Eeuwenoud Malta

Voor romantische zielen zijn er de steegjes, pleintjes en zwoele mediterrane avonden. Maar Malta, dat is toch vooral archeologische bezienswaardigheden van wereldklasse.

Ik verheug me erop Malta te zien. Ik stel me middeleeuwse burchten voor, waar kruisridders zich klaarmaakten voor de strijd tegen de ongelovigen in het Heilige Land. Als jongetje verslond ik verhalen over deze stoere edelmannen. Maar deze kleine eilandengroep werd in de loop van duizenden jaren bewoond door tal van volkeren. En dus neemt mijn gids me mee naar de catacomben van Sint-Paulus in Mdina, de vroegere hoofdstad van Malta. In dit grote, ondergrondse doolhof vol graven die in de stenen zijn uitgehakt, werden al in de derde eeuw christelijke rituelen uitgevoerd, toen wij nog nooit van Jezus hadden gehoord. Terug in de bewoonde wereld wandelen we even door de charmante binnenstad van Mdina, met haar oude huizen, prachtig bloeiende bougainvillea en heiligenbeelden aan de gevels.

Maar mijn gids heeft andere plannen en troont me mee van de ene tempel naar de volgende opgraving. Op weinig plekken in Europa zijn zulke oude overblijfselen gevonden van menselijk leven als op buur- eiland Gozo. Ik wandel tussen de tempels van Ggantija, de alleroudste ter wereld, en vraag me af wat mensen tussen die 5.000 jaar oude stenen deden. De meest aanvaarde theorie is dat hier ooit vruchtbaarheidsrituelen werden uitgevoerd. Er zijn namelijk kleine beeldjes van vrouwenfiguren gevonden met ronde, wulpse vormen.

Technisch vernuft

Daags erna duiken we weer de aarde in. Eerst wandelen we door de grot van G?ar Dalam, de grot van de duisternis, waar resten van dieren zijn gevonden die al tienduizend jaar uitgestorven zijn en ook de aller- oudste overblijfselen van menselijke aanwezigheid op het eiland. Niet zo oud, maar wereldwijd uniek is het hypogeum van ?al Saflieni, een ondergrondse begraafplaats van meerdere verdiepingen. Ze ligt onder een alledaagse woning in een ogenschijnlijk gewone straat in het stadje Paola. Ik verbaas me erover dat mensen vele duizenden jaren geleden in staat waren om zo’n architectonisch ingewikkeld bouwwerk aan te leggen. Wie denkt dat onze voorouders een stel achterlijke holbewoners waren, weet na een bezoek aan Malta wel beter. Aan alles wat ze hebben gebouwd, kan je zien dat ze een groot technisch vernuft hadden en een immens gevoel voor schoonheid.

Na twee onderaardse bezoekjes ben ik blij om weer de warme Maltese zon op mijn huid te voelen. Ik heb nog even de tijd om Valletta, de hoofdstad van Malta, te verkennen. En dat blijkt een schot in de roos. Wat een prachtige stad is dat! Ik slenter doelloos door de steile straatjes, waar mensen op de stoep zitten, met elkaar kletsen en genieten van de prachtige avond. Ik wandel door de Upper Barrakka Gardens, een park met spectaculair uitzicht over de Grand Harbour, het Fort Sint-Angelo aan de overkant en de Middellandse Zee in de verte. Iets zegt me nu al dat ik terugkom naar dit boeiende eiland.