Weet jij of je hoge bloeddruk hebt?

Naar schatting 1 op de 4 volwassenen in ons land heeft af te rekenen met hypertensie of hoge bloeddruk. Toch is amper de helft zich daarvan bewust. Niet zo verwonderlijk aangezien dit meestal klachtenvrij verloopt! “Maar onbehandelde hypertensie is een risicofactor voor allerhande aandoeningen en vroegtijdig overlijden. Vandaar onze oproep om je bloeddruk te (laten) meten”, benadrukt cardioloog prof. Thomas Vanassche (UZ Leuven).

De Wereldgezondheidsorganisatie omschrijft een hoge bloeddruk als de voornaamste oorzaak van te vermijden verloren levensjaren. Hypertensie kan immers jarenlang ongemerkt aanwezig zijn maar intussen richt zo’n continu verhoogde druk in de slagaders en het hart aanzienlijke schade aan. Iedereen kan hiermee af te rekenen hebben, ook mensen die volkomen gezond leven. In veel gevallen is er geen directe oorzaak aan te duiden. Overgewicht, gebrek aan beweging, alcoholgebruik, slaapapneu, cortisonebehandelingen en het gebruik van ontstekingsremmers en anti-conceptiemedicatie kunnen hoge bloeddruk wel in de hand werken.

“Hypertensie zorgt in heel het lichaam voor vroegtijdige slijtage en veroudering van alle organen. Je hart moet harder pompen en ook je slagaders krijgen het zwaarder te verduren. Na verloop van tijd verhoogt dit de kans op cardiovasculaire aandoeningen en beroerten maar ook op vasculaire dementie, een verminderd zicht en nierproblemen. Wil je tot op hoge leeftijd zo gezond mogelijk blijven, dan is een gezonde bloeddruk hierbij een belangrijke handlanger”, onderlijnt prof. Thomas Vanassche.

Bloeddrukwaarden

Er is sprake van hoge bloeddruk vanaf 140 mmHg bovendruk en/ of 90 mmHg onderdruk. Een optimale bloeddruk bevindt zich rond 120 mmHg over 80 mmHg. Wie een licht verhoogde bloeddruk heeft, tussen 120 en 140 mmHg bovendruk en tussen 80 en 90 mmHg onderdruk, kan dit in veel gevallen bijsturen door in te grijpen via levensstijlaanpassingen. Boven 140 mmHg is doorgaans ook medicatie aangewezen.

“Doordat teveel mensen hun bloeddrukwaarden niet kennen, blijft veel hypertensie onbehandeld. Omdat een hoge bloeddruk geen klachten geeft en het belang van een gezonde bloeddruk niet altijd voldoende benadrukt wordt, merken we dat het vaak voorkomt dat patiënten na een tijdje hun medicatie niet langer blijven innemen. Ongeveer de helft tot een derde van de mensen die bloeddrukverlagers krijgen voorgeschreven, is onvoldoende therapietrouw waardoor ze hun lagere bloeddruk niet realiseren. Door hypertensie beter op te sporen en te behandelen kunnen we nog heel wat preventieve gezondheidswinst boeken.”

Wittejaseffect

De bloeddruk meten kan zowel bij de (huis)arts als thuis via een eigen toestel. Daarnaast zijn er ook al slimme wearables zoals horloges en ringen die bloeddrukwaarden weergeven. “In hoeverre die even accuraat meten is niet altijd even duidelijk, maar ze zorgen alleszins wel voor meer bewustwording. Wie op die manier merkt dat zijn bloeddrukwaarden hoog liggen, kan dat laten aftoetsen bij de huisarts. We evolueren volop in de richting dat patiënten hun gezondheidsgegevens zoals bloeddrukwaarden zelf gaan meten en zo mee verantwoordelijkheid nemen voor hun gezondheid.”

Sommige mensen vertonen vooral een verhoogde bloeddruk in het dokterskabinet terwijl thuis alles binnen de perken blijft. “Dit zogeheten wittejaseffect kan erop wijzen dat sommige mensen gevoeliger reageren op stress waardoor hun bloeddruk tijdelijk de hoogte in gaat. In zo’n gevallen kan een 24-uursmeting uitsluitsel geven en informatie voor een behandeling op maat. Daarbij wordt de bloeddruk gedurende een etmaal gemeten terwijl je je gewone dagelijkse (en nachtelijke) activiteiten uitvoert.”

Levensstijl en medicatie

“Elke volwassene ongeacht zijn leeftijd zou twee lichaamswaarden moeten kennen: zijn bloeddruk en zijn cholesterolwaarden”, benadrukt prof. Vanassche. Blijken die waarden te hoog, dan kan je hierop ingrijpen en veel later leed voorkomen. In de eerste plaats door je levensstijl aan te passen. Heb je overgewicht dan kan 10 % gewichtsverlies de bloeddruk al aanzienlijk verbeteren. Verder gelden de bekende adviezen zoals stoppen met roken, meer bewegen en evenwichtig eten. Daarbij is het extra opletten voor bewerkte voeding zoals charcuterie omdat die vaak overmatig veel zout bevat. Ook alcohol werkt bloeddrukverhogend.

Zit het al goed met die levensstijl maar blijft de bloeddruk te hoog, dan kan medicatie aangewezen zijn. “Anders dan vroeger toen verschillende middelen moesten genomen worden, lukt een bloeddrukverlaging voor een groot deel van de patiënten nu door 1 combinatiepil per dag. Therapietrouw is hierbij superbelangrijk maar niet altijd eenvoudig omdat je hiervan op korte termijn natuurlijk geen voordeel ondervindt. Het is zoals het dragen van je autogordel. Daarnaast is er een kleine groep voor wie het langer zoeken is naar een behandeling die aanslaat en die goed verdragen wordt.” Er lopen ook studies naar medicatie die de bloeddruk langdurig verlaagt (en die je dus niet dagelijks zou moeten slikken) maar dat is niet altijd zonder risico. Voorlopig is zo’n langwerkend middel er in elk geval nog niet.