SOS Hielpijn

Opstaan met vlammende pijn in je hiel, het komt vaak voor. Meestal is de boosdoener een peesontsteking, die kan uitmonden in hielspoor. Efficiënte behandelingen vragen geduld.

Aanhoudende hielpijn is een nachtmerrie voor wandelaars en lopers, die hierdoor vaak lange tijd aan de kant moeten. “In acht op de tien gevallen is de oorzaak fasciitis plantaris, een ontsteking van de voetzoolpees die onderaan de hiel naar de bal van je voet loopt. De pees staat in voor de stabiliteit van je voet, voor het afrollen en voor de shockdemping”, weet voetchirurg dr. Saskia Van Bouwel (UZA) die zelf zo’n ontsteking doormaakte. “Typisch is de scherpe pijn die je gewaarwordt bij je eerste stappen ’s ochtends of na lang stilzitten. Vooral de plek in het midden onder je hiel is gevoelig. Als je wat langer beweegt, neemt de pijnsensatie af, maar zonder behandeling zal je voetzoolpeesontsteking alleen maar verergeren. Jammer genoeg blijven veel mensen ermee rondlopen. Als je hielpijn twee tot drie weken aanhoudt, stap je best naar de dokter. Hoe langer je wacht, hoe dikker de ontstoken pees wordt en hoe langer de weg naar herstel is.”

Ontstoken pees versus hielspoor

Door de ontsteking verliest je voetzoolpees aan elasticiteit, die broodnodig is om vlot te kunnen stappen. Een ontstoken pees krimpt en verstart. Bij het opstaan is ze niet langer in staat om zich meteen flexibel uit te rekken. Dat verklaart de startpijn. “De ontsteking wordt nogal eens verward met de term hielspoor, een verkalking of botaanwas op de plaats waar de pees aanhecht op het hielbeen. Een langdurige voetzoolontsteking zorgt voor een overbelasting en irritatie van het hielbotvlies. Als reactie daarop kan er aan je hielbot een soort doornvormig benig uitsteeksel groeien: het hielspoor. De hiel-pijn is echter niet te wijten aan dit spoor, zoals vaak wordt gedacht, maar wel aan de onderliggende ontsteking. De ontsteking kan samengaan met hielspoor, maar komt ook voor zonder botaanwas”, benadrukt dr. Van Bouwel.

Geduld op voorschrift

Voor fasciitis plantaris, al dan niet met hielspoor, bestaan efficiënte behandelingen. “Ontstekingsremmers zijn zinloos. Stretchoefeningen en aangepaste steunzolen vormen de sleutel tot succes, maar die vragen veel geduld en doorzettingsvermogen. Reken op drie tot zes maanden of langer voor je weer de oude bent. In afwachting blijf je best in beweging. Wandelen, lopen, zelfs springen mag. Stilzitten doet je pees alleen maar meer verstarren”, zegt dr. Van Bouwel.

“Stretchoefeningen zoals het rekken van je peesplaat en kuitspier kan je leren bij een kinesitherapeut en daarna thuis herhalen. Het dragen van een op maat gemaakte steunzool rekt je verkorte voetzoolpees actief uit en bestrijdt zo de ontsteking. Koop dus geen passepartout zolen, die zorgen hooguit voor shock-demping. Belangrijk is dat je je steunzolen dagelijks draagt. Ze passen in alle schoenen met een uitneembaar voetbed, ook in pantoffels en sommige sandalen. Om je voeten te laten wennen, draag je de zolen in het begin best geen hele dag: begin met een uurtje en bouw op. Daarnaast zijn er nuttige aanvullende therapieën die de genezing kunnen bevorderen, zoals inspuitingen (met cortisone en pijnstillers) en shockwavetherapie (ESWT). Bij deze techniek wordt een intense geluidsgolf uitgezonden naar de pees die minuscule scheurtjes veroorzaakt en zo een genezingsproces uitlokt.” Shockwavetherapie geeft wisselende resultaten en wordt niet terugbetaald. Een operatie is bij hielspoor zelden aan de orde. Slechts in 60% van de gevallen is dit succesvol en er is kans op complicaties.

Schoenenkwestie

Fasciitis plantaris kan uiteenlopende oorzaken hebben. De klacht komt vaker voor bij zwaarlijvigheid, overbelasting, na een enkelverzwikking en bij hol- of platvoeten. Ook schoenen spelen een rol. Zo ziet de voetchirurg in september telkens een toevloed van mensen met hielklachten na een zomer lang op foute sandalen. Welke schoenen schrijft ze voor? “Ik heb ook een schoenenfetisj, maar bij het kiezen van schoenen moet je ook op langere termijn denken. Je vindt vandaag mooie elegante schoenen die wel voetvriendelijk zijn. Ideaal zijn schoenen met een stevige zool die je niet kan dubbelplooien en met een licht verhoogde hak (2,5 tot 3 cm). Te smalle en te hoge hakken zetten te veel druk op de hiel. Platte schoenen zoals ballerina’s geven onvoldoende demping. Blootsvoets lopen is bij een hiel-ontsteking zeker geen goed idee.”

Nog meer hielleed

Situeert de pijn zich achteraan de hiel, dan gaat het meestal om een ontsteking van de aanhechting van de achillespees. Die kan het gevolg zijn van een foute stand, overbelasting of te platte schoenen. “De klacht evolueert zoals fasciitis plantaris: de pezen verkorten, zwellen op en trekken op het botvlies, wat tot een hiel-spoor achteraan het hielbot kan leiden. De pijn maakt gesloten schoenen dragen vaak onmogelijk. De behandeling bestaat ook hier uit dagelijkse stretching van de ontstoken pezen, tot op het randje van de pijngrens. Een steunzool kan schokken helpen dempen, net als schoenen met een solide, eventueel rubberen hak.”