Een portie natuur als medicijn

Een park of bos in de omgeving van waar je woont, is een opsteker voor je fysieke en mentale welzijn. Maar ook in en om je huis kan elke extra plant of boom je gezondheid boosten.

Als de coronacrisis ons iets heeft geleerd, dan wel dat een wandeling in de natuur enorm deugd kan doen. Sommige stadsmensen verruilden zelfs hun favoriete stek met scholen, werk, winkels en theaters op wandelafstand, voor een huis met tuin op het platteland.

Lichaam en geest

Dat de natuur heilzaam is voor lichaam en geest bewijst steeds meer onderzoek. “Het gezondheidseffect is gigantisch, zowel psychisch als fysiek”, zegt Benno Geertsma, beleidsmedewerker bij Natuurpunt en mede-oprichter van het Netwerk natuur en gezondheid. “Mensen komen tot rust in de natuur en dat is voor veel doelgroepen in de gezondheidszorg van belang. Het bevordert het genezingsproces bij burn-out, depressie, stress... en kan op die manier de inname van geneesmiddelen drukken. Maar ook op fysiek vlak zien we een enorm effect, voornamelijk bij kinderen en ouderen. De natuur nodigt uit tot bewegen. En die beweging hebben we nodig om chronische aandoeningen zoals obesitas en hart- en vaatziekten aan te pakken. De natuur alleen zal die aandoeningen niet genezen, maar levert zeker een positieve bijdrage, in combinatie met andere therapieën.”

Elke boom telt

Vanaf hoeveel hectaren natuur dat heilzame effect precies intreedt, is moeilijk in cijfers te vatten. Onderzoek wijst uit dat gewoon kijken naar de natuur door een raam, op een poster of op een scherm de concentratie al verhoogt, psychische problemen vermindert en leidt tot meer zelfbeheersing. “Elk stukje groen helpt. Van de kamerplant tot een grasveld, het buurtparkje of een echt bos. Maar we zien wel dat de gezondheidsimpact toeneemt naarmate de diversiteit in het landschap stijgt. Mensen komen meer tot rust in een natuurgebied dan op een klein strookje groen in een verder drukke omgeving”, aldus Benno Geertsma. Maar wat misschien nog belangrijker is dan de omvang van de groene oase, is de nabijheid ervan. Wie op wandelafstand – minder dan 2 km – van een park of natuurgebied woont, gaat er vaker naartoe en beweegt dus meer dan wie verder weg woont van een park.

Groene vingers, groene daken

Voor de aanleg van een park in je woonomgeving kan je enkel rekenen op de mogelijkheden en de goodwill van de overheid. Toch kan je ook zelf meer groen in je buurt creëren, waar behalve jijzelf, ook je buren van kunnen meeprofiteren. Benno Geerts-ma: “Meer groen, begint in je tuin. Je zou versteld staan wat er allemaal leeft en beweegt in dat stukje groen. En hoe meer bomen, planten en bloemen in je tuin staan, hoe meer je geneigd bent erin te vertoeven en te gaan tuinieren – wat ook een vorm van bewegen is.”

Een klimop tegen de gevel, een verticale tuin op je koertje of terras, of een heuse daktuin, het is allemaal groen dat ertoe doet. Want behalve goed voor je mentale en fysieke gezondheid, is meer natuur ook een belangrijke remedie tegen de klimaatopwarming. “In steden is het doorgaans een paar graden warmer dan op het platteland. Tijdens warme zomers zorgt dit voor hittestress en gezondheidsproblemen, voornamelijk bij ouderen. Bomen en planten zorgen voor afkoeling en zuiveren de lucht.” Je kan ook de betonnering tegengaan door je oprit om te vormen tot een voortuintje. Dat is dan weer goed om het grondwater op peil te houden en wateroverlast tegen te gaan. En, zo blijkt uit Nederlands onderzoek: ouderen zijn meer geneigd te gaan wandelen in straten met veel voortuinen.

Natuur op de agenda

Ook wanneer je agenda weer vol zal staan met concerten, theatervoorstellingen en avondjes met vrienden op restaurant, plan je dus best enkele uurtjes natuur in.

“Minstens 120 minuten per week in de natuur vertoeven, wordt geassocieerd met een goede gezondheid en welzijn”, geeft Benno Geertsma nog mee. “Dat hoeft zelfs geen twee uur na elkaar te zijn. Het is een richtlijn die je makkelijk kan incalculeren: een wandeling tijdens de lunch, een wandelvergadering, een omweg langs het park op weg naar het werk,... Of, zoals we de afgelopen maanden hebben gedaan: met vrienden afspreken in de natuur.”