Check-up voor een gezonder leven

In Luik start een nieuwe consultatie voor wie op een aangename manier oud wil worden. Na een volledige check-up weet je waar je zwakheden liggen, maar vooral welke je troeven zijn voor de toekomst.

Jong blijven. Het is dé obsessie van onze tijd. En dus boeren antirimpelcrèmes, botoxinjecties en esthetische ingrepen almaar beter. Toch is verouderen niet enkel een kwestie van uiterlijk: het is een fysiologisch proces dat je doormaakt, maar niet iedereen op hetzelfde tempo of dezelfde manier. Verouderen houdt ook niet altijd gelijke tred met je toenemende leeftijd. Sommige mensen zijn op 65 jaar een pak kwieker dan anderen op 55. Niet noodzakelijk omdat ze gespaard bleven van ziekte, maar vaak omdat ze gezonder eten, meer bewegen, veel voldoening halen uit hun sociale leven, beter slapen en opgewekter in het leven staan.

Verouderen houdt eigenlijk in dat de functionele reserves van diverse fysiologische systemen afnemen, waardoor je kwetsbaarder en fragieler wordt. Die kwetsbaarheid vormt een precair evenwicht, dat door stress, hoe gering ook, kan worden verstoord. Vanuit die vaststelling startte dokter Jean-Philippe David een tiental jaar terug met een consultatie ‘succesvol oud worden’ in het Henri Mondor-ziekenhuis aan de rand van Parijs. Dat initiatief, waarbij een preventiegericht multidisciplinair bilan wordt opgemaakt, inspireerde dokter Emmanuelle Warzée (geriater, CHR La Citadelle, Luik) om iets gelijkaardigs te doen.

“Het meest recente IWEPS-rapport (n.v.d.r. de Waalse instelling voor evaluatie, toekomstonderzoek en statistiek) beklemtoont het belang van preventie bij veroudering”, aldus de geriater. Want de voorbije decennia mag de levensverwachting dan al fors zijn toegenomen, toch moeten we vaststellen dat de levensverwachting in goede gezondheid blijft steken op 63-64 jaar.

“Ben je vandaag tussen 55 en 60 jaar, dan heb je je eigen ouders oud zien worden en wil je zelf zo aangenaam mogelijk verouderen. Veel mensen zijn dan ook op zoek naar een manier om zich daar op voor te bereiden”, aldus nog Warzée. Uiteraard verstaat niet iedereen exact hetzelfde onder succesvol oud worden. Dat is eerder een kwestie van waarden, levensvisie, karakter en persoonlijke achtergrond. Niettemin vat dokter Emmanuelle Warzée het concept van succesvol oud worden als volgt samen: “zelfredzaamheid, intacte cognitieve functies en voldoende sociale contacten.”

Stappenplan op maat

Vanaf februari kan je als je 55 of ouder bent vrijwillig inschrijven voor deze nieuwe consultatie. In één dag onderga je dan alle nuttige onderzoeken. “We vragen om vóór de raadpleging een aantal zelfevaluatieschalen in te vullen. Vervolgens kom je naar hier en ga je in één dag langs bij een kinesitherapeut, artsen, een voedingsdeskundige, een psycholoog... We voeren die dag ook een aantal tests uit: een bloedafname, een radiografie van de longen, een gehoortest, een oogonderzoek, bepalen van je vetmassa, enz.”

Je hoeft dus geen rist afspraken te maken en van de ene specialist naar de andere te hollen. “Die all-inclusive aanpak slaat aan, omdat de meeste mensen die ons komen opzoeken nog beroepsactief zijn”, verduidelijkt dokter Emmanuelle Warzée. Na die dag vol onderzoeken krijgt je een tweede afspraak op een latere datum. Dan worden de resultaten besproken en krijg je advies op maat: daar kan extra onderzoek bijzitten of je medicatieschema herzien, maar je stapt ook buiten met een gepersonaliseerd eet- en beweegplan.

“Het is belangrijk om mensen erop te wijzen dat ze zelf in actie kunnen komen, gewoonweg door hier en daar te sleutelen aan hun levensstijl. Niet zelden zijn ze ervan overtuigd dat ze goed bezig zijn, terwijl dat eigenlijk niet zo is. Ze maken bijvoorbeeld fouten op het vlak van hun voeding, hoewel ze denken dat ze evenwichtig eten. Of ze vinden zichzelf sportief omdat ze één keer per week gaan tennissen, maar vergeten daarbij dat ze ook moeten werken aan hun evenwicht, kracht, uithoudingsvermogen... Onze bedoeling is om verder te gaan dan de vaak zeer algemene aanbevelingen en je afzonderlijk te begeleiden naar wat echt nodig en geschikt is voor jou.”

Oplossingsgerichte raadpleging

Uit de consultaties in het Henri Mondor-ziekenhuis nabij Parijs is alvast gebleken dat er bij 60% van de mensen die langskwamen, fysiek iets scheelde en dat er bij 22% sprake was van milde cognitieve problemen, zoals moeite met organiseren of een beginnende depressie. Op zich niks ernstigs, op voorwaarde dat er tijdig wordt ingegrepen!

Een dergelijke check-up leidt sowieso tot meer zelfkennis. “Neem nu je nachtrust. Het is belangrijk dat je weet dat je slaapcycli meer en meer verstoord raken naarmate je ouder wordt, maar ook dat magnesium of plantenextracten in dat geval soelaas kunnen brengen. Met eenvoudige ingrepen kom je soms al heel ver”, benadrukt de geriater.

Een volledige check-up is ook dé gelegenheid om eventuele vicieuze cirkels te doorbreken. “We stellen bijvoorbeeld vast dat een kwart van alle vrouwen last heeft van ongewild urineverlies. Het gaat vooral om inspanningsincontinentie. Als je weet dat je bij lichamelijke inspanningen af en toe urine verliest, ben je geneigd minder te bewegen, waardoor zowel je spier- als je botmassa slinkt. Daarna volgt een sneeuwbaleffect: osteoporose, breuken, valpartijen, verminderde zelfredzaamheid...” De diagnose urine-incontinentie stellen, en vervolgens een efficiënte behandeling opstarten, is nochtans niet moeilijk: als arts moet je de vraag durven stellen, iets wat helaas zelden gebeurt. “Urineverlies blijft een groot taboe, ook al omdat het aanbod aan beschermingsmiddelen in de supermarkt laat vermoeden dat het een normaal fenomeen is, waar geen oplossing voor bestaat!” Ook stoppen met roken wordt aangekaart, altijd met de bedoeling je aan te sporen om bepaalde aandoeningen die gelinkt zijn aan het verouderingsproces te voorkomen.

“Als geriater werk ik met mensen die sowieso al kwetsbaarder zijn. Soms ben ik gefrustreerd, omdat ik vaststel dat ik altijd te laat op het toneel verschijn. Door in een eerder stadium een volledige check-up te doen, willen we mensen tonen welke aspecten beter kunnen, maar vooral waar hun sterktes liggen en hoe ze daarop kunnen inspelen. Patiënten verantwoordelijkheidsbesef bijbrengen, daar draait het in feite om”, besluit dokter Warzée. Een oplossingsgericht programma dus, dat het verouderingsproces niet ontkent, maar wel alles op alles zet om het in goede banen te leiden.