Tips bij keelpijn en stemverlies

Keelpijn is zelden verontrustend maar bijna altijd knap vervelend. Zeker wanneer ook je stem er bij inschiet. Wat helpt echt bij deze kwaal?

Van een rasperig gevoel, over slijmen, tot de sensatie dat je een mes doorslikt: keelpijn is er in veel gradaties. Meestal (90%) ligt een virus aan de basis van de klachten, die gepaard gaan met hoesten, een lopende neus en hoofdpijn. In de winter komt keelpijn vaker voor omdat er meer virussen circuleren en omdat we onze huizen minder verluchten, waardoor die partikels blijven hangen. Warm gestookte huizen zorgen bovendien voor drogere lucht. “Als je dan te weinig water drinkt, leidt dat vaak ongemerkt tot uitdroging. Keelpijn is daar een typische reactie op”, zegt huisarts Jutta Borms, die klassieke medicatie aanvult met een holistische aanpak. Een bacteriële infectie (streptokokken) is uitzonderlijk.

Je kan je keelpijn checken in de spiegel door met een zaklamp in je keel te schijnen. “Sommigen sturen zelfs keelselfies door. Meestal zie je dat je keel rood is of je amandelen uitgesproken gezwollen zijn. Ook witte stippen of een wit beslag kunnen zichtbaar zijn. In het verleden werden automatisch antibiotica voorgeschreven. Intussen hebben studies aangetoond dat dit niet nodig is en werd die piste verlaten. De antibioticabehandeling vindt haar oorsprong in de jaren ’50, toen hart- en nierproblemen nog een complicatie waren bij keelbacteriën. Vandaag zijn onze leefomstandigheden totaal anders en onze weerstand een stuk sterker, waardoor je een keelontsteking best gewoon uitziekt. Dat duurt doorgaans tien dagen, al kan het bij rokers tot drie weken aanhouden. Zelfs als er bacteriën in de keel aanwezig zijn, hoeven antibiotica in de meeste gevallen niet”, verzekert een Brusselse huisarts.

Dit kan je doen bij keelpijn

Natuurlijke opties. “Zodra je keelpijn voelt opkomen, maar ook preventief, drink je best voldoende water, de hele dag door”, zegt dr. Jutta Borms. “Heel wat zachte middelen zijn efficiënt bij de eerste tekenen van keelpijn. Mijn eerste keuze behandeling is het homeopathische trio Belladonna 9CH, Mercurius Solubilis 9CH en Phytolacca 9CH, wat uitstekend werkt bij keelpijn. Dat moet binnen de 12 uur verlichting geven. Om je immuniteit te versterken kan je echinacea compositum gebruiken. Heb je ook last van slijmen, dan kan acetylcysteïne – een slijmoplosser en krachtige antioxidant – nuttig zijn.”

Je voeding aanpassen doe je bij keelpijn vaak automatisch. Dr. Jutta Borms: “Slijmvormende voedingsmiddelen zoals chocolade of zuivel schrap je best tijdelijk van het menu. Ook sinaasappelen en honing werken dat in de hand. Hou het dus bij biologische honing, in beperkte hoeveelheden. Alcohol zal de slijmvliezen verder irriteren en ook je weerstand ondermijnen.” Ideaal om de keel te verzachten is kruidenthee, bijvoorbeeld op basis van tijm, mierikswortel, salie. Of door citroen en gember toe te voegen. Ook fruit rijk aan vitamine C, zoals kiwi of citroen, helpt. “Sommige mensen verkiezen ijs of koude dranken om de pijn te temperen, wat perfect kan. Je kan dit aanvullen met een spray op basis van planten of zuigtabletten, of iets anders om je keel vochtig te houden. Dat geeft comfort, maar geneest niet.”

Medicatie. Bij aanhoudende of felle keelpijn kunnen pijnstillers zoals ibuprofen of paracetamol worden genomen. “Ibuprofen is ook een ontstekingsremmer, maar je slikt die middelen best kortstondig – hooguit enkele dagen”, zegt een ervaren huisarts. “Koortswerende middelen zijn niet aanbevolen, tenzij bij hoge koorts (39° of meer), die aanhoudt. Lichte koorts onderdruk je beter niet omdat die net een beschermingsmechanisme is waarmee je lichaam voorkomt dat virussen zich snel kunnen vermenigvuldigen. Met ouder worden maak je trouwens ook minder snel koorts. Ook de ontsmettende werking van keelsprays is niet echt bewezen. Met je pijnlijke keel onder de dekens kruipen en het uitzweten is de beste therapie.” Houdt je keelpijn langer dan tien dagen aan, zonder beterschap, of maak je langer dan drie dagen hoge koorts in combinatie met een ziek, lusteloos gevoel, stap dan naar de huisarts.

Wat als keelpijn chronisch wordt?

Chronische keelpijn kan het gevolg zijn van stress – waardoor je weerstand ondermijnd wordt -, maar ook van slaaptekort, roken of van slechte tandhygiëne of tandvleesproblemen, waardoor er bacteriën in de keel aanwezig blijven. Ook reflux kan keelpijn geven, net als chronische sinusitis. Dat alles vraagt om een andere aanpak.

Als de keelpijn steeds terugkeert zonder duidelijke oorzaak kan dit ook wijzen op een haperend immuunsysteem. “Medicatie, rook, luchtvervuiling, alcohol, stress zorgen voor afvalstoffen in je lichaam, die moeten worden afgevoerd via je lymfekanalen. Wanneer die verstopt raken, kunnen die stoffen zich ophopen in je amandelen en ontstekingen geven. Deze ontstekingsreactie van je lichaam is een manier om opgestapelde afvalstoffen te elimineren zodat je amandelen weer hun verdedigende functie kunnen vervullen”, zegt dr. Jutta Borms. “Zo’n detox van de lymfeklieren en de amandelen kan je ondersteunen met Trias-C druppels, waarmee je die ontstekingscyclus doorbreekt.”

Dit kan je doen bij heesheid en stemverlies

Een stem als schuurpapier of zelfs beeld zonder klank, wijst meestal op een ontsteking van de stembanden of het strottenhoofd. “Vaak is er een virus in het spel, maar het kan ook het gevolg zijn van overbelasting, nadat je lang hebt gesproken of hard hebt meegebruld. Stemverlies kan zich op vrij korte tijd ineens manifesteren, maar duurt meestal niet langer dan een week”, aldus een Brusselse huisarts. Ook plotse temperatuurverschillen kunnen een rol spelen.

“Stoppen met praten is de beste optie, want door halsstarrig te blijven fluisteren put je je stembanden nog meer uit. Zo’n gedwongen stilte doet je ook luisteren naar je lichaam, zodat je meer rust neemt. Homeopathische middelen zoals Arum Tryphillum en Homeovox zuigtabletten brengen wat verlichting”, zegt dr. Jutta Borms. Ook dampen boven warm water brengt soelaas.

Qua medicatie kan je weinig doen. “Cortisonetherapie werkt uiteraard, maar is enkel aanbevolen als je zanger bent van de Rolling Stones en vanavond het podium op moet. Als je stemverlies langer dan drie weken aanhoudt, trek je best voor een check-up van je stembanden naar een NKO-arts. Mogelijk is er dan een ander onderliggend probleem”, aldus een ervaren huisarts.

Stemverlies kan ook in de hand worden gewerkt door emotionele zorgen, mentale oververmoeidheid, stress of trauma’s. “Je emoties uiten bij een vertrouwenspersoon kan soms al zorgen voor een opening, waardoor de genezing op gang komt. Ook yoga, ontspanningsoefeningen en meditatie zijn zinvol”, weet dr. Jutta Borms.