Auteur en columnist Marnix Peeters schreef een boekje over de dood van zijn moeder, die aan alzheimer leed. In Zo donker buiten beschrijft hij de laatste maanden van haar leven en graaft hij in het verleden, op zoek naar hoe ze was voor de ziekte zeven jaar eerder toesloeg.
“Ik kreeg veel reacties op de paar columns die ik over haar schreef in De Morgen (Peeters schrijft een wekelijkse column in Zeno, de weekendbijlage van De Morgen, nvdr). Ik had dat wel ergens verwacht, maar qua volume en intensiteit was het toch ver boven wat ik gevreesd en gehoopt had. Heel veel mensen hebben het ook meegemaakt of beseffen dat het hen ook te wachten staat. Het ís ook heel intens om iemand te zien aftakelen aan alzheimer. Wat de ziekte zo vreselijk maakt, is dat het ongeneeslijk is. Het is een vonnis. En niemand kan zonder die sprankel hoop.”
Plus Magazine: Je schrijft als ze naar het rusthuis gaat: “Het is een eindpunt. Nu is alles anders. Niets wordt ooit nog goed.” Had je daarvoor toch altijd een sprankel hoop dat de ziekte misschien zou stabiliseren?
“Nee, je weet dat dat niet gebeurt. Maar je bent toch geneigd om je aan elk straaltje hoop vast te knopen. Ik heb me achteraf afgevraagd: stel dat ze euthanasie had gewild, op welk punt zou ik dan in staat geweest zijn om te zeggen ‘doe nu maar’? Misschien drie dagen voor ze uiteindelijk gestorven is. Het is die onuitroeibare reflex om je vast te klampen aan kleinigheden. Zelfs wanneer je haar op haar allerlaatste momenten water zit te voeren, krijg je daar op een rare manier wel een goed gevoel bij. Maar ik had het toch liever niet gedaan.
Als je zo lang afscheid hebt genomen, is de klap van het sterven wel zachter. En zelfs vermengd met opluchting.”
Plus Magazine: Was het na zo’n lang aftakelingsproces moeilijk om je te herinneren hoe je moeder vroeger was?
Je begint het rouwproces met het beeld van je moeder die sterft en de twee maanden die daaraan vooraf zijn gegaan, waarin alles lelijk was en angstig en vies. Ik heb bijna een jaar nodig gehad om daar voorbij te kijken. De rottigheid blijft je toch het hardst bij. Het heeft me veel moeite gekost om te herinneren hoe ze was. Ons ma is zeven jaar ongelukkig geweest. Ze had haar eigen vader zien aftakelen aan alzheimer en was er zo hard van doordrongen dat het de hel was, dat ze ook in een hel leefde. Ze was alleen maar verward en angstig en kwaad. Als je iemand zo lang dat lot ziet ondergaan, is het moeilijk om te beseffen dat zij eigenlijk een plezierige madam was die graag lachte en een heel grote onbezorgdheid had. Die legoblokjes ben ik allemaal moeten gaan opzoeken. Ze was alleen nog maar een triestig menske en zo wil je je moeder niet herinneren. Ik heb dit boek vooral voor mijzelf en voor haar geschreven, om dat monumentje dat zij was terug op te bouwen.”
Zo donker buiten. Afscheid van een moeder met Alzheimer – Marnix Peeters – Borgerhoff & Lamberigts – 22,99 euro – isbn 9789089319791
