Snot & co: zo voorkom je het ergste leed

De tijd van hoestbuien, loopneuzen, snijdende keelpijn, koortsaanvallen en een algemeen gevoel van kommer en kwel is weer aangebroken. Met wat slimme ingrepen kan je de malaise bestrijden.

Eerst het minder goede nieuws: elke Belg maakt gemiddeld 2 à 3 verkoudheden per jaar door, veroorzaakt door een heel spectrum aan virussen, van de ‘bravere’ rhinovirussen tot de vileinere influenza, RSV en SARS-COV2-varianten. Vaccineren (griep en covid), handen wassen en een mondmasker dragen, blijven aanbevolen. Daarnaast zijn er nog manieren waarop je je afweersysteem een schop onder de kont kan geven.

Echinacea, paddenstoelen en vitamines

Het populaire plantenextract echinacea purpurea wordt al geruime tijd onder de vorm van een kuur ingezet om het aangeboren immuunsysteem extra te wapenen tegen luchtweginfecties. Het team van de Antwerpse prof. Wim Vanden Berghe slaagde er recent in om bij mensen aan te tonen dat het extract het aantal verkoudheden kon verminderen en ons minder besmettelijk maakt om luchtweginfecties (inclusief covid) veroorzaakt door allerhande virussen over te dragen. Het plantenextract werkt volgens twee mechanismen en is vooral effectief bij het begin van een infectie, waardoor je er sneller bovenop komt. Verder onderzoek naar de exacte werking loopt nog.
Vitamine D is de wintervitamine bij uitstek, waarvan steeds meer studies het gunstige effect op het immuunsysteem bevestigen. Dit zit in vette vis en eieren maar je maakt het vooral aan door de huid even bloot te stellen aan de zon. Omdat quasi iedereen tijdens de donkere maanden een tekort heeft, zijn supplementen zinvol. Bij infecties wordt de vitamine C die aanwezig is in je witte bloedcellen snel opgebruikt en kunnen supplementen helpen om de duur en ernst van luchtweginfecties te verminderen.
Ook paddenstoelen hebben dankzij de aanwezigheid van onder meer bèta-glucanen een stimulerend effect op het afweersysteem. In de bloedbaan kunnen deze stoffen zich hechten aan bepaalde receptoren en zo de witte bloedcellen activeren om virussen en co op te ruimen. Door regelmatig paddenstoelen op het menu te zetten (of supplementen op basis ervan) sla je trouwens een dubbelslag omdat ze een uitstekende leverancier zijn van vitamine D.
Andere interessante stoffen voor het immuunsysteem zijn zink (in vlees, schaal- en schelpdieren, zuivel, brood) magnesium (avocado’s, noten, peulvruchten), en selenium (twee paranoten per dag volstaan). Zeker bij zink wordt de opname uit voeding bemoeilijkt in combinatie met o.a. medicatie voor hoge bloeddruk en diabetes en kan een supplement nodig zijn.

Maak komaf met de klachten

Hebben de virussen je te pakken, dan is uitzieken de beste remedie. Met medicatie duurt het ergste leed gemiddeld 72 uur, zonder ongeveer drie dagen, luidt de boutade. Maar die dagen kunnen behoorlijk lang lijken als je continu geplaagd wordt door snot, hoestprikkels of pijn.

VERSTOPTE NEUS. Wil je verlost raken van een verstopte neus, dan zijn er betere alternatieven voor de neusspray op basis van xylometazoline. Regelmatig de neus spoelen met een zoutwateroplossing helpt om de ziektekiemen uit het slijmvlies te verwijderen. Dat kan door elke ochtend en avond via een neuskannetje de neusholten te spoelen. Ook dampen boven een kom heet water is een zinvolle klassieker, ook bij hoestbuien, en daar voeg je best geen aroma’s aan toe. Die kunnen de luchtwegen extra irriteren.
Via je ademhaling kan je ook de extra slijmproductie wegdraineren. Dat doe je zo: sta rechtop, met de benen licht uit elkaar. Hou met een hand een steun vast. Adem één keer rustig in en uit, knijp je neus dan dicht voor de rest van de oefening. Buig je bovenlichaam nu snel naar voren en weer recht. Herhaal die beweging een tiental keer. Laat je neus weer los en adem rustig via de neus in en uit.

KEELPIJN. Keelpastilles of sprays zijn geen must om een schurende keel te verzachten. “Je kan net zo goed zuigen op een suikervrij snoepje en regelmatig koud water drinken”, zegt apotheker Annelies Vanderlinden. “Door dat snoepje in je mond maak je extra speeksel aan, wat lokaal een pijnstillend effect heeft. Helpt dat onvoldoende, dan kan je ook een pijnstiller met paracetamol slikken. Is je keel ook gezwollen, dan kan ibuprofen misschien net iets meer helpen omdat dit ontstekingswerend werkt.” Van alle huis-tuin-en-keukenmiddeltjes (kippensoep, doorgesneden ui, citroen …) is alleen van honing bewezen dat het antivirale en antibacteriële stoffen bevat.

HOESTEN. Over het gebruik van hoestsiropen is er heel wat controverse omdat ze vaak fout gebruikt worden en de werkzaamheid niet altijd is aangetoond. Testaankoop raadt het gebruik ervan af bij acute hoest. Bij slijmhoest kan je best gewoon veel water of warme dranken drinken om de slijmaanmaak af te remmen. Bij aanhoudende klachten kan je eventueel een siroop tegen slijmhoest overwegen. Houdt een droge, irriterende prikkelhoest je te veel uit je slaap, dan kan je gedurende korte tijd een hoeststillend middel op basis van noscapine of dextromethorfan nemen om die reflex te onderdrukken. ●