stress?

Fien Jonnaert: “Stress zelf veroorzaakt geen kaakpijn. Maar als je stress opbouwt, zal je lichaam daarop fysiek reageren als ontlading. Dat kan op verschillende manieren. Sommigen spannen de nek- of kaakspieren op, maar ook allerlei tics, zoals op de onderlip bijten, komen voor. Zo’n ontlading is nodig, maar je doet het best op een andere manier, door te bewegen bijvoorbeeld, of via relaxatie en meditatie. Zo kan je de spierspanning beperken en anticiperen op mogelijke tics. Ook emoties zoals verdriet en angst kunnen zich vertalen in spanning in je gezicht.”

4. Waarom zorgen mondmaskers voor klachten?

Fien Jonnaert: “Door dat mondkapje ga je de spieren rondom je kaak plots veel meer gebruiken en niet altijd op de juiste manier. Je spant ze bijvoorbeeld langdurig of herhaaldelijk op om je masker op zijn plaats te houden. Die spieren zijn dat niet gewend en dat kan overbelasting geven. Of je zet je tanden op elkaar. Door het mondkapje ga je soms ook luider praten, of minder articuleren, wat effect heeft op je kaakspieren. Nog belangrijker is de rol van stress hierbij. Die verlaagt immers je pijndrempel waardoor je prikkels sneller gewaar wordt. Ook dat kan dus in kaakklachten resulteren. Ik denk dat we de impact van de coronacrisis op kaakklachten vooral daar moeten situeren.”

5. Kunnen kaakklachten het gevolg zijn van andere fysieke klachten?

Fien Jonnaert: “Zeker, en vaak is er dan al een hele weg afgelegd. Je lichaam is een aaneenschakeling van gewrichten, die op elkaar inspelen. Loopt het ergens in die ketting mis, dan compenseert het niveau daarboven of daaronder het wel. Heb je bijvoorbeeld pijn aan je knie, dan zullen de dichtstbij gelegen gewrichten – die van je heup en je enkels – dat opvangen door zich aan te passen. Zo krijg je weer wat meer beweeglijkheid terug aan je knie.”

“Maar dat systeem is niet eindig. Je kaakgewricht is het hoogste gewricht en dus het eindstation. Alleen via je nekgewricht kan je dat nog een beetje opvangen. Maar ben je al je halve leven aan het compenseren en ontwikkel je uiteindelijk kaakklachten, dan krijg je eigenlijk het signaal dat je op het eindpunt bent beland.”

6. Wat kan je er zelf tegen ondernemen?

Fien Jonnaert: “Je kan al een heel verschil maken door op je lichaamshouding te letten, met extra aandacht voor het gebied van je hoofd, nek en schouders. Hou je hoofd recht, je schouders laag, en je kin licht ingetrokken. Laat je tong tegen je gehemelte rusten en plaats je tanden 1 tot 2 mm uit elkaar. Zo krijg je vanzelf een ontspannen positie. Ook met ontspanningsoefeningen kan je veel bereiken (lees ook: Zo ontspan je je kaak). Warmte aanbrengen op je kaak, zoals met een kersenpitkussen, kan verlichting bieden. De koude kan kaakpijn dan weer triggeren. Hou die sjaal dus maar bij de hand. Blijft de hinder toch aanhouden, dan zoek je best professionele hulp.”

7. Hoe wordt kaakpijn behandeld?

“Bij kaakgewrichtsproblemen kan manuele manipulatie helpen om je gewricht weer op de juiste plaats te brengen. Is het eerder een spier- of stressprobleem, dan worden stretching-, relaxatie- en mobilisatietechnieken ingezet, naast triggerpunten en de dry-needlingmethode. Een spier bestaat uit een aantal vezels die samentrekken en ontspannen. Wanneer dat laatste niet meer goed lukt, ontstaan harde strengen in je spier met daarin harde puntjes. Door daarop te duwen of ze met acupunctuurnaalden te raken, kan je je spiervezels doen ontspannen. Soms zijn ook nekbehandelingen aangewezen, of wordt zelfs een geblokkeerde rug of bekken mee aangepakt omdat die het kaakprobleem mee beïnvloeden”, aldus Fien Jonnaert.