MSK onthult Van Eycks origineel ‘Lam Gods’
In Gent hebben onderzoekers de snuit van het originele ‘Lam Gods’ blootgelegd, nadat het wereldberoemde dier vijf eeuwen geleden was overschilderd. Het nieuwe – of oude – Lam heeft een iets meer uitgesproken snuit en ogen dan het beeld dat bij het publiek beter is gekend.
Een onderzoeksteam van het KIK (Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium) ontdekte bovendien dat zowat 45% van het verfoppervlak van het centrale paneel met de Aanbidding van het Mystieke Lam in de zestiende eeuw werd overschilderd. Het ‘Lam Gods’ dateert van de eerste helft van de vijftiende eeuw.
Naast het Lam werden toen ook de luchtpartij, gebouwen en heuvels in de achtergrond, gewaadplooien en het altaarkleed bedekt met een nieuwe verflaag. De onderliggende originele schildering van de Van Eycks wordt nu integraal blootgelegd. Een restauratie-campagne die wordt uitgevoerd in een beglaasd atelier in het Museum voor Schone Kunsten Gent. Bij een vorige restauratie in 1951 werden de groene overschilderingen rondom het Lam al weggehaald en kwamen de twee originele oren weer tevoorschijn. Zo pronkte het Lam tot voor kort met vier oren.
Maar bij het wegnemen van de overschilderingen – een delicate ingreep uitgevoerd met chirurgische scalpels onder een stereomicroscoop – vonden de restaurateurs nog heel wat verrassingen. Zo kwam een luchtpartij aan het licht met subtiele kleurschakeringen en streperige wolken. De originele gebouwen, tot voor kort bedekt met een grijzige laag, tonen opnieuw een veelheid aan kleuren en een opmerkelijk lichtspel. Van onder de summiere overschildering ter hoogte van de horizon komen zelfs nieuwe gebouwen aan het licht.
De ingreep is niet goedkoop: de restauratie van het unieke veelluik kost ettelijke miljoenen euro. Het ‘Lam Gods’ is beschermd als topstuk en geniet ook bescherming als cultuurgoed. Dankzij de dubbele bescherming kan zowel het Departement Cultuur, Jeugd en Media als het Agentschap Onroerend Erfgoed van de Vlaamse overheid de restauratiecampagne financieren.
“Vlaanderen betoelaagt 80% van de restauratiekosten zodat ook toekomstige generaties Vlamingen kunnen blijven genieten van dit meesterwerk van de gebroeders Van Eyck”, zegt Vlaams minister-president Geert Bourgeois. “Opnieuw komt de uitzonderlijke kwaliteit van Van Eyck naar boven in de details en de diepte van zijn werk.”
Het project moet afgerond zijn in 2020, wanneer Gent hulde brengt aan Van Eyck. Het Van Eyck-jaar vormt het orgelpunt van het project Vlaamse Meesters, een initiatief van Toerisme Vlaanderen, dat in 2018 Rubens en in 2019 Bruegel in de kijker zet.