Zo laat je je brein en lichaam weer samenwerken

Waarom kampen zoveel vrouwen met angsten, vergeetachtigheid, uitputting of gewichtsproblemen? De Amerikaanse gynaecoloog en bestsellerauteur Sara Gottfried ontdekte dat dit quasi altijd terug te voeren valt tot een slechte verbinding tussen lichaam en brein. “Een essentiële connectie die je kan herstellen door je brein te resetten via voeding en levensstijlgeneeskunde.”

In haar boek ‘Het Brein Body dieet’ stelt Sara Gottfried dat vrouwen op het vlak van gezondheid nog al te vaak tekort worden gedaan. De meerderheid van de wetenschappelijke studies baseert zich nog steeds op mannenervaringen. Ook geneesmiddelenonderzoek gebeurt overwegend met mannelijke deelnemers.

“Het brein en lichaam van vrouwen functioneert en reageert op heel wat terreinen anders dan dat van mannen. Zo zijn vrouwen veel gevoeliger voor de aanwezigheid van toxinen die we via onze omgeving en levensstijl binnen krijgen. Dat uit zich onder meer uit in gewichtsproblemen. Ook voor heel wat aandoeningen lopen vrouwen beduiden meer risico. Zoals Alzheimer, MS, depressies, angsten, slapeloosheid. De erkenning van die sekseverschillen is in de klassieke geneeskunde amper doorgedrongen. Daardoor krijgen vrouwen vandaag niet altijd de meest aangewezen behandeling”, benadrukt dr. Sara Gottfried.

Zij volgde een opleiding tot klassiek geschoold arts aan de Harvard University en specialiseert zich al decennia in vrouwengezondheid en de rol van hormonen. Gottfried ontdekte dat er zoiets bestaat als een brein- body as en dat die voor vrouwen anders werkt dan voor mannen. Dat inzicht kwam er nadat ze na een trauma maandenlang out was en zo gedwongen werd om haar eigen gezondheid onder handen te nemen.

“Tijdens een etentje met vrienden, ben ik plots flauwgevallen in de keuken. Ik belandde met mijn hoofd op de vloer en moest wekenlang rusten. Ik had het over mezelf afgeroepen. Al te lang had ik de signalen van mijn lichaam genegeerd. Te hard ertegenaan blijven gaan, niet gegeten, te gestrest, uitgedroogd en slaaptekort. Ik had een soort muur opgetrokken tussen lichaam en brein,” beschrijft ze die periode.

Harmonie

Tijdens de daaropvolgende lange revalidatie kwam ze tot de ontdekking dat de hersenen nochtans een cruciale rol spelen bij het genezen van het lichaam. “Het is die verbinding tussen brein en lichaam die de sleutel tot je gezondheid vormt. Die twee moeten in harmonie zijn met elkaar. Die connectie werkt in twee richtingen. Het zijn niet alleen de hersenen die de verschillende lichaamsfuncties aansturen maar ook het lichaam geeft op zijn beurt instructies aan de hersenen. Je kan geen gezond brein hebben als je lichaam stuk is, en je kan geen gezond lichaam hebben als je brein vol zit met ontstekingen, toxines en hyperalert is. ”

Hoe helpt dit inzicht vrouwen die zich vandaag slecht in hun vel voelen, kampen met angsten, een mistig brein of die eeuwige strijd met de weegschaal?

Dr. Sara Gottfried: ” Een van de issues die ik de afgelopen 25 jaar in mijn praktijk opmerkte, is dat we dergelijke klachten (zoals angst, een wazig hoofd, depressie, geheugenverlies) al te gemakkelijk verengen tot typische ‘brein problemen’. Het gaat veel ruimer. Dit zijn typische uitingen van een verstoorde brein-body link.

Heel wat lichaamsfuncties, en dan in het bijzonder onze darmwerking, bepalen in grote mate hoe je brein functioneert. Vandaar dat ik overtuigd ben dat we meer moeten doorgronden hoe dit mechanisme precies werkt omdat het essentieel is voor het bereiken van heel wat gezondheidsdoelen zoals blijvend gewichtsverlies, minder angsten, een scherpe geest.

Die link brein- body wordt vandaag genegeerd. Dat is een probleem want daardoor klop je aan bij de dokter met een angststoornis of een depressie, en stap je in veel gevallen buiten met een pil. Dat lost de oorzaak niet op. Je moet de onderliggende link begrijpen tussen brein en darmwerking. Door vervolgens daarop te werken via wat ik lifestyle-geneeskunde noem, kom je tot echt herstel.

Want je gezondheid wordt voor een groot stuk bepaald door de vele kleine en grote beslissingen die je zelf elke dag opnieuw maakt. We moeten af van het idee dat we onze gezondheid volledig moeten overlaten aan onze dokter.

Hoe weet je dat er ruis zit op de lijn tussen je brein en lichaam? Welke klachten geeft dat ?

Dr. Sara Gottfried: “Ik heb vragenlijsten in het boek opgenomen die gericht peilen naar uitingen van dit soort slechte verbindingen. Maar het begint, zeker voor vrouwen, met vragen zoals: heb je angsten? Heb je het gevoel overspoeld te worden ? Ervaar je meer stress dan je aankan? Heb je er moeite mee om echt in het nu aanwezig te zijn en in een ‘state of joy’ zoals je vroeger had ? Allemaal signalen die op een falende verbinding duiden, evenals gewichtstoename, je minder fit en lenig voelen, en dat bekende fenomeen van de keuken binnenstappen en je voor de zoveelste keer niet kunnen herinneren wat je kwam doen. Daar moet en kan je iets tegen ondernemen. Je hoeft niet te focussen op de specifieke ‘klachten’ maar besef dat het om een groter plaatje gaat, waarbij vooral je darmfunctie een centrale rol speelt, evenals de voeding, de hoeveelheid beweging, slaap en stress die je hebt.”

Hoe werkt het brein- body dieet om dit aan te pakken in de praktijk? Het dieet is gericht op verbetering van de darmflora, waardoor ontstekingen verminderen en het afweersysteem beter werkt. Dat laat ook de hersenen beter werken. Welke mechanismen zijn hier aan het werk?

Dr.Gottfried: “De sleutelfactor wanneer het gaat over darmgezondheid en een goed microbioom is voeding. Op dat terrein moeten we terugkeren naar de basis. Dat betekent een menu met veel groenten, peulvruchten, wild gevangen vis, ... kortom eten dat geen ontstekingen veroorzaakt. Zeker groenten functioneren als prebiotica die de gewenste darmbacteriën voeden zodat die veelvuldig in je darm floreren. Soms zijn er supplementen nodig, maar het meeste kan je halen uit de juiste voeding. Eet zo min mogelijk suiker en alcohol. Ook voeding waaraan je intolerant bent, een groeiend probleem, moet je mijden.

Voor een goed werkende darmflora zijn verschillende zaken van belang. Ten eerste een evenwichtige samenstelling van gunstige en ongunstige darmbacteriën. Die laatste moet je beperken, want ze geven ontstekingen en maken dik. Vervolgens is het belangrijk om de integriteit van je darmflora te bewaken. Dat wil zeggen voorkomen dat er ‘gaten’ ontstaan, wat gebeurt bij hoge stressniveaus of alcoholgebruik. Ten derde is het belangrijk om de diversiteit van het microbioom te bewaken. De mate van variatie aan darmbacteriën is gelinkt aan aandoeningen zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, diabetes 1 enz.

Hoe is die werking van de darmflora en de immuniteit nu gelinkt aan het brein?

Dr. Sara Gottfried: “Als je beschikt over gezonde darmen zonder lekken, dan verhindert die dat ontstekingen erin slagen om die bloed-brein barrière aan te tasten. Deze bloed-brein barrière is een soort filter die de hersenen beschermt tegen indringers. Is er sprake van een lekkende darm, dan kunnen bacteriële toxinen vanuit de darm in de bloedbaan terechtkomen. Dat geeft op zijn beurt een permanent actief immuunsysteem dat hierop moet reageren onder meer door ontstekingen. Zo kunnen er vervolgens gaten ontstaan in de bloed- brein barrière waardoor er uiteindelijk ook ontstekingen doordringen tot het hersengebied.

Afhankelijk van je eigen specifieke kwetsbaarheid kunnen die lokale ontstekingen in je brein onder meer leiden tot angsten, depressie, geheugenverlies, slaapstoornissen enz.

Om dat aan te pakken, moet je dus starten vanuit je voeding. Dat geldt zeker voor vrouwen. Een van de redenen waarom vrouwen veel vaker met dit soort problemen af te rekenen krijgen, is het vrouwelijk hormoon oestrogeen, de meester regulator achter deze systemen. We beseffen te weinig dat dit oestrogeengehalte mee aangestuurd wordt vanuit je darm. Dat gebeurt door een onderdeel van het microbioom. Ongeacht je leeftijd – voor of na de menopauze- is dit een erg belangrijke factor. Dat onderdeel moet je in balans krijgen door de juiste hoeveelheid vezels uit je voeding. Dat betekent veel groenten, een pond per dag, proteïne en peulvruchten en elimineer alcohol gedurende drie weken.”

Waarom is je dieet erop gericht om in 40 dagen je brein te resetten?

Dr. Sara Gottfried: “Vanaf de eerste week merk je al verschil maar om andere gewoonten te integreren, ervoor te zorgen dat nieuwe hersenverbindingen ontstaan en zo je body -brein connectie te versterken zijn 40 dagen nodig. Voor sommige mensen zelfs meer. Aan de hand van de vragenlijsten naar de verschillende klachten kan je dit dieet helemaal personaliseren met de aanpassingen waar jij het meest baat bij hebt.”

Meer lezen: ‘Het brein body dieet’ , Dr. Sara Gottfried, uitgeverij HarperCollins, isbn 9789402702538, 19,99 €