Als je hart op hol slaat

Een hart dat onregelmatig klopt, zorgt niet altijd voor duidelijke klachten. Nochtans is een hartritmestoornis vroegtijdig herkennen cruciaal voor een efficiënte behandeling.

Hartkloppingen hebben is een beangstigende ervaring, die vaak geassocieerd wordt met een hartritmestoornis. “Nochtans is dit lang niet het eerste symptoom of wijzen tijdelijke hartkloppingen niet noodzakelijk op een ritmestoornis”, nuanceert cardioloog prof. Carlo de Asmundis (diensthoofd Heart Rhythm Management Centre, UZ Brussel) het complexe verhaal achter een hart dat uit de maat loopt. In de tweede helft van het leven vormt voorkamerfibrillatie (VKF) de meest voorkomende ritmestoornis. Die kan zonder tijdige behandeling tot ernstige complicaties leiden zoals hartfalen, hersentrombose en beroerte.

Ongewone vermoeidheid

Ongewone vermoeidheid is de vroegste klacht bij VKF, omdat die zorgt voor een verminderde hartcapaciteit. Had je nog nooit last met traplopen en stel je op een dag vast dat je al na één verdieping kortademig wordt, dan kan dat te maken hebben met een ritmestoornis. Een andere veelgehoorde klacht is dat je overvallen wordt door een angstig, onrustig gevoel. Ook vage pijn op de borstkas, het gevoel van een vlinder die in je borst fladdert of flauwvallen kunnen op een ritmestoornis wijzen. En bij ongeveer een op de drie mensen verloopt de stoornis zonder klachten, waardoor ze vaak laattijdig wordt ontdekt.

“Heb je langdurig hartritmestoornissen, dan word je je bovendien sterk bewust van je eigen hartslag, terwijl je hersenen dat geluid normaal naar de achtergrond van je gehoor filteren. Dat systeem versterkt zichzelf, want door meer op je onregelmatige hartslag te letten, hou je dat opgejaagde gevoel in stand.”

Oorzaken en uitlokkers

Leeftijd, familiale aanleg, hartziekten, diabetes, verhoogde bloeddruk, bijwerkingen van bepaalde medicatie en een ongezonde levensstijl met roken, overgewicht en te weinig beweging verhogen het risico op VKF. Tegelijk kan ook te intensief duursporten aan de basis liggen. Daarnaast zijn er een heleboel fenomenen die een onderliggende ritmestoornis kunnen uitlokken. “Hevige emoties, maar ook maagproblemen zijn gekende triggers. In de VS spreken ze zelfs van vrijdagnamiddagfibrillatie, verwijzend naar de traditie van met drank overgoten barbecuefeestjes die een opstoot kunnen bevorderen. Eigenlijk kan je stellen dat elke situatie die de adrenaline in je lichaam verhoogt, een potentiële trigger is. Vandaar dat VKF vaak opduikt bij (langere) vliegreizen, door de jetlag, dehydratatie en de veranderde druk. Ook een hoog cafeïnegebruik is nefast. Bij alcohol blijken vooral champagne en sterke drank de grootste uitlokkers.”

Doelgerichte therapie

VKF is een goed behandelbare aandoening, al is het niet bij iedereen mogelijk om de opstoten definitief te doen verdwijnen en is de therapie maatwerk. Het effect van medicatie bij VKF is eerder beperkt en bedoeld als kortetermijnbehandeling, in afwachting dat de onderliggende oorzaak wordt angepakt. Dat gebeurt hoofdzakelijk via ablatie. “Daardoor kunnen we beter voorkomen dat VKF leidt tot hartfalen en tot een hersentrombose of beroerte, het grootste gevaar bij deze ritmestoornissen.” De jongste jaren zijn er grote stappen vooruit gezet om de evolutie van voorkamerfibrillatie af te remmen. Zo is de techniek van doelgerichte ablatie verder op punt gesteld. Daarbij worden via de lies de hartcellen die verantwoordelijk zijn voor het verstoorde ritme weggebrand of bevroren. Hoe eerder dit kan worden toegepast, hoe beter de resultaten. “Dankzij deze innovatie kunnen meer patiënten na één ingreep langer van hun ritmestoornis verlost blijven en opnieuw levenskwaliteit ervaren. Want het verschil is enorm. Iemand die behandeld wordt voor een ritmestoornis voelt zich bijna als herboren.”

Beweging werkt

Naast deze ingreep kan je je hartritmestoornis beter onder controle houden door dagelijks matig intensief te bewegen om zo je hartconditie op te bouwen. “Kies een activiteit die je leuk vindt. Als sporten als stress voelt, zal dat negatief werken op je hart. Door je hartcapaciteit op te krikken, zal je ook beter slapen, heb je meer energie, een goede bloeddruk en ben je veel beter bestand tegen uitlokkers van ritmestoornissen.”

Wat gebeurt er bij VKF?

Bij voorkamerfibrillatie is het elektrisch systeem in de sinusknoop, dat zorgt voor het ritmisch pompen van je hart, verstoord waardoor de voorkamers van je hart niet krachtig samentrekken maar eerder chaotisch trillen. Je hartslag in rust kan daardoor plots zeer sterk oplopen. Zo’n opstoten gebeuren erg onregelmatig, waardoor klachten komen en gaan,. Dat bemoeilijkt het stellen van de diagnose. Bij dergelijke klachten laat je je altijd best screenen door een cardioloog.