Wie revalideert van een blessure of na een ingreep, krijgt doorgaans vooral fysieke oefeningen voorgeschoteld. De psychologische kant bij herstel wordt daarbij vaak over het hoofd gezien. Maar door vanuit je zetel bewegingen actief te visualiseren, help je je spieren en je revalidatie ook vooruit.
Als je door een letsel geruime tijd je dagelijkse activiteiten moet staken, kan je toch meer doen dan louter rust nemen om aan je herstel te werken. Mental practice of visualisatie training blijkt een prima aanvulling of voorbereiding op allerhande fysieke revalidatie-oefeningen. Door in gedachten al bepaalde activiteiten uit te voeren, zoals een wandeling maken in de buurt, zwemmen, dansen enzovoort.... train je op die manier toch al je spieren en je coördinatie. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die regelmatig hun bewegingen visualiseren nadien veel sneller herstellen dan wie alleen rust had genomen.
In de vingers
Zo is er het opmerkelijke verhaal van een pianiste die door een schouderblessure haar instrument lange tijd aan de kant moest laten. Haar fysiotherapeut liet haar elke dag een moeilijk stuk instuderen in haar hoofd, zonder dat ze het echt kon spelen. Toen ze haar schouder opnieuw mocht belasten, speelde ze het in geen tijd foutloos. Via haar brein zat het al in haar vingers. Het effect van visualisatie mag niet worden onderschat. Ook heel wat topsporters gebruiken trouwens visualisatie voor een wedstrijd. Dat is onder meer bekend bij skiërs, bobsleeërs en schaatsers. Doordat ze het parcours in gedachten al hebben afgelegd is het nadien makkelijker voor de spieren om het echt uit te voeren.
Drie soorten oefeningen
Visualiseren is iets wat iedereen kan. Bij revalidatie kunnen drie types van visualisatie-oefeningen worden ingezet. In de eerste plaats gaat het om geleide visualisatie-oefeningen. Dat hebben tot doel om je te laten ontspannen door je in gedachten mee te voeren naar een omgeving waarin jij je goed voelt. Je reist bijvoorbeeld naar je favoriete vakantieplek en zet daarbij zoveel mogelijk zintuigen aan. Door de relaxatie die dat teweegbrengt, krijgt je lichaam meer diepe rust, wat zorgt voor minder pijnervaring en een betere slaap. Dat is allemaal positief voor het herstelproces.
Bij de tweede groep draait het om motorische visualisatie-oefeningen waarbij je in gedachten de oefeningen uitvoert die je normaal met de kinesitherapeut zou doen. Voor je echt naar de knie trekt, visualiseer je bijvoorbeeld een actie van je heup of knie. Die visualisatie maakt dat de oefensessie die volgt, veel efficiënter verloopt. Ook de angst om te beginnen oefenen ligt bij mensen die visualiseren veel lager. De spieren zijn door de hersenen voorbereid. Uit onderzoek blijkt dat bij visualisatie van oefeningen dezelfde hersengebieden actief zijn als bij het fysiek uitvoeren van die bewegingen. De laatste groep zijn de helende visualisatie-oefeningen waarbij de focus ligt op het genezen van een wonde door er in gedachten goede bouwstoffen naartoe te sturen.
Meer lezen? De gespierde mens, Steven van de Vijver en Martin Brester, uitgeverij Balans, isbn 9789463821025, 22,50 euro.
