Een op de drie teruggestuurde kledingaankopen wordt vernietigd

Textiel wordt op grote schaal vernietigd: zo’n 3,4 miljard T-shirts gaan jaarlijks de vuilbak in. Het merendeel zijn retourzendingen. Dat blijkt uit een nieuw rapport in opdracht van het Europees Milieuagentschap.

4 tot 9 procent van alle textiel die in Europa op de markt komt, wordt aan het einde van de rit vernietigd. Dat blijkt uit een nieuw rapport voor het Europees Milieuagentschap (EEA). Als we enkel naar retours kijken, komt dat neer op een op de drie teruggestuurde outfits. Bij onverkochte stock gaat het om ongeveer een vijfde.

Als we uitgaan van het worst case scenario, waarbij 9 procent vernietigd wordt, zitten we aan een totaal van 594.000 ton textiel. Als je dat uitdrukt in T-shirts (die gemiddeld 170 gram wegen), komt dat neer op 3,4 miljard stuks.

Jurken en jasjes

Uit het EEA-onderzoek blijkt dat 14 procent van de Europeanen de afgelopen maand een online aankoop heeft teruggestuurd.

Niet T-shirts, maar jurkjes sturen we het vaakst terug (39 procent). Daarna volgen mantels, jeans, jasjes en vervolgens shirts. Sokken en ondergoed retourneren we het minst (1,25 en 1,91 procent).

Opvallend is het feit dat het rapport gerecycleerde retours ook onder vernietiging rekent. Dat komt omdat de kledij nooit hun oorspronkelijke functie vervuld hebben en de facto voor niks geproduceerd zijn. Als je de recycling ervan aftrekt, kom je bij retours aan een totaal van maximaal 15 procent verbrande kledij.

Slechte maat

Tom Duhoux, onderzoeker circulaire economie aan het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek (VITO), treedt op als projectleider van de studie. Samen met zijn team legde hij al het Europees bronmateriaal omtrent de omvang en vernietiging van retours en onverkochte stock naast elkaar. Het team sprak in vertrouwen met diverse CEO’s van grote en kleine retailers om de cijfers uit hun literatuurstudie te verifiëren.

Die uitspraken toetste Duhoux dan weer af aan de ruwe data die het bedrijf Galaxus, een Zwitserse e-tailer, op zijn website deelt over hoe vaak producten in het verleden reeds retour gestuurd zijn, in de hoop ze in te dijken. Galaxus wil bevestigen noch ontkennen of hun retourcijfers sinds de invoering van de tool gedaald dan wel gestagneerd of gestegen zijn.

Zeker is dat steeds meer bedrijven oplossingen proberen te zoeken om producten retour te sturen. Een op de vijf kledingstukken dat online verkocht wordt, sturen we retour. Bij grote e-tailers die enkel kledij verkopen, zit dat percentage zelfs dichter bij de 50 procent. In zeven van de tien keer gaat dat om een slechte maat, pasvorm of blijkt er iets mis met de stijl.

In het rapport haalt Duhoux aan dat betere productinformatie paal en perk kan stellen aan retours. Digitale tools om je maat te helpen bepalen, zoals steeds meer kledingmerken aanbieden, kunnen soelaas bieden. Het betalend maken van retours is een andere mogelijkheid. De retourtermijn inkorten kan ook een oplossing bieden, al stellen sommige bronnen dat een langere retourtermijn juist tot minder retours noopt.

Verbranden verbannen

De Europese Commissie werkt momenteel wetgeving uit omtrent ecodesign, waarbij een ban op het vernietigen van kledij een opmerkelijke pijler is. In december kwamen de Europese Raad en het Europees Parlement hierover tot een voorlopig akkoord. Verwacht wordt dat de ban binnen de twee jaar in voegen treedt.

Opvallend: de huidige Europese regels lijken vooral aan te sturen om producten wél te vernietigen in plaats van ze opnieuw in de markt te zetten. Op vernietigde stock moeten bedrijven immers geen btw meer betalen. Die btw is een van de drempels om producten opnieuw verkoopbaar te krijgen. Voor producten onder de 34 euro, zo stelt het EEA-rapport, blijkt het niet winstgevend om ze opnieuw op de markt te brengen. Het kost retailers 55 tot 75 procent van de prijs van een product om het opnieuw verkoopsklaar te maken, omdat dat erg arbeidsintensief is: van controleren tot eventueel schoonmaken en opnieuw verpakken. Tel je de btw daarbij op, dan kan je nooit meer winst boeken op een product.

Overconsumptie

Producten retourneren is één ding, de manier waarop de gehele kledingindustrie draait op overproductie en overconsumptie is voor Duhoux een nog veel groter probleem. Het is namelijk goedkoper, stelt hij in het rapport, om massaal veel kleren te laten produceren en er aan het einde van de rit een deel van te vernietigen, dan dat merken inspelen op de reële vraag.

Jaarlijks spenderen Europeanen zo’n 282 miljard euro aan kledij, wat neerkomt op 630 euro per persoon. Volgens het EEA heeft kledij de vierde hoogste negatieve impact op het milieu en de klimaatverandering, na voeding, huisvesting en mobiliteit. Vernietigd textiel is goed voor maximaal 5,6 miljoen ton CO2, oftewel het equivalent van de totale jaarlijkse uitstoot van één miljoen benzinewagens op de weg.

Unizo reageert

UNIZO en de bij haar aangesloten sectorfederatie Mode Unie willen snel een verbod op het gratis retourneren van online aangekochte goederen. “Om het probleem van massale retourzendingen en deze megaverspilling aan te pakken is er maar één effectieve en structurele oplossing: zet een verbod op gratis retour. Nu wordt de consument door grote buitenlandse spelers bijna aangespoord om teveel te bestellen, het terugsturen kost toch vaak niets”, reageert UNIZO-topman Danny Van Assche. UNIZO en Mode Unie willen op die manier de ecologische en economische gevolgen van fast fashion aanpakken.