Kunnen psychobiotica helpen bij depressie en angst?

Na anti-, pre- en probiotica, is er met psychobiotica een veelbelovende nieuwe speler naar voor getreden. Deze term verwijst naar ‘goede’ darmbacteriën die een gunstig effect hebben op hersenfuncties. Dat maakt ze potentieel bijzonder interessant als behandeling bij psychische klachten zoals depressies.

De link tussen darmen en hersenen kan al een poos rekenen op verhoogde wetenschappelijke aandacht. Artsen en wetenschappers ontdekten verschillende manieren waarop darmbacteriën die onze dikke darm bevolken, het zogeheten microbioom , communiceren met ons brein. “Die interactie verloopt onder meer via neuro-actieve stoffen zoals de neurotransmitters GABA en serotonine die worden geproduceerd door darmbacteriën. Serotonine kan vanuit de darmen vervolgens het brein bereiken en er invloed uitoefenen. Deze stof heeft een stimulerend effect, onder meer op het geheugen, stemming en concentratie.”, vertelt Ted Dinan, prof. psychiatrie (University of Cork) die zich al jaren verdiept in de werking van psychobiotica.

Samenstelling

Eerder was uit verschillende studies al duidelijk geworden dat mensen met een klinische depressie ook over een minder divers microbioom beschikten dan gezonde proefpersonen. “Verschillende zaken hebben invloed op de samenstelling van je darmbacteriën”, somt prof. Dinan op. “Dat begint bij de geboorte. Zo worden baby’s die vaginaal ter wereld komen een bacterieel streepje voor op lotgenoten die via een keizersnede geboren worden en die vooral huidbacteriën meekrijgen. Verder heeft natuurlijk je dieet een grote impact, maar ook beweging, het gebruik van antibiotica, medicatie maar ook stress bepaalt mee welke types darmbacteriën zich koloniseren.”

Psychobiotica

Via ingrepen in het dieet, medicatie, maar ook prebiotica (vezels) en probiotica (bacteriën) kan de samenstelling van het microbioom veranderd worden in de richting van een meer divers patroon. Daar komen ook de psychobiotica op de proppen. “Het gebruik van sommige probiotica – maar zeker niet allemaal – bleek een gunstig effect te hebben op het mentaal welbevinden van proefpersonen. Bij een dubbelblind onderzoek tijdens twee examenperioden kregen studenten ofwel een psychobioticum (bifidobacterium Longum) toegediend of een placebo. De groep die het psychobioticum nam, gaf aan zich minder gestrest te voelen. Dat werd bevestigd door hun speekselstaal dat minder van het stresshormoon cortisol bevatte. Deze studenten rapporteerden ook een betere slaap.”

Andere kleinere onderzoeken met psychobiotica onder meer bij zwangeren en mensen met een depressie suggereerden ook al erg positieve effecten op depressies. “Dat is niet verbazend aangezien we weten dat het microbioom sterk verstoord is bij mensen met een depressie. Door daarop in te grijpen, verandert er ook iets in de hersenen. Aangepaste voeding en psychobiotica kunnen daarom zeker een aanvullende rol spelen in de behandeling van deze stressgerelateerde ziekten. Dat geldt bovendien ook voor beweging”, benadrukt prof. Dinan.

Gefermenteerd geluk

Blijft natuurlijk de vraag welke probiotica zich lenen als ‘psychobiotica’ en wat is de optimale dosis om depressieve klachten te bestrijden? “Verschillende soorten probiotica lijken gunstige effecten te hebben op depressies en ook angsten. Welke dosis het meest aangewezen is, daar hebben we nog geen idee van. Vermoedelijk is dat ook individueel verschillend maar daarvoor zijn meer studies nodig. Wat ik vandaag zou adviseren, is om veel vaker gefermenteerde voeding in je menu te loodsen. Die vormen een ideale bron van probiotica en dus ook psychobiotica. Hoe meer variatie, hoe beter. Op die manier krijg je een waaier aan gunstige probiotica binnen. Gefermenteerde voeding is vandaag trouwens alomtegenwoordig en helemaal in trek. De supermarkten liggen vol met kombucha, kefir, kimchi of Griekse yoghurt. Deze voeding werkt bovendien ontstekingsremmend.”