Waarom we meer beginnen bewegen dankzij de huisarts en een coach

Ruim 4 op de 10 Vlamingen is nooit fysiek actief. Dat aantal loopt nog op met de leeftijd. Om die trend te keren lanceerde de Vlaamse overheid twee jaar terug een project waarbij huisartsen mensen doorverwijzen naar een zogeheten beweegcoach. ‘Voor mij betekende dat zowel mentaal als fysiek een nieuwe start’, getuigt Ann Neetens (63).

In vergelijking met onze buurlanden Frankrijk en vooral Nederland beperkt de Vlaming zich nog al te vaak tot ‘zetelsport’. Vooral ouderen, laaggeschoolden en vrouwen hinken qua beweging nog sterk achterop. Dat zo’n gebrek aan fysieke activiteit grote gevolgen kan hebben voor de gezondheid tonen de cijfers aan. In ons land is maar liefst 11 % van de sterfgevallen gelinkt aan een passieve levensstijl. Daarmee bevinden we ons op hetzelfde niveau als de Verenigde Staten.

Om meer mensen te laten genieten van de gunstige invloed van beweging en zo hun gezondheid te vrijwaren, ontstond het project ‘Bewegen op Verwijzing’, waarbij huisartsen patiënten die teveel stilzitten kunnen doorverwijzen naar een coach. ‘Dat is geen personal trainer die met jou gaat sporten maar wel iemand die met jou in gesprek gaat en waarmee je samen zoekt naar activiteiten die voor jou haalbaar en leuk zijn’, legt Luc Lipkens van het Vlaams Instituut Gezond Leven uit. Vooral mensen met overgewicht of obesitas, diabetes, lage rugpijn, burn-out, depressie worden doorverwezen, maar ook mensen die fysiek nog gezond zijn maar niet (meer) aan bewegen toe komen. Patiënten betalen 5 euro per kwartier coaching. Wie een verhoogde tegemoetkoming heeft slechts 1 euro. Meestal volstaan enkele uren en blijft de prijs beperkt.

2000 huisartsen

Intussen zijn al zo’n 60 % van de Vlaamse steden en gemeenten op de kar gesprongen en verwezen al ruim 2000 huisartsen minstens 1 patiënt door naar een coach in de buurt. Onderzoekers van de UGent analyseerden die eerste resultaten en stelden vast dat deze manier van werken effectief verandering teweegbrengt. ‘De deelnemers bleken meer te wandelen en verhoogden het aantal minuten per week dat ze zowel matig als zwaar fysiek actief zijn’, stelde Iris Maes vast (UGent). Die stijging was bovendien het hoogst bij de groep die voordien het minst bewoog.

‘We weten nu dat het werkt, dat mensen zich hierdoor beter voelen en langer gezonder blijven. Toch rest er nog een obstakel. De beweegcoach is voor patiënten nog een grote onbekende. Met diëtisten, kine’s en psychologen zijn ze al vertrouwd maar met deze nieuwe gezondheidswerker nog niet. Dat kan beter’, vertelt huisarts Nathalie Van de Vyver.

Drempel

Want de doorverwijzing naar een coach maakt een heel verschil. Dr. Nathalie Van de Vyver: ‘Ik stimuleer patiënten om eens per week te wandelen of kleine fietstochtjes te maken, maar ik merk dat het te vaak bij woorden blijft. Zo’n coach die heel individueel werkt, slaagt er wel in om hen over die drempel heen te halen.’

Dat ervaart ook Ann Neetens die nochtans kan bogen op een erg sportief verleden. Meermaals per week beoefende ze judo of trok ze baantjes om haar hoofd leeg te maken. ‘Enkele jaren terug ging ik privé door zwaar weer na mijn echtscheiding. Ik zat mentaal in het slop en raakte niet meer uit mijn zetel, kreeg rugpijn en andere klachten. De huisarts moedige me aan om die cirkel te doorbreken en weer te starten met wandelen. Maar eenmaal thuis lukte me dat niet. Zes weken geleden heeft ze me doorverwezen naar een beweegcoach. Dat heeft echt voor de ommekeer gezorgd. Samen met hem heb ik overlopen wat ik wil en kan doen, rekening houdend met mijn rugprobleem. Nu ben ik weer actief in de fitness en ben ik opnieuw beginnen zwemmen. Waar ik ooit tegenop zag, laat mij me nu fysiek en emotioneel weer goed in mijn vel voelen. Ongelofelijk hoeveel gewoon bewegen in gang kan zetten! Ik kan er ook weer van genieten om samen te sporten met de kleinkinderen of hen als een bommetje in het water te gooien. Als ik aan iets twijfel, kan ik mijn coach mailen met mijn vragen. Ik ben weer vertrokken!’

Zoeken naar de glimlach

Beweegcoach Mark Bogaerts begeleidt mensen met uiteenlopende achtergronden richting meer actie in hun dagelijks leven. ‘Bij mensen die nooit eerder fysiek actief waren, komt het erop aan om uit te zoeken wat hen aanspreekt. Meestal geef ik wat suggesties en let dan goed op hun reactie. Wanneer er een spontane glimlach doorbreekt, weet ik waar we op kunnen doorgaan. Samen met hen probeer ik ook lange termijn doelen op te stellen zoals 5 km kunnen stappen in 7 weken en als beloning een etentje met de dochter. Echt mee sporten doen we niet, maar we zijn flexibel en waar nodig geven we graag een extra zetje. Zo vervang ik huisbezoeken al eens door de coaching al wandelend te geven in plaats van zittend. Of ik vergezel hen naar een wandelevent, of introduceer hen in een club. Want ook voor die drempels moeten we oog hebben.’