Op weg naar antilichamen tegen covid-19

Het labo van Xavier Saelens (VIB-UGent Centrum voor Medische Biotechnologie) heeft een antilichaam geïsoleerd dat kan binden aan het SARS-CoV-2, het virus dat covid-19 veroorzaakt. De onderzoekers hebben vastgesteld dat het antilichaam bindt aan een deel van het ‘spike-eiwit’ dat het virus gebruikt om menselijke cellen binnen te dringen.

Sinds het begin van de COVID-19 uitbraak is de zoektocht naar het vinden van antilichamen onverminderd doorgegaan. Het team van prof. Xavier Saelens heeft, in samenwerking met het labo van Jason McLellan (Universiteit van Texas in Austin, VS) een klein antilichaam, geïsoleerd uit de Vlaamse lama Winter (een dier dat met 130 soortgenoten op een boerderij in de provindie Anwterpen woont), gevonden dat bindt aan een belangrijk deel van het SARS-CoV-2 virus.

Hun bevindingen laten precies zien waar het antilichaam zich bindt aan de spike-eiwitten van het virus. Deze eiwitten zijn van vitaal belang voor het virus omdat ze het in staat stellen gastheercellen (in casu menselijke cellen) binnen te dringen. Door zich op deze eiwitten te binden, kan het antilichaam het virus onschadelijk maken. Dit is een belangrijke stap in de zoektocht naar een antiviraal middel tegen covid-19.

Een belangrijke stap naar bescherming

Deze nieuwe resultaten leveren het eerste bewijs dat het antilichaam mogelijk kan voorkomen dat het nieuwe coronavirus menselijke cellen infecteert. Belangrijk is dat het antilichaam ook op grote schaal kan worden geproduceerd met productieprocessen die gebruikelijk zijn in de biofarmaceutische industrie.

In vergelijking met vaccins, biedt een antilichaam onmiddellijke bescherming – echter van kortere duur. Het voordeel van deze benadering ten opzichte van vaccins is dat patiënten hun eigen antilichamen niet hoeven aan te maken. De meest kwetsbar groepen, zoals ouderen, vertonen vaak maar een beperkte respons op vaccins, waardoor hun bescherming niet optimaal is. Zorgverleners en andere mensen die een verhoogd risico lopen, kunnen ook voordeel halen uit een onmiddellijke bescherming. Een antilichaam kan dus een belangrijk hulpmiddel zijn bij het bestrijden van de huidige pandemie.

De VIB-onderzoekers zijn nu een preklinische testfase aan het voorbereiden met het oog op een behandeling van het coronavirus. Hoewel deze eerste resultaten veelbelovend zijn, is verder onderzoek nodig om het volledige potentieel van dit op antilichamen gebaseerde geneesmiddel tegen covid-19 te bevestigen.