Wat al geruime tijd vermoed werd is nu ook wetenschappelijk bevestigd. Onderzoek van gynaecoloog en menopauze-expert prof. Herman Depypere (UZ Gent) en neuroloog en alzheimerexpert prof. Harald Hampel (Universiteit van Sorbonne) toont aan dat bij vrouwen die drager zijn van een specifieke biomarker en die gedurende zes maanden een hormoontherapie ondergingen, de kans op de hersenziekte snel verkleint.
‘Dit is een belangrijke ontdekking om de ziekte vroeg te detecteren en stappen te zetten in de zoektocht naar een behandeling,’ aldus prof. Depypere.
Menopauze versnelt dementie
Dagelijks ontmoet Herman Depypere tijdens zijn consultaties vrouwen die nare gevolgen ondervinden van de menopauze. Ze hebben een hogere kans op cardiovasculaire aandoeningen, osteoporose, borstkanker maar ook dementie. Als onderzoeker ging hij op zoek naar manieren om die ziektes vroegtijdig op te sporen, in de hoop ze preventief of in een vroeg stadium te kunnen behandelen. “Heel wat vrouwen zijn vaak goed geholpen met een hormoonbehandeling om de typische menopauzeklachten zoals opvliegers en nachtelijk zweten te verzachten. Ik vroeg me af of we de behandeling ook kunnen inzetten om ernstige ziektes zoals de ziekte van Alzheimer tegen te gaan.’
Biomarker richting Alzheimer
Zijn collega prof. Hampel ontdekte tijdens eerder onderzoek dat iemand die drager is van APO E4, een biomarker in het bloedplasma, zes keer meer kans heeft om de ziekte van Alzheimer te ontwikkelen. Deze biomarker komt voor bij ongeveer 20 procent van de vrouwen in vroege menopauze. De twee artsen startten daarop samen een onderzoek. Ze gaven vrouwen met de biomarker zes maanden lang een gekende hormoontherapie in een vroeg stadium van de menopauze en vergeleken hen met een controlegroep van vrouwen die geen therapie kreeg. Al na zes maanden werd duidelijk dat de hormoontherapie een duidelijk gunstige invloed had bij vrouwen die drager waren van het gen dat codeert voor APO E4.
“De kruisbestuiving van twee disciplines heeft geleid tot een belangrijke ontdekking voor de ziekte van Alzheimer,”zegt prof. Hampel. “We weten nu welke vrouwen een groter risico lopen op de ziekte en kunnen hen bovendien sneller onderscheiden. Dit zet ons ook verder op weg in de zoektocht naar een effectieve behandeling.”
“In een volgende stap zouden gynaecologen alle vrouwen in de vroege menopauze kunnen screenen op de aanwezigheid van APO E4 in hun bloed,” vertelt prof. Depypere. “Samen met de neurologen kunnen we bekijken welke gevolgen deze ontdekking kan hebben en waarover we nog meer informatie nodig hebben. Deze publicatie in een toonaangevend tijdschrift is in ieder geval een belangrijke stap vooruit in de strijd tegen dementie.’
Van 20 jaar naar zes maanden
Zo’n 20 jaar van doorgedreven onderzoek bij meer dan 27.000 vrouwen had eerder al aangetoond dat hormoontherapie het risico op de ziekte van Alzheimer verkleint. Maar hoe het mechanisme erachter precies werkte, was tot nog toe onduidelijk. Deze nieuwe studie heeft het mechanisme van de biomarker blootgelegd op zes maanden tijd.
