Een bezoek aan de Vurige Stede

Wie met de trein naar Luik reist, merkt meteen hoe de Vurige Stede veranderd is. Het prachtige ontwerp van het Luikse station van glas en staal staat symbool voor de modernisering van de stad. Niettemin omarmt het échte hart van Luik omarmt bijna 1.500 jaar geschiedenis. Tijd om enkele verrassende plekjes te ontdekken.

Het historische hart van Luik laat zich niet in enkele woorden vatten. Het centrum van de Vurige Stede slaagt er wonderwel in verwarring te zaaien. We wandelen door de talloze straatjes, over pleintjes en steile trappen, en ontdekken een mozaïek van tijdperken die door elkaar lopen en mekaar overlappen. Huizen in Maaslandse renaissancestijl en oude kloosters gedijen tussen streetart en woonflats in de typische sovjetstijl van de jaren ’70. Tegelijk koestert Luik – qua aantal inwoners de vierde grootste stad van het land – binnen haar muren ook verrassende buurten en straatjes, die zo uit een boerendorp lijken weggeplukt en die zich niets lijken aan te trekken van de drukte op de nabijgelegen boulevards. En overal vallen kleine getuigenissen te sprokkelen van een eeuwenoude en soms grappige geschiedenis. Maar je moet ze wel weten te vinden!

De toeristische dienst van de stad biedt wandelroutes en gegidste rondleidingen aan langs deze ongewone plekjes in het hart van de stad. Ons bezoek start aan de Place Saint-Lambert, maar wel onder de grond. Want daar, onder het bekendste plein van de stad, bevindt zich het Archeoforum, een archeologische site van meer dan 4.000 m² op de plek waar vroeger de Sint-Lambrechtskathedraal stond. Ooit was deze gotische parel een van de belangrijkste kerken in Europa en zo groot als de Notre Dame van Parijs. De Luikenaars, vurige aanhangers van de Franse Revolutie, vonden het gebouw echter een symbool van het ancien régime en maakten het met de grond gelijk. De ruïnes werden pas in de 20ste eeuw herontdekt.

“In de jaren ’70 wilde de overheid de snelweg tot op het plein doortrekken. Daarom werden er snel wat opgravingen gedaan”, horen we hier. “Gelukkig ging het project niet door.” Vandaag is de hele site beschermd. Je ziet er sporen van bewoning die teruggaan tot de prehistorie, en resten van een Romeinse villa vlakbij de kathedraal. In een van de funderingsmuren van de kerk springt een mooi bewerkt kapiteel in het oog. Een overblijfsel van een primitieve romaanse kerk werd in de 13de eeuw hergebruikt voor de kathedraal.

Athene van het Noorden

Terug boven valt de indrukwekkende gevel van het vroegere prinsbisschoppelijk paleis op – een van de mooiste niet-religieuze gebouwen van de 16de eeuw, nu het gerechtsgebouw. “De geschiedenis van Luik is nogal bijzonder. Tijdens het ancien régime oefende de prins-bisschop zowel wereldlijke als geestelijke macht uit”, vertelt Johan Crespin van de Luikse toeristische dienst. Ook vandaag straalt het gebouw veel macht uit. Vooral de zuilengang op het binnenplein valt op. Hij is schatplichtig aan de Italiaanse kunst en bevat vreemde siermotieven: geen religieuze taferelen, maar groteske gezichten, geïnspireerd door de humanistische literatuur van die tijd. Daarnaast zien we motieven uit de toen pas ontdekte Nieuwe Wereld (indianen, tropische vruchten, conquistadores...). Een bewijs dat prins-bisschop Everhard van der Marck, die deze renovatie financierde, niet als een kluizenaar leefde, maar als een staatshoofd dat de actualiteit op de voet volgde.

Het prinsbisschoppelijk paleis telde nogal wat hovelingen. Daarvan getuigen de luxueuze herenwoningen in de omgeving. De meeste waren eigendom van geestelijken en dat heeft alles te maken met het dubbele petje van de prins-bisschop. Kanunniken hielden zich bezig met stadszaken en onderwijs. En anders dan de gewone monniken, legden ze geen gelofte van armoede af. “Religieuze orden en instellingen werden in Luik in de watten gelegd”, zegt Johan Crespin. “Ooit telde de stad 160 klokkentorens en Luik is nog altijd de Belgische stad met de meeste domkerken, zeven in totaal. Al die kerken richtten in de 11de en 12de eeuw tal van scholen op. Daarom noemt men Luik soms het Athene van het Noorden.”

Al dit machtsvertoon is maar één aspect van de Vurige Stede. Nauwelijks een straat verderop en een trap op, ben je in de historische binnenstad en kom je in een intieme, bijna bucolische wereld terecht. De met kasseien geplaveide Rue Pierreuse kronkelt steil omhoog. Dit was in de middeleeuwen de voornaamste toegangsweg vanuit Brabant. Je ziet meteen welke ongevallen karren die deze straat op en af reden onvermijdelijk moeten hebben veroorzaakt.

La Boverie, museum, kunstcentrum en park

Het gebouw, een permanente nalatenschap van de Wereldtentoonstelling van 1905, werd gebouwd aan la Boverie, een van de voornaamste sites van de tentoonstelling die geweid was aan de Chinese en Japanse tuinen, de vijvers en exotische paviljoentjes gelegen aan de punt van het eilandje van de Outremeuse.

Het Paleis, dat in een eclectische stijl gebouwd is, met invloeden uit de neoklassieke Franse architectuur van het einde van de 18e eeuw is herkenbaar aan het dak met vijf leien halfronde koepels en aan de witsteen van Gobertange die de hoofdgevels verenigt met de talrijke gebeeldhouwde decoratieve stukken (Vanwarenberg).

In 2010 heeft de stad Luik het bureau van de Franse architect Rudy Riccioti en de Luikse architecten van het bureau p.HD (Paul Hautecler & Pascal Dumont) aangewezen voor de uitbreiding en de renovatie van het oude Paleis voor Schone Kunsten.

Dankzij de nieuw aangebouwde hypostylzaal aan de oostkant (1.200 m²), die volledig rondom van glas voorzien is en omringd wordt door 21 betonnen zuilen, biedt het museum niet enkel plaats aan tijdelijke tentoonstellingen met internationaal karakter, maar biedt het ook onderdak aan de permanente collecties van de Stad Luik.

Maak van de gelegenheid gebruik om een wandeling te maken in het park van La Boverie, een groene omgeving midden in de stad. De plaats is toegankelijk via de loopbrug “Boverie” die linkeroever met rechteroever verbindt, op 700 m lopen van het station Luik-Guillemins.

Is dit nog de stad?

Op amper 500 m van de Place Saint-Lambert botsen we op... een boerderij. De tuin van de Ferme de la Vache doet vandaag dienst als gemeenschapsmoestuin, met daarachter de groene Favechamps-helling.

Terwijl we langs een pad de helling opwandelen, vertelt de gids de ene anekdote na de andere. In deze buurt barst het van de oude kloosters en overblijfselen van vroegere stadswallen en verdedigingsgrachten. Maar we komen ook langs een al even verrassende hoogstamboomgaard en terrassen die een schitterend uitzicht bieden op de stad beneden. Hier bevindt zich ook het 15de-eeuwse bouwwerk La Licorne, het oudste civiele gebouw van Luik. Een groot deel van de middeleeuwse stad werd immers in 1468 verwoest door het leger van de Bourgondische hertog Karel de Stoute, als straf voor de herhaalde opstanden van de Luikenaars, die ook toen al licht ontvlambaar bleken. “We bezitten ook het enige bolwerk dat niet ontworpen is om de stad tegen aanvallen van buitenaf te verdedigen, maar om soldaten te beschermen tegen de eigen inwoners”, lacht mijn gids. Karel de Stoute was wel beducht voor zijn zielenheil, want hij spaarde de kerken en kapellen. Dat zijn dan ook de enige gebouwen waarvan we nog middeleeuwse elementen terugvinden.

Een trap ter verdediging van de stad

De Montagne de Bueren is een trap met 374 treden en een hellingsgraad van 30% en staat in de top 10 van de meest uitzonderlijke trappen ter wereld. De site is altijd open en dient als decor voor tal van grote evenementen zoals ‘de nocturne van de Coteaux van de Citadel’ en ‘Bueren in bloemenpracht’.

De Montagne de Bueren vertoont de typische kenmerken van het begin van de 19e eeuw. De trap verbond de kazerne van de citadel rechtstreeks met het stadscentrum, waardoor het garnizoen de stad sneller kon beschermen tijdens een invasie. De naam van de Buerenberg herinnert aan de mislukte inval van de 600 Franchimontezen.

De inval werd geleid door Vincent de Bueren en Gossuin de Streel. De Franchimontezen probeerden in de nacht van 29 oktober 1468 Karel de Stoute en Lodewijk XI gevangen te nemen. In tegenstelling tot wat de Luikenaars denken, probeerden de 600 Franchimontezen de stad niet langs de Buerenberg binnen te komen.

Verrassende doolhof

De huizen die we op de terugweg naar de benedenstad passeren, gaan daarom terug tot het midden van de 16de eeuw. Dat zorgt voor een mooi geheel van panden in Maaslandse renaissancestijl, hier en daar onderbroken door een hedendaagse constructie. Eens beneden wonen de mensen dicht op elkaar in een doolhof van steegjes, straatjes en binnenplaatsen. Het zijn een voor een kleine, met kasseien geplaveide oases met een eigen sfeer, nu eens versierd met bloemen, dan weer met spandoeken of streetartelementen.

In het hart van de stad bots je ook op een Mayapiramide, een kandelaar van de hand van de Franse acteur Jean Marais, de meest sexy Lucifer ooit gebeeldhouwd, Romeinse fabels in schreeuwerige kleuren en een vreemd eigentijds kunstwerk (met vlam en parkeermeter). Al dat kleine erfgoed maakt een bezoek aan Luik extra de moeite waard – zelfs voor alweters die denken dat ze de stad kennen!

Op zondag naar de markt

Elke zondagochtend is er op de kades van de Maas markt. La Batte, de grootste én oudste markt van België, is een must als je in Luik bent!

La Batte biedt verse producten als groente en fruit aan. Je vindt er delicatessen, zoals lekkere buitenlandse kaasjes en gedroogde worst. Daarnaast verkopen marktkramen er van alles: van kleding en gebruiksartikelen tot boeken en vintage spullen... Eigenlijk vindt je er alles wat je op een markt verwacht.

Praktisch

• Wandelkaarten over de ongewone plekjes van Luik zijn te krijgen bij de toeristische dienst of kan je downloaden via www.visitezliege.be/nl
• De hellingen van de citadel en speciale plekjes: rondleidingen met gids in het Nederlands. Vooraf reserveren. Maison du Tourisme du Pays de Liège, Halle aux Viandes, Quai de la Goffe 13, 4000 Luik, www.visitezliege.be/nl
• Overtuigd om Luik een bezoekje te brengen? Plan dan alvast je uitstap en download de stadsbrochure op de website VisitWallonia.be
• Wil je weten wat er precies aan culturele evenementen op het programma staat op het moment van je bezoek? Dat vind je heel eenvoudig hier terug.
• Visit Wallonia helpt je ook bij het vinden van een leuk logeeradresje. Gastenkamers in de Luikse regio vind je hier.
• TIP: Download de VISITWallonia.be Pass. Deze digitale toeristenpas, die voor iedereen beschikbaar is, laat je Wallonië (her)ontdekken tegen voordelige tarieven en je profiteert van speciale aanbiedingen. Vraag hier je Pass aan