Sint-Pieters-Woluwe: eerste gemeente met een singlereflex

Wie alleen is/woont botst al eens tegen een aantal moeilijkheden of zelfs onrechtvaardigheden. De gemeente Sint-Pieters-Woluwe keurde een charter goed om bij haar beleid rekening te houden met eenpersoonshuishoudens. Een primeur.

Ons land telt steeds meer alleenwoners en die tendens gaat niet onmiddellijk keren. Zoals voorspeld, blijkt uit de laatste cijfers van het Belgische statistiekbureau Statbel dat het aantal eenpersoonshuishoudens dit jaar opnieuw is gestegen. In juni 2023 telde ons land 1.842.018 miljoen eenpersoonshuishoudens of 35,9% van de 5,1 miljoen particuliere huishoudens. Het Brussels Gewest bestaat voor 47,1% uit eenpersoonshuishoudens. Dat is bijna de helft!

De maatschappij is dus geëvolueerd, maar het beleid volgt niet mee. En dat heeft gevolgen voor mensen met slechts één inkomen. Om te beginnen op financieel vlak. Alleenwoners hebben vaak meer kosten dan mensen die samenwonen. Vooral de kosten van wonen wegen zwaar door. Als je huurt of een lening afbetaalt, moet je dat in je eentje doen. Ook de energiekost moet je alleen dragen. Een ander punt waar alleenwoners mee kampen zijn de forfaitaire belastingen en taksen. Denken we bijvoorbeeld aan de onroerende voorheffing. Die belasting wordt per gezin betaald en niet volgens het aantal bewoners. Gezinnen met kinderen ten laste hebben bovendien recht op vermindering van de onroerende voorheffing.

Een charter voor de gemeenten

Woonbelasting is een federale materie. Toch kan ook een gemeente actie ondernemen, op haar niveau. Carla Dejonghe, voorzitter van all1 (belangenvereniging voor alleenwoners), stelde een charter op met een paar gouden regels die gemeenten kunnen volgen om “singlesvriendelijker” te worden. Waar iedereen gelijkwaardig wordt behandeld in de dienstverlening, regelgeving en communicatie, óók degenen die niet passen in het traditionele plaatje.

Haar gemeente, Sint-Pieters-Woluwe (waar 41% eenpersoonshuishoudens zijn), keurde het charter goed op de gemeenteraad van 23 januari. De titel van dit charter luidt: “Naar een gemeente solidair met eenpersoonshuishoudens die moeten rondkomen met één inkomen”. Dit is een primeur voor België. En voor Europa. Door het charter goed te keuren, erkent het gemeentebestuur dat rekening houden met eenpersoonshuishouden, die moeten rondkomen van één inkomen, een bepalende rol speelt om elke inwoner gelijke kansen te bieden. Dit moet daarna bewust, doordacht en duurzaam ingebed worden in het dagelijks beleid en het management, de werking, de dienstverlening en de communicatie van de gemeente.

Welke maatregelen stelt het charter voor?

• Een singlesreflex: beleidsmaatregelen steeds aftoetsen op hun impact op mensen die alleenwonen. Dus, streven naar leefvormneutrale maatregelen.
• Overleg met de lokale horeca: er zijn al mooie voorbeelden van horecazaken die lange tafels voorzien waar mensen die alleen komen, kunnen aanschuiven. En steeds meer handelszaken bieden ook al betere wijn aan per glas en niet alleen per fles.
• Meer aandacht voor alleenwoners op de werkvloer: bvb. het personeelsbeleid erop wijzen dat ze alleenwoners niet altijd en automatisch moeten opzadelen met nacht- of weekendwerk en vakanties buiten het seizoen.
• In nieuwe woonprojecten, ruimtes voorzien om het sociale contact te bevorderen
• Streven naar laagdrempelige, betaalbare activiteiten.
• Schrap de obligate titels “de heer en mevrouw” op brieven en uitnodigingen.
• Alleenwoners bij het beleid betrekken. Niet over de hoofden heen praten, maar de mensen zelf aan het woord laten.

“De stemming van deze tekst lijkt maar een klein stapje, maar het is een mijlpaal”, zegt Carla Dejonghe, “voor het eerst is er dus een gemeente die de afspraak maakt om het beleid te bekijken door de bril van een alleenwoner”.