Artrose: veelbelovende innovatieve behandelingen

Biologicals, stamcellen, botpleisters... Het aantal innovatieve artrosebehandelingen ziet er veelbelovend uit.

Eenmaal de zestig voorbij heeft ruim 9% van de mannen en 18% van de vrouwen last van artrose. Die degeneratieve gewrichtsaandoening tast de structuur van je gewrichten aan, waaronder het bot en het synoviale vlies, dat je gewricht bekleedt en het in staat stelt te bewegen en over mekaar te glijden.

Hoe ouder je wordt, hoe groter het risico dat je met deze aandoening te maken krijgt. Al treft artrose ook jongere mensen. Het gaat dan vooral om posttraumatische artrose, een vorm die optreedt na een ongeval of een val, bijvoorbeeld bij sporters.

“Artrose kan je niet genezen”, zegt professor Yves Henrotin, directeur van de Bot- en kraakbeenresearchunit aan de universiteit van Luik, zelf atrosepatiënt en voorzitter van de Artrosestichting. “Pijnstillers en ontstekingsremmers hebben op artrosepijn slechts een beperkte impact en zorgen voor tal van bijwerkingen. En die zijn niet gewenst, want vaak hebben artrosepatiënten ook andere gezondheidsproblemen.”

Hart- en vaatziekten

Een gezonde levensstijl is vandaag nog altijd het beste wapen tegen artrosepijn, weet de specialist: evenwichtig eten, voldoende bewegen, gewicht verliezen. “De klassieke geneesmiddelen zijn niet langer de voorkeursbehandeling. Ze moeten deel uitmaken van een globale aanpak, samen met lichaamsbeweging – vooral yoga en tai chi – en kinesitherapie.”

Want intussen is de medische wereld erachter gekomen dat artrose een aandoening is die rechtstreeks verband houdt met andere ziekten, zoals metabool syndroom – hypertensie, diabetes, overgewicht, te hoge cholesterol, te veel triglyceriden – en hart- en vaataandoeningen. Artrose leidt namelijk tot mobiliteitsverlies, wat een zittend bestaan en overgewicht in de hand werkt.

Maar er is meer: “De gewrichten die door artrose zijn aangetast, scheiden ontstekingsmediatoren af die het cardiovasculaire risico rechtstreeks doen toenemen.” Pak je de ene aandoening aan, dan bestrijd je meteen ook de andere!

“Misschien denk je dat lichaamsbeweging niets uithaalt als je pijn hebt in één enkel gewricht, bijvoorbeeld van je hand. Maar dat klopt niet: lichaamsbeweging geldt als de ideale behandeling van chronische pijn, ongeacht waar die zich voordoet en ook als je niet met overgewicht kampt”, benadrukt professor Henrotin.

Intra-articulaire behandeling

Alle inspanningen ten spijt blijven sommige patiënten last hebben van hardnekkige chronische pijn, die hun leven vergalt. Gelukkig bestaan er vandaag intra-articulaire (in het gewricht) biologische behandelingen waarmee het kraakbeen lokaal kan worden hersteld en de pijn wordt verlicht, zoals plaatjesrijk plasma (PRP) en autoloog geconditioneerd serum (ACP), dat men bekomt uit bloedplasma van de patiënt. “Bij autoloog geconditioneerd serum, dat verrijkt wordt met ontstekingsremmende moleculen alvorens het opnieuw te injecteren, komen groeifactoren vrij die het kraakbeenherstel bevorderen”, licht Yves Henrotin toe.

Een Waals bedrijf werkt aan nog een andere behandelingstechniek met stamcellen uit spieren, die vervolgens in het gewricht worden geïnjecteerd om ze te helpen herstellen. “Deze techniek is minder invasief en minder pijnlijk dan stamcellen uit vetweefsel of beenmerg halen.”

Botpleister

Recent ontwikkelden vorsers van het Franse Inserm en de universiteit van Straatsburg nog een innovatieve techniek: een nieuw soort implantaat, dat het beschadigde gewricht kan herstellen. Het heeft wat weg van een pleister en is dan ook geïnspireerd op de nieuwe generatie pleisters die als een tweede huid over een wonde worden aangebracht.

Maar deze botpleister voor de behandeling van artrose is opgebouwd uit twee lagen. De eerste laag biedt steun en bestaat uit een membraan van nanopolymeervezels, voorzien van kleine belletjes die groeifactoren bevatten. De tweede laag bestaat uit een hydrogel, verrijkt met hyaluronzuur en met beenmergstamcellen van de patiënt. Die stamcellen ontwikkelen zich tot chondrocyten (kraakbeencellen) die het kraakbeen in het gewricht doen aangroeien. Vooral bij artrose van de heup en de knie kan deze behandeling uitkomst bieden. Want vandaag is een prothese vaak de enige definitieve oplossing. Momenteel zit deze botpleister in de fase van de klinische tests.

“Qua research beweegt er ontzettend veel”, klinkt het nog bij professor Yves Henrotin. “Ik verwacht dan ook dat de behandeling van artrose de komende tien jaar sterk zal evolueren. Want zowel de medische wereld, de politici als de farmaceutische industrie beseffen intussen dat artrose een enorm probleem is, nu we almaar ouder worden.”

Maar misschien kan je je in afwachting toch maar best inschrijven voor die cursus tai chi.