Let op bij gebruik van zwembadproducten
De zomer staat garant voor heel wat zwembadplezier, maar laat de producten voor het zwembad je pret niet bederven. Het aantal privé-zwembaden zit in de lift, maar helaas stijgt ook het aantal ongevallen met zwembadproducten.
De FOD Volksgezondheid en het Antigifcentrum willen die risico’s verminderen door in te zetten op verantwoord gebruik van de producten. Het gaat voornamelijk om chloorproducten (bv. chloorkorrels) voor desinfectie van het zwembad en de producten om de zuurtegraad van het water te regelen. Het zijn producten die gevaarlijk kunnen zijn wanneer je ze niet voorzichtig gebruikt.
Het aantal oproepen aan het Antigifcentrum voor ongevallen met chloorproducten loopt de afgelopen jaren steeds verder op. In 2018 registreerde het Antigifcentrum 184 oproepen met 225 slachtoffers. In coronajaar 2020 waren dit al 218 oproepen met 223 slachtoffers. Het aantal steeg nog in 2023 tot 253 oproepen met 284 slachtoffers. Kinderen zijn vaak het slachtoffer: 79 kinderen waren slachtoffer in 2018, en 113 kinderen in 2023.
Zwembad ontsmetten
Om zwembadwater te ontsmetten, worden meestal geconcentreerde oplossingen van natriumhypochloriet (synoniemen: ‘vloeibare chloor’, bleekwater, javel) gebruikt of tabletten of korrels op basis van dichloroisocyanuraat (synoniemen: troclosene, ‘chloortabletten’ of ‘chloorkorrels’). Opgelost in water wordt dichloroisocyanuraat omgezet in natriumhypochloriet en wordt er dus een oplossing van bleekwater of javel gevormd. Afhankelijk van de verhouding tabletten of korrels met water wordt een verdunde (< 5 %) of een geconcentreerde (> 5 %) oplossing van natriumhypochloriet bekomen.
Bovendien zijn er producten nodig om de pH of zuurtegraad van het water te controleren en aan te passen. Het zijn oplossingen op basis van sterke zuren, zoals zoutzuur of zwavelzuur (pH min) of sterke basen, zoals natriumhydroxide (pH plus). Het zijn stuk voor stuk gevaarlijke producten en men dient deze zeer omzichtig te gebruiken.
Mogelijke problemen
Inslikken
– Inslikken van zwembadwater kan een beetje doen braken. Een behandeling is meestal niet nodig.
– Het inslikken van een geconcentreerde oplossing van natriumhypochloriet, van een chloortablet of chloorkorrels (dichloroisocyanuraat of troclosene) of van een product om de Ph bij te sturen kan een ernstige verbranding van het mondslijmvlies, de slokdarm en de maag veroorzaken.
Wat te doen?
Bij inname van een geconcentreerde oplossing van natriumhypochloriet, bij inname van producten om de pH bij te sturen en bij het inslikken van een chloortablet of chloorkorrels: laat het slachtoffer NIET braken. Geef water te drinken en breng het slachtoffer zo snel mogelijk naar het ziekenhuis.
Inademen van chloordampen
Wanneer een te hoge dosis van zwembadproducten aan het water wordt toegevoegd, kan er eventueel een beetje chloordamp ontstaan, net boven het wateroppervlak. Het mengen van bleekwater met een zuur is een vaak voorkomend ongeval. Het gebeurt bijvoorbeeld wanneer bleekwater gelijktijdig met een ontkalker wordt gebruikt. Het zuur van de ontkalker werkt in op het bleekwater, waarbij chloordampen vrijkomen. Bij geconcentreerde oplossingen van natriumhypochloriet komt soms chloordamp vrij, zonder dat het bleekwater met een ander product werd gemengd. Wanneer chloortabletten of chloorkorrels in contact komen met vocht komt er ook chloordamp vrij.
Zwemmen in water waaraan een te hoge dosis van zwembadproducten werd toegevoegd, leidt zelden tot irritatie van de luchtwegen, maar kan wel irritatie van de ogen en de huid veroorzaken.
Het eenmalig inademen van chloordamp in de andere situaties kan aanleiding geven tot irritatie van de bovenste luchtwegen, met tranende ogen, neusloop, een prikkelende keel en hoest. Wanneer de blootstelling echter langdurig is, of wanneer de betrokken persoon allergisch is of aan astma lijdt, kunnen meer uitgesproken ademhalingsklachten optreden, zoals kortademigheid en pijn op de borst bij het (diep) ademhalen.
Ook het inademen van sterke zuren of sterke basen voor pH aanpassing kan aanleiding geven tot (ernstige) irritatie van de luchtwegen.
Wat te doen?
– Verlaat de plaats met de dampen.
– Bij eenmalig inademen van chloordamp, met irritatie van de bovenste luchtwegen, tranende ogen, neusloop, een prikkelende keel en hoest, verlaat men best onmiddellijk de plaats van het ongeval. Over het algemeen zullen de symptomen spontaan verdwijnen, na enkele uren. Wanneer de klachten echter langer dan zes uur na de blootstelling aanhouden, is een doktersadvies aangewezen.
– Wanneer van in het begin hevige klachten optreden (de indruk te verstikken, moeilijkheden om te ademen) is een doktersadvies is aangewezen.
– Voor mensen met symptomen die allergisch zijn of die astma hebben, is het beter niet af te wachten, maar dadelijk naar de huisarts te gaan.
Een huidcontact
Zwemmen in water waaraan een te hoge dosis van zwembadproducten werd toegevoegd, kan irritatie veroorzaken. Bij teveel kopersulfaat in het water kunnen de haren bovendien groen verkleuren!
Geconcentreerde oplossingen van natriumhypochloriet en producten om de pH bij te sturen, kunnen ernstige brandwonden veroorzaken.
Wat te doen?
– Wanneer irritatie ontstaat na het zwemmen in water waaraan een te hoge dosis van zwembadproducten werd toegevoegd, spoelt men de huid overvloedig met water. Wanneer de irritatie aanhoudt, contacteert men best een arts.
– Bij contact met een geconcentreerde oplossing van natriumhypochloriet of met producten om de pH bij te sturen, spoelt men de huid overvloedig met water of neemt men een douche gedurende 15 minuten. Wanneer de huid irritatie vertoont, is een doktersadvies noodzakelijk.
Contact met de ogen
Zwemmen in water waaraan een te hoge dosis van zwembadproducten werd toegevoegd, kan irritatie veroorzaken.
Geconcentreerde oplossingen van natriumhypochloriet en producten om de pH bij te sturen, kunnen in het oog ernstige brandwonden veroorzaken.
Wat te doen?
In alle omstandigheden:
– Spoel het oog overvloedig met water, gedurende minstens 10 minuten.
– Spoel WEG van het niet-aangetaste oog. Houd daarbij de oogleden zo goed als mogelijk opengesperd.
– Bij het dragen van contactlenzen: zo deze makkelijk te verwijderen zijn, verwijder dan eerst de lenzen en spoel daarna.
Nadien:
– Wanneer de irritatie is ontstaan na het zwemmen in water waaraan een te hoge dosis van zwembadproducten werd toegevoegd: na het spoelen doe geen zalf of druppels in het oog, maar wacht af. Als het oog na een paar uren nog steeds geïrriteerd is, is doktersadvies nodig.
– Bij geconcentreerde oplossingen van natriumhypochloriet en producten om de pH bij te sturen: ga na het spoelen (wat een prioriteit is) onmiddellijk naar de spoedgevallendienst van het ziekenhuis voor een oogonderzoek.
Voorkomen is beter dan genezen
Met deze tips kan je al veel gevaarlijke situaties vermijden:
– Lees het etiket en volg nauwgezet de gebruiksaanwijzingen.
– Zorg ervoor dat kinderen op afstand blijven wanneer je gevaarlijke producten gebruikt. Bewaar de producten buiten hun bereik.
– Respecteer de juiste dosis. Geef niet toe aan de neiging om iets meer te gebruiken voor een extra snel effect: het product zal niet beter werken.
– Meng chloorproducten niet met andere producten. Bij combinatie met zuren komt het sterk irriterende chloorgas vrij.
– Gebruik de juiste bescherming die op het etiket vermeld staat. Bescherm bijvoorbeeld je ogen tegen spatten met een veiligheidsbril of je handen met handschoenen vooraleer je met het middel begint te werken.
– Bewaar de producten in de originele verpakking. Giet geen restjes of product over in een andere fles. Er gebeuren vaak ongevallen met overgegoten producten.
Als er iets mis gaat met onderhoudsproducten voor het zwembad, neem je best contact op met het Antigifcentrum (070 245 245).
De arts of apotheker van dienst zal je vragen naar volgende gegevens:
– De naam van het product (schrijf het op voorhand op).
– De ingenomen hoeveelheid bij een accidentele inname.
– Als chloordamp werd ingeademd: lijdt het slachtoffer aan astma of heeft hij een allergie.
Bron: FOD Volksgezondheid en Antigifcentrum
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier