Door voor opeenvolgende griepvaccinaties virusstammen te gebruiken die zoveel mogelijk van elkaar verschillen, hebben UGent-wetenschappers een belangrijke stap gezet naar doeltreffendere vaccins.
“Griepvirussen die bij mensen en varkens voorkomen, ondergaan voortdurend veranderingen in het ‘hemagglutinine’ eiwit”, verduidelijkt professor Kristien Van Reeth (Vakgroep Virologie, Parasitologie en Immunologie). “Griepvaccins zijn op dat eiwit gebaseerd, en kunnen enkel antistoffen opwekken tegen de virusstammen uit het vaccin. De vaccins werken dus niet bij nieuwe varianten van het virus. Daarom wordt de samenstelling van de griepvaccins voor de mens elke 2 à 4 jaar aangepast volgens aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie.”
Bij het varken is de situatie nog complexer. “In de verschillende werelddelen circuleren verschillende varianten van het virus, en geen van de beschikbare vaccins is werkzaam tegen al deze virussen. Griepvaccins moeten meerdere keren worden toegediend om een afdoende immuniteit op te wekken. Een eerste vaccinatie zorgt voor een ‘priming’ van het immuunstelsel en wordt gevolgd door herhalings- of boostervaccinaties. Traditioneel worden hiervoor dezelfde of sterk gelijkende vaccinstammen gebruikt.”
Verschil tussen eerste en herhalingsvaccins
UGent-professor Kristien Van Reeth en haar medewerkers vergeleken verschillende vaccins en vaccinatiebenaderingen bij het varken, dat ze gebruikten als model voor de mens. “We bekwamen veelbelovende resultaten door voor de priming en booster vaccinatievirussen te gebruiken die zo veel mogelijk van elkaar verschillen. De varkens waren beschermd tegen beide vaccinstammen, wat een tweevoudige vaccinatie met elk van beide overbodig maakt. Ook tegen varianten die niet in het vaccin vervat zaten, werden meer antistoffen aangemaakt.”
De voordelen van die vaccinatiemethode werd al eerder aangetoond bij muizen en fretten, zegt professor Van Reeth. Het UGent-onderzoek is de eerste studie bij het varken, met varkensgriepvirussen die sterk gelijken op het “H3N2” influenzavirus van de mens, dat overigens soms van varken op mens wordt overgedragen.
Het onderzoek staat in “Nature Partner Journal Vaccines”. De onderzoekers hopen in de toekomst met twee vaccinaties bescherming te verkrijgen tegen alle H3N2 griepvirussen van zowel mens als varken, klinkt het nog.
