Gezondheidspaspoort voor 65-plussers

Eens je de werkvloer verlaat, stopt ook de preventieve medische opvolging door een bedrijfsarts. Om dat tekort op te vullen, lanceert ZNA (ZiekenhuisNetwerk Antwerpen) het ROBUST-paspoort dat zowel de lichamelijke als geestelijke gezondheid van 65-plussers screent om eventuele problemen sneller op te sporen. “In deze levensfase valt heel veel preventieve gezondheidswinst te boeken”, vertelt initiatiefnemer geriater prof. Anne-Marie De Cock.

ROBUST is geen schrijffout maar elke letter verwijst naar een technisch onderzoek of test waarmee gepeild wordt naar je fysieke en cognitieve reserves. “Na je pensioen ben je natuurlijk nog een jonge oudere maar net dan loont het de moeite om na te gaan hoe je gezondheid ervoor staat. Je hoeft zeker geen klachten te hebben om zo’n preventief bilan te laten opmaken. Door onze ruime ervaring met de vroege diagnose van onder meer cognitieve en fysieke problemen, kunnen wij signalen detecteren op het moment dat je er nog niets van merkt. Dat opent mogelijkheden om beter te anticiperen op kwetsbaarheden door ze te behandelen of af te remmen. Wanneer je wacht tot er echte symptomen optreden, is vaak veel kostbare tijd verloren gegaan”, benadrukt prof. Anne-Marie De Cock.

Objectief profiel

In het universitair geriatrisch onderzoekscentrum van ZNA lopen al jarenlang studies naar hoe deze kwetsbaarheid best kan gemeten worden aan de hand van objectieve technische onderzoeken. “Er bestaan natuurlijk ook allerhande bevragingen en zelfevaluaties om dit in kaart te brengen maar uit ervaring weten we dat dat niet volstaat. Mensen hebben soms de neiging zichzelf te overschatten. Om dat gezondheidsprofiel zo objectief mogelijk te bepalen combineren we daarom een drietal technische testen met een algemeen geriatrisch onderzoek en een consult met de arts. Dat is ROBUST, wat concreet staat voor Regionaal Observatieonderzoek met Bio-impedantie (lichaamssamenstelling meten) , Ultrasonografie (echo van de spieren), Spatiotemporele ganganalyse (analyse van hoe je stapt) en Tracing (opsporing) van de kwetsbaarheid. Alle testen samen nemen zo’n anderhalf uur in beslag.”

Toon me hoe je loopt

Het zijn stuk voor stuk wetenschappelijk onderbouwde onderzoeken die volledig pijnloos zijn en die iedereen vlot aankan. Zo ga je bij het meten van je lichaamssamenstelling even op een bed liggen en word je gekoppeld aan 4 elektroden. Dat levert een correct beeld van de hoeveelheid vet-, spier- en watermassa. Voor dit onderzoek moet je 12 uur van tevoren nuchter zijn en mag je ook geen water meer gedronken hebben.

Bij de analyse van je gangpatroon doe je enkele oefeningen terwijl je stapt op een elektronische mat. Je stapsnelheid en de manier waarop je loopt wordt bekeken maar ook hoe vlot je dubbele taken kan uitvoeren tijdens het stappen. Deze testen, waarin ZNA al jarenlang pioniersonderzoek verricht, leveren niet alleen inzichten op over je fysieke mogelijkheden en stabiliteit maar leren ook heel veel over je cognitieve capaciteiten zoals concentratie en geheugen. “We weten uit onderzoek waarbij we tien jaar lang mensen opvolgden, dat deze ganganalyse een goede vroegtijdige voorspeller blijkt voor latere geheugenproblemen.”

Tenslotte is er een echografie van de spieren van armen en benen waarbij zowel wordt gekeken naar de massa als de kwaliteit en samenstelling van de spieren. “Zo kan een spierleeftijd bepaald worden en wordt er gekeken naar hoe we deze juist kunnen verbeteren.”

Individueel risicoprofiel

De combinatie van al deze data resulteert in een accuraat overzicht van je fysieke en cognitieve reserves dat wordt samengebracht op je ROBUST-gezondheidspaspoort. Daarnaast levert dit een kwetsbaarheidsprofiel op dat met meer dan 80% nauwkeurigheid kan voorspellen hoe groot het risico is dat iemand binnen het jaar overlijdt, wanneer niet wordt ingegrepen. “Belangrijk hierbij is dat je met deze resultaten ook doelgericht iets aan je gezondheid kan doen en dat we mensen die hoog risico lopen van, nabij kunnen opvolgen. Blijk je in een hoog risico groep te zitten, dan kan gekeken worden hoe dat kan aangepakt wordt bijvoorbeeld door voedingsaanpassingen, specifieke oefenprogramma’s of het aanpassen van de omgeving. Zijn er aanwijzingen van fysieke, sociale of cognitieve problemen, dan kunnen we verder zoeken naar mogelijke oorzaken en remedies. Dat komt allemaal aan bod in het afrondende consult.”

Hoog opgeleiden

Je kan de aanpak een beetje vergelijken met het Kindboekje waarmee de groei en gezondheidsevolutie van baby’s het eerste jaar wordt gevolgd.

Ook elke 65-plusser heeft een eigen fysiek en cognitief vertrekpunt en evolueert op zijn eigen tempo. Door deze metingen jaarlijks te herhalen, kan je veel beter inschatten hoe je gezondheid zich ontwikkelt dan door louter te vergelijken met de gemiddelde resultaten van leeftijdsgenoten. “Dat kan een vertekend beeld geven waarbij bepaalde evoluties onopgemerkt blijven. Iemand die hoog opgeleid is of altijd intensief sportte, beschikt immers over hogere reserves en kan daardoor achteruitgaan terwijl hij nog steeds binnen het gemiddelde voor zijn leeftijd scoort.”