Over spierscheuren en verstuikingen

Voet verzwikt of verstuikt? Spier verrokken of gescheurd? Soms weten we het niet zo precies. En wanneer moet je je blessure warm houden, en wanneer koud? Wij geven je een antwoord op al je vragen.

Verrekkingen, spierscheuren, verstuikingen, peesscheuren, ... het zijn allemaal letsels van de onderhuidse weefsels, die allemaal aan elkaar verbonden zijn. Pezen zijn vezelige structuren die de spieren aan de botten hechten en ligamenten zijn brede vezelige banden die de gewrichten omhullen.

Een spierverrekking veroorzaakt tijdens de inspanning een pijn die je over de hele lengte van de spier voelt, en die je niet goed kan lokaliseren. Er is geen bloeduitstorting en geen zwelling. Als je beweegt, wordt de pijn erger.

Bij een spierscheur voel je onmiddellijk een vlijmscherpe hevige pijn op een welbepaalde plek. Bewegen is zeer pijnlijk. Bij een volledige scheur kan je een inkeping zien op de plaats van de blessure. Spierscheuren gaan ook vaak gepaard met bloeduitstortingen.

Peesscheuren doen dan weer minder pijn dan spierscheuren, maar als de pees helemaal doorscheurt, kan je de betrokken spier niet meer bewegen.

Je kan een gewricht ook verzwikken. Dat gebeurt wanneer de ligamenten te veel moeten oprekken. Dan verschuiven de botstukken, en wordt het gewricht instabiel.

Een verstuiking gaat nog een stapje verder. Daarbij ontstaan scheurtjes in de ligamenten, waardoor het gewricht snel dik, pijnlijk en blauw wordt. In de eerste uren kan je het bijna niet meer bewegen.

Vermijden

Een goede opwarming voor de training zou het risico op blessures moeten verminderen. Een opgewarmde spier trekt beter samen en ontspant zich gemakkelijker. Daardoor zou het risico op overrekking afnemen, zo wordt toch algemeen verondersteld. Overtuigend wetenschappelijk bewijs voor het gunstige preventieve effect van deze opwarming is er voorlopig niet, maar het gebruik is wel goed ingeburgerd.

Verrek, verzwikt!

Bij een blessure van de weke delen kan je best zo snel mogelijk de ICE-regel toepassen: Immobilisatie, Compressie en Elevatie.

Immobilisatie wil zeggen dat je de blessure moet doen rusten, door zo min mogelijk te bewegen met het getroffen lichaamsdeel. Hoe lang je rust, hangt af van de ernst van de blessure. Bij een pees- of spierscheur bijvoorbeeld worden er fibrinevezeltjes gevormd om de scheur te herstellen. Als je te snel weer in actie komt, zal je die nieuwe, broze vezeltjes opnieuw breken. Drie dagen rusten is aan te raden.

Compressie betekent dat je de zwelling probeert te beperken. Als je onmiddellijk druk uitoefent op de plaats waar je pijn hebt, verhinder je dat er te veel vocht uit de bloedvaten in de omgeving van het letsel binnensijpelt. Zo kan je zelfs een bloeding stoppen.

Elevatie wil dan weer zeggen dat je de wonde hoger brengt dan je hart. Probeer het gekwetste lichaamsdeel gedurende de eerste 72 uur zo veel mogelijk in hoogstand te brengen. Dat is namelijk een zeer efficiënte manier om een opkomende zwelling te verminderen. Hoe minder zwelling, hoe sneller de genezing.

Ten slotte staat ICE ook voor ‘ijs’, een goedkope en doeltreffende manier om de pijn te verminderen en het genezingsproces te versnellen. Koudebehandeling vermindert de zwelling. Twintig minuten afkoelen is ruimschoots voldoende, langer dan een half uur is af te raden.

Voor een koudebehandeling kan je speciale coldpacks kopen, die je in de diepvriezer kan leggen. Noodzakelijk is dat niet: een pak diepgevroren erwtjes doet het even goed. Enige voorwaarde is dat het koude pak vervormbaar is, en dat je het over de zere plek kan plooien. Zorg er wel voor dat het bevroren oppervlak en de huid niet rechtstreeks met elkaar in contact komen. Wikkel het koudepak in een handdoek of washandje.

Warmte is geen aanrader als het om acute letsels gaat. Voor chronische letsels en bij letsels zonder zwelling of ontstekingsreactie kan warmteapplicatie wel zinvol zijn. Stijve spieren en gewrichten worden bijvoorbeeld soepeler als je ze warm verpakt. Warmte helpt ook om verkrampte spieren te ontspannen en het stimuleert de bloedsomloop.

Pijn behandelen

Bij hevige pijn kan een pijnstiller helpen, maar beter is om een niet-steroïdaal anti-flogisticum te gebruiken. Daarmee wordt niet alleen de pijn gestild, maar wordt ook de ontsteking afgeremd. Omdat deze antiflogistica nogal eens maaglast veroorzaken, zijn de varianten onder de vorm van crèmes, gels en sprays populairder. Verwacht hiervan wel geen wonderen, want het effect is matig. Langer dan een week smeren heeft weinig zin.

Ga zeker naar de huisarts als de pijn ernstig is, en niet over gaat met een pijnstiller. Als de kwetsuur onmiddellijk een uitgebreide zwelling veroorzaakt, of als het gewricht misvormd lijkt, is een bezoek aan de dokter zeker aan te raden. Ook als het getroffen lichaamsdeel bijna niet meer kan bewegen, of als je daarbij kraakgeluiden hoort, kan je beter je huisarts inschakelen.