Natuur op voorschrift: aantoonbaar effect op de gezondheid

Tijd doorbrengen in de natuur – zelfs al is dat maar een tiental minuten – kan op korte termijn voordelen opleveren voor mensen met psychische klachten. Dat wijst een meta-analyse uit van dertig jaar aan onderzoek naar de effecten van natuur op onze gezondheid.

Volgens de overzichtsstudie in het tijdschrift Ecopsychology hebben al die onderzoeken de afgelopen drie decennia overduidelijk aangetoond dat de natuur in gaan, zelfs al is dat maar voor een korte tijd, stress vermindert, het denken verbetert en een boost geeft aan onze stemming. Ook de natuur in de stad heeft dat effect op mensen.

Evidence-based

Volgens de onderzoekers wisten we al wel langer dat de natuur een positief effect heeft op mensen, maar toch zagen ze dat de gezondheidszorg dat niet zo expliciet ‘voorschrijft’ als een interventie. “We zijn daarom op zoek gegaan naar evidence-based richtlijnen voor deze zorgverleners”, zegt Joanna Bettmann, professor aan de Universiteit van Utah en hoofdauteur van het onderzoek.

Bettmann wilde met andere woorden therapeuten en artsen de wetenschappelijke geloofwaardigheid aanreiken om de natuur als een volwaardig onderdeel van een behandelplan te kunnen aanbevelen.

Na analyse van 14.168 studies koos ze 45 relevante studies met in totaal bijna 1500 volwassen deelnemers met een gediagnosticeerde psychische aandoening. Sommige van de proefpersonen volgden een gestructureerd therapeutisch behandelplan, anderen hadden enkel hun ervaringen met de natuur om op terug te blikken. Sommige deelnemers brachten slechts 10 minuten door in een stadspark, terwijl anderen meerdere dagen doorbrachten in de wildernis.

Ook was er een groot verschil tussen de intervalblootstelling aan de natuur: soms gedurende korte perioden, meerdere keren per week of per maand, soms langere perioden of quasi continu.

Maar één ding werd na analyse duidelijk: de verschillende perioden en patronen van blootstelling aan de natuur leverden allemaal positieve resultaten op.

Statistisch significant

Uit de analyse bleek dat natuurlijke omgevingen met water – rivieren, meren, oceanen – en activiteiten in de natuur zoals kamperen, landbouw- en tuinactiviteiten het grootste positieve effect hadden. Tijd doorbrengen in stedelijke natuur, in bergen en in bossen had ook een significant goede uitwerking op de geestelijke gezondheid.

“Al die verschillende soorten van buitenruimtes leverden positieve resultaten op, wat het belang onderstreept van het behoud van groene ruimte in onze natuurlijke en bebouwde omgevingen”, zegt Bettmann.

Ongeacht het type gediagnosticeerde psychische aandoening toonde blootstelling aan de natuur statistisch significante verbeteringen op korte termijn van mentale klachten. De positieve effecten van de natuur bleken nog groter voor deelnemers met een diagnose van een stemmingsstoornis, zoals depressie of bipolaire stoornis.

Goedkoop en beschikbaar

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) leeft één op de acht mensen met een vorm van psychische stoornis. Psychische aandoeningen beïnvloeden de kwaliteit van leven en komen met een hoge economische kost. Volgens de onderzoekers is het daarom belangrijk om betaalbare en toegankelijke geestelijke gezondheidszorg buiten de conventionele voorzieningen te kennen en te promoten.

“Een korte wandeling of een kampeertrip moet niet per se gezien worden als een vervanging voor andere therapeutische of klinische interventies” zegt Bettmann. “Maar, tijd in de natuur kunnen we wel beschouwen als een goedkope, breed beschikbare bron om de geestelijke gezondheid en het algehele welzijn van volwassenen te ondersteunen.”