De menopauze uitstellen via een medische ingreep: een goed idee?

Britse vruchtbaarheidsspecialisten hebben een medische techniek gelanceerd waardoor de menopauze tot 20 jaar kan uitgesteld worden. De artsen geloven dat dit vrouwen kan helpen om ernstige klachten af te houden, maar andere specialisten formuleren kritische bedenkingen bij de complexe ingreep.

De medische procedure die de specialisten naar voor schuiven, is eigenlijk niet compleet nieuw. Ze wordt vandaag al toegepast bij jongere vrouwen met een kinderwens die een kankerbehandeling moeten ondergaan. Bij hen wordt vooraf eierstokweefsel weggehaald en ingevroren om dit op een later tijdstip, na afloop van de chemokuur, weer in te planten zodat de vrouwen alsnog zwanger kunnen worden. Britse vruchtbaarheidsspecialisten raakten door het succes van die aanpak overtuigd dat dit ook een oplossing kon bieden aan gezondheidsklachten die het gevolg zijn van de daling van de productie van vrouwelijke hormonen tijdens de menopauze. Ze verwijzen naar ernstige klachten zoals hartproblemen en osteoporose maar ook naar opvliegers, nachtelijk zweten, slaapproblemen en humeurschommelingen. ‘Door het uitstellen van de menopauze via deze ingreep kunnen vrouwen potentieel aan die klachten ontkomen’, verklaart prof. Simon Fishel, IVF -dokter, aan de Britse krant The Guardian. Zij beschouwen deze aanpak ook als een geschikt alternatief voor de klassieke hormonale substitutie therapie (HST), die niet voor alle vrouwen geschikt is.

Voor de leeftijd van 40 jaar

Intussen hebben in Groot-Brittannië 9 vrouwen aan dit experiment deelgenomen. Zij lieten eierstokweefsel weghalen en invriezen om dit op latere leeftijd – rond de tijd dat hun menopauze normaal zal intreden – te ontdooien en te laten inplanten. Dit terugplaatsen van ‘jonger’ eierstokweefsel moet er volgens de artsen voor zorgen dat de eigen hormoonproductie op een hoger peil blijft en klachten dus achterwege blijven. Deze terugplaatsing gebeurt vaak op een goed doorbloede plaats zoals de oksel.

Hoeveel jaar de menopauze via deze techniek kan uitgesteld worden, hangt volgens de Britse artsen af van het moment waarop eierstokweefsel wordt weggeplukt. Dat moet sowieso gebeuren voor de leeftijd van 40 jaar. Wanneer dit op jongere leeftijd gebeurt, rond 25 jaar, zou de menopauze zelfs tot 20 jaar kunnen vertraagd worden. Vindt de ingreep rond 40 plaats, dan zal je hooguit een vijftal jaar kunnen winnen.

Vergezocht en complex

Is deze experimentele ingreep een ‘gamechanger’, zoals het Britse team gelooft, omdat dit vrouwen langer verlost van potentiële klachten? Menopauzespecialist en gynaecoloog prof. Herman Depypere (UZ Gent) heeft hier alvast kritische bedenkingen bij. ‘Theoretisch kan het, maar het is een erg complexe en zeer vergezochte techniek met veel onnodige risico’s. En dat terwijl er vandaag toch veel veiligere en betere gecontroleerde manieren bestaan om menopauzeklachten aan te pakken. De voordelen van zo’n ingreep bij gezonde vrouwen zijn vrij beperkt terwijl de risico’s niet min zijn. Dit vergt immers tweemaal een ingreep want eierstokweefsel verwijderen en terugplaatsen gebeurt via een laparoscopie met anesthesie. Er is ook altijd een kans op complicaties. Bovendien zal slechts een klein deeltje van dat ontdooide weefsel ook weer aangroeien. De meerderheid van die teruggeplaatste cellen sterft af en heeft dus geen effect. Het resultaat is dat dit zeker geen perfecte cyclus zal geven. De teruggeplaatste eicellen zorgen eerder voor een onregelmatige secretie van de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron, met als gevolg onregelmatige maandstonden of frequente doorbraakbloedingen.

Dan is er nog de vraag hoelang dit effect van eigen hormonale productie aanhoudt want dat blijft beperkt in de tijd. Tenslotte is er ook nog een klein risico op zwangerschap op latere leeftijd. Ik ben absoluut voorstander van levenskwaliteit tijdens de menopauze en het aanpakken van klachten. Maar dat dit kan voor veel vrouwen op een veel veiligere manier, zoals via het toedienen van lichaamseigen hormonen via de huid of een pil.’