“Zodra het kouder wordt, merk ik het aan mijn tenen. Ze zwellen, jeuken pijnlijk en belemmeren mijn dagelijkse activiteiten. Soms zijn ook mijn handen getroffen. Hoe komt dat en hoe kan ik dit verhelpen?”
Wintertenen zijn een soort ontsteking van de kleine bloedvaatjes in de huid. Niet alleen tenen lopen een risico, ook vingers, het puntje van de neus en oorranden kunnen er last van hebben. “Het fenomeen doet zich voor bij lage temperatuur en zorgt voor klachten zoals roodheid of een blauwe verkleuring van de huid. Kenmerkend zijn ook jeuk, zwelling, pijn en een branderig of prikkend gevoel”, weet dermatoloog prof. Reinhart Speeckaert (UZ Gent).
Bloedcirculatie
Tijdens de lockdowns namen wintertenen opvallend toe. Dat gaf aanleiding tot de discussie of wintertenen een signaal van covid konden zijn of het gevolg van vaccinatie. Hoewel de precieze oorzaak nog niet volledig in kaart is gebracht, “lijkt een andere levensstijl met veel minder beweging en meer blootsvoets lopen, in de meeste gevallen een betere verklaring.” Wintertenen kennen verschillende oorzaken of triggers, zoals een verminderde bloedcirculatie (door roken of slagaderverkalking), bepaalde auto-immuunziekten of schildklierproblemen. Vrouwen lopen meer kans, net als mensen die veel in koude omstandigheden werken.
Warmte werkt!
De behandeling hangt af van de ernst en de onderliggende oorzaak van wintertenen. “Ze is erop gericht de bloedvoorziening in de voeten te verbeteren en de ontsteking te verminderen. Hierbij kan je heel wat zelf doen, zoals je voeten warm houden. Om je bloedcirculatie te verbeteren kan je ze zachtjes masseren. Ook insmeren met een goede hydraterende crème of een barrièrezalf helpt om je lichaamswarmte op peil te houden. Daarnaast kan je arts een zalf op basis van cortisone voorschrijven om de huidontsteking aan te pakken, eventueel in combinatie met een lichte pijnstiller (paracetamol). Let op met abrupte temperatuurschommelingen: die kunnen opstoten uitlokken. Je laat je huid beter geleidelijk opwarmen in plaats van hem vanuit de kou aan de verwarming bloot te stellen. Hou je huid ook droog.”
Zijn wintertenen een terugkerend probleem, dan kan een calciumblokker – een type bloeddrukverlager – worden voorgeschreven om de kleine bloedvaatjes open te zetten. Met andere bloeddrukverla- gers, zoals bètablokkers, is het uitkijken: die kunnen net klachten uitlokken. Meestal verdwijnen wintertenen spon- taan na twee tot drie weken.
De beste preventie blijft voldoende bewegen voor een vlotte bloedcirculatie en je voeten warm houden via aangepaste kleding. Vandaag bestaan er zelfs elektrisch verwarmde zolen en sokken. Nauwe schoenen laat je best aan de kant. Wisselbaden met koud en daarna warm water om de circulatie te boosten, blijken bij sommigen ook efficiënt.
