Belgische werekdprimeur: Bijna de helft minder bestralingen nodig bij borstkanker

Patiënten met borstkanker die een borstsparende ingreep ondergingen, boeken even goede resultaten met 40 procent minder bestralingen. Dat kan door eenmalig een extra bestraling met een hoge dosis, een zogeheten boost, toe te dienen in plaats van de gebruikelijke vijf lager gedoseerde boostbestralingen. Dit zorgt bovendien voor minder verplaatsingen en meer comfort voor de patiënten.

Deze nieuwe aanpak is een wereldprimeur die op naam komt van het Iridium Netwerk, het grootste radiotherapienetwerk van België. Vandaag werken de meeste ziekenhuizen bij radiotherapie nog met vijf tot zelfs vijftien gewone dosissen en vijf tot acht boostdosissen. Een eenmalige boostbestraling na een borstsparende operatie blijkt nu even doeltreffend als zo’n standaardbehandeling met vijf boostbestralingen. De resultaten van de studie werden vorige maand voorgesteld op het grootste internationale congres over borstkanker (San Antonio Breast Cancer Symposium, SABCS).

Voor deze ULTIMO-studie volgden prof. dr. Melanie Machiels en prof. dr. Philip Poortmans 132 patiëntes met borstkanker. Na overleg met verschillende specialisten werd bekeken of deze vrouwen na de bestraling van de volledige borst ook een bijkomende boost nodig hadden. Wanneer dat het geval was, kregen de vrouwen willekeurig ofwel vijf gewone boostdosissen ofwel één boost met een hoge dosis.

Wereldprimeur

Iridium Netwerk is het eerste radiotherapienetwerk ter wereld dat de nieuwe aanpak toepast en dus werkt met vijf gewone ​ dosissen en één boost in plaats van vijf boostdosissen. Hierdoor hebben patiënten met borstkanker waarbij geen klieren zijn aangetast nog maar zes bestralingen nodig: vijf gewone dosissen voor de hele borst en één boost op de regio waar de tumor zat.

Zo’n boostdosis bevat ongeveer vijf keer zoveel straling dan de vijf boostbestralingen met een lagere dosis waardoor de patiënt dus in totaal dezelfde hoeveelheid bestraling krijgt maar dan sneller want het wordt in één keer toegediend.  

Geen aangetaste klieren

Op het moment van de kankerdiagnose heeft 60 tot 75 procent van de patiënten geen aangetaste klieren en komen ze hiervoor dus in aanmerking. Bij Iridium Netwerk krijgen jaarlijks 1.200 patiënten met borstkanker bestraling. Twee op de drie daarvan (ongeveer 800 patiëntes) hebben een boost nodig. Doordat de boost wordt teruggebracht tot één keer, hoeven zij voor de boost nog maar 800 keer naar het ziekenhuis te gaan in plaats van 4.000 keer.

Esthetische gevolgen

“Ook de cosmetische resultaten  of hoe de borst eruit ziet na de bestralingen zijn vergelijkbaar. De patiëntes waren even tevreden en meldden geen verschillen in bijwerkingen,” vertelt prof. dr. Philip Poortmans van Ziekenhuis aan de Stroom en Iridium Netwerk. De studie beoordeelde het esthetische uitzicht van de behandelde borst op drie manieren. Dat gebeurde zowel door de patiënte zelf, de arts en een computerprogramma. Geen van de scores lieten een verschil zien tussen de versneld gegeven boostbestraling en de standaard boostbestraling.

“Bovendien vermindert deze innovatieve methode vermindert aanzienlijk de belasting voor de ​ patiënten en vergroot hun comfort. Zo hebben ze minder bestralingen nodig, en dus ook minder verplaatsingen naar en bezoeken aan het ziekenhuis. Belangrijkst van al is dat de hoge zorgstandaard behouden blijft,” voegt prof. dr. Mélanie Machiels van Ziekenhuis aan de Stroom en Iridium Netwerk eraan toe.

Tumorcellen

Gemiddeld hebben ongeveer twee op de drie patiënten met borstkanker na een operatie radiotherapie nodig. Het percentage hangt af van het type ingreep. Bij een borstsparende ingreep is dat 97 procent, na een borstamputatie is dat 26 procent.

Bestraling (of radiotherapie) beschadigt het genetische materiaal van de bestraalde tumorcellen. Kankercellen hebben minder mogelijkheden dan gewone cellen om die schade te herstellen. Een bestraling neemt gemiddeld enkele minuten in beslag. Door de controles bij de bestraling ligt de patiënt tien à vijftien minuten op de bestralingstafel.

Iridium

Iridium Netwerk is het grootste radiotherapienetwerk van België. Het bundelt zeven ziekenhuizen uit Antwerpen en het Waasland en is de enige aanbieder van radiotherapie voor de drie ziekenhuisnetwerken in de regio Antwerpen-Waasland: ZAS (Ziekenhuis aan de Stroom), HELIX en MIRA.