Mag ik deze dans van jou?

Geen betere manier om richting een gezond bestaan te evolueren, dan regelmatig de dansvloer op te gaan. De combinatie van muziek en beweging biedt tal van swingende voordelen. Niet alleen je conditie vaart er wel bij, ook je brein, je geluksgevoel en je relatie.

“Dansen is een ideale manier om te bewegen en houdt zowel je hoofd als je lichaam in vorm”, weet dokter Hendrik Cammu (UZ Brussel), die in zijn recente boek het effect van voeding en bewegingsvormen op de gezondheid tegen het licht houdt. “Puur technisch gezien kan je de inspanning van twee uur dansen – van volksdans over ballroom tot river dance – vergelijken met twee uur fitnessen of stevig doorstappen. Dansen die trage met snelle passages afwisselen, zoals de tango, kan je dan weer vergelijken met intervaltraining. Heel wat dansvormen verhogen de hartslag, stimuleren de bloedcirculatie en laten je zweten, maar dat doen andere sporten natuurlijk ook. Bij dansen wordt er echter meer in beweging gezet dan je spieren alleen. Zo versterkt dansen ook je evenwicht, je coördinatie en je lichaamsbeheersing. Mensen met dansbenen vallen bovendien veel minder of lopen minder risico op ernstige valletsels doordat ze over betere reflexen beschikken.”

Dat dansers vlotter rechtop blijven, weet ook gewezen topdanser Guido Desmet (70) van dansschool Desmet-Camby, waar zowel moderne als klassieke ballroomdansen worden aangeleerd. “Wij coachen dansers van alle leeftijden, tot zelfs 80-plussers, en die gaan nooit onderuit. Logisch. Bij het dansen haal je je lichaam continu uit balans en zoek je telkens een nieuw evenwicht. Je maakt ook zijwaartse en achterwaartse bewegingen, wat je in het gewone leven zelden doet en je moet snel beslissen over je bewegingen. Je evenwichtsgevoel en je coördinatie worden continu uitgedaagd en versterkt. Je leert je voeten beter aan te sturen en je ontwikkelt meer lichaamscontrole. Gaandeweg wordt je lichaam soepeler, waardoor je ook in het dagelijkse leven beter kan anticiperen wanneer je struikelt.”

Geheugentraining met de voeten

“Het wetenschappelijk onderzoek naar de impact van dansen staat, merkwaardig genoeg, nog in de kinderschoenen, maar een aantal zaken is nu al duidelijk. Recent onderzoek bij mensen met parkinson, een neurologische aandoening die gepaard gaat met typische symptomen zoals coördinatieproblemen en onvoldoende spierspanning, toonde het positieve effect van dansen aan. Door dansbewegingen onder de knie te krijgen, slaagden heel wat patiënten erin om hun spieren beter te beheersen en de controle over hun spieren terug te winnen. Dansen blijkt ook een uitgelezen geheugentraining omdat je zowel mentaal als fysiek geprikkeld wordt”, geeft dr. Hendrik Cammu nog mee.

Als je nieuwe danspasjes en combinaties inoefent, word je motorisch gestimuleerd, maar tegelijk stimuleert deze lichamelijke inspanning ook de groei en aanleg van nieuwe verbindingen in het brein (cognitieve flexibiliteit). Het geluksgevoel dat dansen bij de meeste mensen teweegbrengt, zorgt er bovendien voor dat die nieuwe kennis ook beter wordt opgeslagen. “Voor mij is dansen pure geheugentraining, vandaar dat ik me blijf bijscholen om steeds nieuwe combinaties op te slaan. Beginnende dansers hebben het vaak lastig met de snelheid van uitvoering”, weet Guido Desmet. “Daarom leren we nieuwe passen traag aan en door ze telkens te herhalen slaat je lichaam deze nieuwe bewegingen op en neemt je reactiesnelheid toe. Debutanten op de dansvloer evolueren razendsnel. Al na een paar weken verbetert hun houding en groeit ook het zelfvertrouwen in het eigen lichaam.”

Die transformatie is ook Marianne Schenck opgevallen. Zij geeft Nia, een laagdrempelige dansvorm die een mix is van krijgskunst, moderne dans en yogahoudingen. Deze speelse dans, die snelle en trage ritmes veelvuldig afwisselt, ontstond in volle aerobic rage, toen een koppel fitnessinstructeurs op zoek ging naar een dansvorm die de lichaamsbeheersing kon verhogen, zonder risico op blessures. “De eerste keer komen mensen soms vermoeid na een lange werkdag aangesloft, maar na de les zie je hun ogen stralen en zie je hen de rug rechten. Dat gebeurt ook bij Nia moving to heal, een variant die zich o.a. tot mensen richt die revalideren of aan CVS lijden. Nia helpt ook om bepaalde bewegingsgewoonten te doorbreken en je bewegingsspectrum uit te breiden. Naast de 52 basisbewegingen waarbij voeten, romp en armen worden ingezet, is er ruimte voor vrij dansen, dat opnieuw de speelsheid voedt die veel volwassenen zijn kwijtgeraakt. Het helpt je om je lichaam weer aan te voelen. Bij deze dansvorm komt de beweging van binnenuit. Je bent gefocust op jezelf en tegelijk werkt het heel ontspannend. Doordat het in groep gebeurt, ontstaat er een bijzondere dynamiek waarbij mensen elkaar stimuleren. Soms voel je letterlijk de energie door de zaal zinderen, wanneer iedereen mee is.”

Tango, ballroom of moderne dans?

Heeft elke dansvorm evenveel effect op de gezondheid? “Niet helemaal”, weet Guido Desmet. “De wetenschap heeft al enkele opvallende nuances blootgelegd. Onderzoek in de Verenigde Staten bij mensen met parkinson of dementie, ging de impact na van tango, ballroomdansen en enkel medicatie. Na afloop scoorde de groep die tango aangeleerd kreeg veruit het best op de geheugen- en evenwichtstesten, gevolgd door de ballroomdansers. Dat is enigszins verrassend omdat ballroom fysiek inspannender is en een snellere dans is dan de tango”, legt Guido Desmet uit. “De Argentijnse dansstijl vergt met zijn opeenvolgende houdingen echter veel meer mentale beheersing en concentratie. Tango is gebaseerd op improvisatie, waarbij de man die de dans leidt continu snel moet beslissen over de volgende beweging. Terwijl de vrouwelijke danspartner over snelle reflexen moet beschikken om te kunnen volgen. Ballroomdansen zoals wals volgen meer vaste patronen, wat minder mentale impact heeft.”

In groep, als koppel of solo, dansen is ook altijd een sociale activiteit. “Al zijn de typische dansavonden bij ons quasi verdwenen, dansen brengt mensen op een gezellige manier samen. Dat heb ik ook zelf ervaren toen ik volksdansen later tapdanslessen volgde. Door die sociale dimensie houden mensen dansen langer vol dan een fitnessabonnement. Het biedt ook relationele kansen. Weinig activiteiten zijn zo intiem als dansen”, vertelt dr. Cammu.

Koppeldansen zoals de wals of de tango zitten sinds televisieprogramma’s als Sterren op de dansvloer opnieuw in een positieve flow, ondervond ook Guido Desmet. “Heel wat 50-plussers herontdekken een hobby die ze samen kunnen doen. En het is soms een relatietest. Door samen te dansen groeit er tussen veel koppels meer wederzijds begrip, al duiken er ook af en toe conflicten op. Bij de klassiekers leidt immers de man de dans, maar niet alle vrouwen kunnen zich daarin vinden. Jammer nochtans, want volgen is voor een danser vaak een grotere uitdaging dan leiden.”