Pijnlijke tong? Geduld loont!

Voelt je tong branderig aan, zonder duidelijke oorzaak, dan heb je last van primaire glossodynie. Een onschuldige, maar niettemin erg vervelende aandoening.

Heb je pijn in de mond, dan moet je een onderscheid maken tussen tongbrand of glossodynie en mondbrand of stomatodynie. “Bij mondbrand – ook wel burning mouth syndrome – doet je hele mond pijn”, maakt dokter Jean-François Dubois (diensthoofd reconstructieve mond-, kaak- en aangezichtschirurgie, UZ Namen) het onderscheid. “Die pijn in de mond is vaak te wijten aan een aandoening van het mondslijmvlies. Het kan gaan om een bacteriële, virale of schimmelinfectie, maar ook om een auto-immuunaandoening met aften.”

Met glossodynie wordt een pijnlijke tong bedoeld. “Ook hier wordt een onderscheid gemaakt tussen tongbrand die wordt uitgelokt door een ziekte of waarbij soms verschillende factoren spelen (lees ook: 3 aandoeningen, veel oorzaken) en primaire glossodynie, zonder duidelijke oorzaak. In dat laatste geval voelen beide randen van de tong, de tongrug en de tongpunt branderig aan.”

Niets te vinden

Pijn als gevolg van primaire glossodynie volgt een heel eigen ritme. “Je tong doet geen pijn bij het opstaan, maar wel overdag. Het ongemak neemt af tijdens de maaltijden of wanneer je geconcentreerd met iets bezig bent. En ’s avonds is de pijn het hevigst”, licht dokter Dubois toe.

De diagnose primaire glossodynie wordt gesteld nadat alle duidelijke oorzaken zijn uitgesloten. “Doorgaans kunnen we vrij snel tot dit besluit komen, wanneer het onderzoek van de tong, de mondholte, het kaakgewricht en de lymfeklieren in de hals niets oplevert. Een CT-scan komt er enkel wanneer een andere aandoening wordt vermoed – zoals een tumor, een aandoening van de speekselklieren, een ontsteking van het botweefsel... – of als de lymfeklieren verdacht aanvoelen.”

Psychologisch aspect

Hoewel tamelijk onschuldig, kan primaire tongbrand uitermate vervelend zijn en beangstigend overkomen. De aandoening komt vrij vaak voor en treft hoofdzakelijk vrouwen tussen 40 en 60 jaar. Doorgaans is er een link met de menopauze en/of met psychologische problemen.

“De aandoening doet zich altijd voor bij angst. Vaak lijdt de patiënt aan een al dan niet verdoken depressie. Net daarom is het van belang de situatie uit te klaren en alle andere oorzaken uit te sluiten.”

Maar uitleggen dat er geen enkele aanleiding kan worden gevonden die de pijn verklaart, is geen makkelijke boodschap om te brengen. “Vaak zit de patiënt verstrikt in een vicieuze psychosomatische cirkel: hij of zij focust op de pijn en raakt daardoor overtuigd dat er meer aan de hand is. Sommigen zijn doodsbang dat ze kanker hebben. Het is dan ook erg belangrijk om hen gerust te stellen: neen, het is geen kanker en ook geen ernstige aandoening. En ja, ooit verdwijnt de pijn zoals ze gekomen is. Alleen weten we niet wanneer precies.”

Anders gaan leven

Hoe je primaire tongbrand dan moet behandelen? Je moet in de eerste plaats sleutelen aan een aantal gewoonten. “Zo moet je komaf maken met factoren die de pijn kunnen uitlokken. Ik denk dan bijvoorbeeld aan tics, zoals tongklakken. Daarnaast moet je gezond eten, de hele dag door voldoende water drinken, alcohol schrappen en stoppen met roken.” Verder krijg je doorgaans medicatie voorgeschreven. “Dat kan gaan van vitaminen, over een mondspoeling met kamille of kunstspeeksel, tot een milde angstremmer of een antidepressivum.”