Zie het als zelfzorg

Dr. Anouk Buelens-Terryn is huisarts in opleiding en schrijft over wat haar raakt.

Ze heeft een jeugdig kapsel. Aan de linkerkant een middellange bob, aan de rechterkant een broske. Tijdens het meten van haar bloeddruk kan ik de verhalen op haar armen lezen: een verzameling tatoeages die een hoeveelheid fijne lijntjes aan de polsen niet helemaal verbergen. Ze vangt mijn blik en grapt: “Het is een levenswerk!”

Hoewel haar hele voorkomen, tot haar kledingstijl toe, me wil overtuigen dat ze een jonge twintiger is, herinnert haar dossier me eraan dat er wel degelijk een dame van middelbare leeftijd tegenover me zit. Dan komen er ook preventieve onderzoeken om de hoek loeren. Samen overlopen we het lijstje. Dikkedarmkanker- en borstkankerscreening: check. Alleen een baarmoederhalsuitstrijkje lijkt nooit uitgevoerd te zijn, merk ik op, terwijl ik doorheen haar uitslagen van het lab scrol.

Ze knikt. Het blijft even stil. “Voor sommige patiënten ligt een gynaecologisch onderzoek gevoelig, is dat herkenbaar voor u?”, probeer ik het gesprek open te trekken. Ze haalt diep adem en staart naar de littekens op haar onderarmen. Ze schetst een beeld van moeilijke periodes in het verleden die zorgden voor depressieve gevoelens. Als aanleiding haalt ze seksueel misbruik in haar jeugd aan. “Vraag me niet wie! De man is het vermelden niet waard”, zegt ze stellig.

Hoe gaat het sindsdien met haar? Mentaal, maar evenzeer seksueel? Ik verzeker haar dat ze mijn vragen niet hoeft te beantwoorden. Verrast merkt ze op dat ik de eerste ben die haar seksueel welzijn bevraagd. Nu komt haar verhaal op dreef. Hoewel haar ex-partner altijd erg voorzichtig en begripvol was, voelde vrijen sinds het misbruik voor haar altijd als een opgave aan. Dat er fijne kinderen uit die relatie voortkwamen, is een pluspunt. Ze houden haar op de been. Maar een partner, nee, die heeft ze niet meer nodig.

En die relatie met zichzelf? Ze vertelt dat ze het initieel moeilijk had om voor zichzelf te zorgen. Alsof ze zachtheid niet verdiende en ze enkel bestond voor anderen. Nu ze haar eigenwaarde na jaren van therapie teruggevonden heeft, leeft ze weer voor zichzelf. Of ze het erg vindt dat ze nooit seksueel plezier mocht ervaren? Ze glimlacht mild en wijst me erop dat ze het zo nooit gesteld heeft. Met masturberen heeft ze nooit problemen gehad. Seksspeeltjes, zo verklaart ze, die mogen wel haar slaapkamer binnen.

Ze kijkt me wat langer aan en legt zelf de link die ik van plan was te maken. “Op die manier zou je een uitstrijkje kunnen zien als zelfzorg in plaats van intimiteit, toch? Vooruit”, besluit ze. Een volgende stap in het verwerkingsproces. We zijn beiden trots: ik op haar, zij op zichzelf.

Wanneer ik enkele weken later de laboresultaten binnenkrijg, slik ik. Een afwijkende uitslag. Er werd een hooggradige afwijking van de cellen gevonden die verder moet worden opgevolgd. Wanneer ik haar opbel, zegt ze vertwijfeld: “Je hebt geen goed nieuws zeker? Maar weet je, dokter, ik ben blij dat ik aan het onderzoek meedeed. Nu heb ik de kans om het nog te laten behandelen, niet?”