De kracht van hypnose

Hypnose associëren we nog vaak met show en spektakel. Toch wordt de techniek al jaren met succes toegepast bij medische behandelingen, van psychische problemen tot chirurgie. Hoe werkt medische hypnose en welke klachten hebben er baat bij?

Hypnose brengt je in een gewijzigde bewustzijnstoestand, ergens tussen waken en slapen. Die toestand, trance genoemd, heeft niets te maken met magie of toverkracht en treedt soms zelfs spontaan op. “Je ervaart een vorm van hypnotische trance wanneer je dermate geconcentreerd met iets bezig bent dat je elke notie van tijd verliest. Achter het stuur van je wagen bijvoorbeeld, of wanneer je verdiept bent in een boek, of verstrooid bent”, haalt Barbara Briqmane aan, die werkt als psycholoog en ook opleidingen klinische hypnose geeft.

Het onbewuste

Hypnotherapeuten vertrekken van de stelling dat veel persoonlijke problemen hun oorsprong vinden in het onbewuste. Daar stockeer je namelijk nogal wat: taboes, verplichtingen, overtuigingen die geworteld zijn in je familie en/of cultuur, dogma’s waaraan je je moet onderwerpen. En dan hebben we het nog niet eens over de angsten en trauma’s uit je vroege kinderjaren, goed weggemoffeld maar wel nog altijd aanwezig. Die onbewuste wereld beïnvloedt je gedrag, je keuzes en je beslissingen, kortom: je hele bestaan.

Anderzijds zit er in je onbewuste een voorraad hulpbronnen met immens veel potentieel. Hypnose is een van de technieken die rechtstreekse communicatie met je onbewuste mogelijk maakt. De bedoeling is toegang te krijgen tot je verborgen hulpbronnen en zo je zelfhelende vermogen te activeren. “Dankzij de vele tools waarover de hypnotherapeut beschikt, kan hij of zij je onbewuste suggereren om bepaalde wijzigingen aan te brengen in de manier waarop je gedragingen, verlangens, pijnbeleving, zelfbeeld, de kijk op anderen en op de wereld e.d. geprogrammeerd zijn, zodat je beter in je vel gaat zitten en gelukkiger wordt”, legt Barbara Briqmane uit. “Bij de start van de therapie is het van primordiaal belang om een correcte diagnose te stellen. Het is vooral de bedoeling om je zelfredzaam te maken, je te doen inzien dat hypnose in de eerste plaats je eigen capaciteit is om je persoonlijke hulpbronnen aan te wenden. Die aanpak staat haaks op de kwalijke trend waarbij patiënten vechten tegen zichzelf, in het verzet gaan, zichzelf geweld aandoen en eisen dat hun lichaam functioneert als een machine.”

Gedragswijziging

Hypnose heeft in tal van domeinen positieve effecten. Met name bij het afleren van gedrag: hypnose helpt onder meer verlegenheid en fobieën te overwinnen, af te vallen en je slaapkwaliteit te verbeteren. Hypnose tempert ook de ontwenningsverschijnselen als je de sigaret en/of alcohol probeert af te zweren. Uit studies is inderdaad gebleken dat 30 tot 40% van de patiënten die hypnotherapie heeft gevolgd, zes maanden daarna nog altijd van de sigaret af is. “Hypnose kan je van het roken afhelpen, op voorwaarde dat je gemotiveerd bent”, waarschuwt de psychologe. “Mentale suggestie heeft geen effect als je niet gemotiveerd bent of er niet voor openstaat. Hypnose neemt de trek in een sigaret niet weg, maar tempert wel de ontwenningsverschijnselen, waardoor stoppen met roken een comfortabeler proces wordt en je dus minder makkelijk hervalt. We weten inmiddels dat als je stopt met roken, het zuurstofgehalte in je bloed stijgt, wat duizeligheid veroorzaakt. De therapeut kan jouw lichaam dan suggereren om de zuurstoftoevoer naar je hersenen lichtjes te verminderen, waardoor je je al snel rustig voelt worden en geen last meer hebt van duizelingen.”

“Wil je stoppen met roken, dan kan de hypnotherapeut je ook voorstellen om een groot glas water te drinken. Je zal dan minder geneigd zijn om te snoepen wanneer je trek krijgt in een sigaret en je zal beter overweg kunnen met de stress die met het ontwenningsproces gepaard gaat. De therapeut suggereert je onbewuste dat het glas water je lichaam reinigt en tot rust brengt, dat het je een gevoel van welbehagen geeft. Met als gevolg dat je je de volgende twee uur goed voelt en niet meer aan roken denkt. Eenmaal je onbewuste de suggestie heeft aanvaard, zal het die ook toepassen. Zodra de trek in een sigaret terug de kop opsteekt, zal je je aangetrokken voelen door het glas water.”

Stress en emoties

Hypnotherapie is ook een waardevol hulpmiddel bij de persoonlijke ontwikkeling. Tal van mensen nemen er dan ook hun toevlucht toe om beter overweg te kunnen met hun emoties en met stress. “In een eerste fase moet je als patiënt stress leren herkennen en leren observeren welke impact die op je lichaam heeft. Je moet ook op een gezonde manier leren omgaan met emoties en met energie. Het is belangrijk dat je alles verwelkomt wat je lichaam je vertelt en je daar niet langer tegen verzet. Je emoties zijn je grootste kracht: ze geven aan op welke manier je lichaam je tracht te helpen om in contact te treden met de buitenwereld: ‘dat heeft me boos gemaakt’, ‘daar werd ik droevig van’, ‘dat maakte me gelukkig’... Je leert dus eerst om de kleine moeilijkheden van het leven alsook de emoties die ze teweegbrengen te accepteren. Je leert respect op te brengen voor jezelf en je emmer meteen leeg te gieten als die dreigt over te lopen.”

“Vervolgens krijg je tools aangereikt waarmee je op een gepaste manier en op het juiste moment je stress kan uiten en lozen. Dus niet in het openbaar of niet ten overstaan van je baas, bijvoorbeeld. Die tools worden tijdens de sessie uitgeprobeerd, zodat je er nadien thuis zelf mee aan de slag kan. Concreet leer je bijvoorbeeld om je stress via je ademhaling uit je lichaam te loodsen.”

Pijnbestrijding

Hypnose is ook een erkende techniek om pijn en psychosomatische symptomen doeltreffend te bestrijden. “Enerzijds is pijn nuttige en noodzakelijke informatie, door je hersenen uitgestuurd om je te beschermen. Anderzijds is pijn een subjectief gegeven, gelinkt aan verdedigingsmechanismen die automatisch worden opgestart. Vandaar dat de relatie tot pijn en de perceptie ervan sterk verschillen van persoon tot persoon. Je brein is in staat om pijn een halt toe te roepen, om de perceptie ervan te wijzigen en om pijn anders te interpreteren. De rol van de therapeut bestaat erin je een instrument, een psychisch geneesmiddel zeg maar, aan te reiken dat je je eigen kan maken om de pijn te verlichten en er beter mee om te kunnen. De therapeut kan met jou een scala aan oefeningen doen die verband houden met visualisatie, suggestie en objectivering (transformatie) van de pijn. Die laatste tool is de meest klassieke bij hypnotherapie. Sommige tools suggereren je lichaam om pijnprikkels om te zetten in een gewaarwording die comfortabeler en minder onaangenaam is, zoals een gevoel van zwaarte, frisheid of gekriebel.”

“Om chronische pijn – zenuwpijn bijvoorbeeld – te verlichten, vraagt de therapeut je om de zone waar de pijnlijke zenuw zich bevindt te visualiseren. Vergelijk je de pijn met een smeulend vuur, dan kan de therapeut je dat beeld laten wijzigen via suggestie door het vuur met water te doven en de zone op die manier af te koelen. Vreemd genoeg word je dan gewaar dat de warmte en de ontsteking wegebben en de pijn afneemt. Je beschikt nu over een instrument om voortaan beter met je pijn om te kunnen en die zelf te drukken.”

“De therapeut kan je ook leren om niet te focussen op de pijnlijke zone, maar om je te concentreren op wat wél goed zit. Hij of zij kan je ook aanleren om jezelf in een toestand van dissociatie te brengen ten aanzien van je lichaam en de pijn. Zodat je die pijn voortaan ervaart als achtergrondruis, waar je uiteindelijk niet meer op let en die een normaal leven niet meer in de weg staat.” Tot slot nog dit: hypnose mag dan al helpen om je zelfhelende vermogen te ontdekken en aan te spreken, ze tovert de problemen niet weg en kan in geen geval een aangepaste medische behandeling vervangen. Laat dat duidelijk zijn.