(Ver)licht je hielen

Hielklachten zitten in de lift sinds wandelen, mede door corona, het land heeft veroverd. Met de juiste behandeling en schoenkeuze kan je er weer tegenaan.

Dokter, ik geloof dat ik hielspoor heb. Met die klacht kloppen vandaag heel wat mensen met aanhoudende hielpijn bij hun arts aan. De term hielspoor zorgt eigenlijk voor verwarring en een vertekend beeld, omdat hij verwijst naar een botaanwas. “De overgrote meerderheid van de hielklachten wordt veroorzaakt door fasciitis plantaris, een ontsteking van de voetzoolpees. Die pees vertrekt onderaan je hiel en loopt naar de bal van je voet. Vooral de aanhechting van je pees aan je hielbeen geeft ontstekingspijn”, verduidelijkt voetchirurg dr. Saskia Van Bouwel (UZ Antwerpen). Wanneer zo’n ontsteking lang aanhoudt, kan je hielbot hierop reageren met een benige aanwas in de vorm van een haakje. Dat is het befaamde hielspoor, maar het is niet de bron van je pijnsensatie!

“De hielpijn is te wijten aan je pees die door de ontsteking onder spanning komt te staan, krimpt en verstart. Uiteindelijk verliest je pees haar elasticiteit en wordt ze korter. Vergelijk het met een elastiek. Een gezonde voetzoolpees kan zich in geen tijd uitrekken bij elke voetbeweging. Bij een aangetaste pees is die elastiek een strak touw geworden waar geen rek meer op zit.” Dat uit zich in vlammende startpijn, wanneer je opstaat bijvoorbeeld, of na lang zitten. Vooral de plek onderaan je hiel is gevoelig. Na een poosje rondstappen verbetert de pijn, maar zonder behandeling raak je er niet zomaar vanaf.

Stretchen, spalken, steunzolen & co

De basisbehandeling is doeltreffend, maar vergt de nodige discipline, doorzettingsvermogen en een serieuze dosis geduld. Pas na vier tot zes weken is er vooruitgang merkbaar, maar een volledig herstel kan drie tot zes maanden in beslag nemen. Ontstekingsremmers hebben geen zin. “De beste remedie is je verkorte voetzoolpees door aangepaste oefeningen te stretchen en ze zo opnieuw uit te rekken, zodat ze weer even flexibel wordt als voorheen. Die oefeningen kan je aanleren bij de kinesitherapeut en kan je combineren met steunzooltherapie, die je verkorte voetzoolpees eveneens actief uitrekt. Kies daarbij voor steunzolen op maat en mijd passe-partout zolen of gelhieltjes die je enkel onder je hiel schuift. Die zorgen hooguit voor wat schokdemping.”

Andere behandelingen werken vooral aanvullend, zoals infiltraties met corticosteroïden. Ze nemen de pijn en de inflammatie tijdelijk weg, maar veranderen niets aan de onderliggende oorzaak. Nachtspalken zijn nuttig omdat ze je voetzoolpees helpen stretchen tijdens je slaap. Daardoor vermindert ook de typische startpijn wanneer je uit bed stapt. Soms kan shockwavetherapie de genezing bevorderen. Daarbij worden schockgolven via je huid naar de pijnlijke plek gestuurd. Deze therapie verbetert de lokale bloedcirculatie en werkt pijndempend, maar de resultaten zijn wisselend. “Een operatie waarbij je pees wordt doorgesneden om zo de spanning weg te halen is de laatste optie. De succesratio bedraagt amper 60% en in de meeste gevallen is zo’n ingreep onnodig.”

Achillespees

Situeert je hielpijn zich vooral achteraan, dan wijst dit eerder op problemen met je achillespees. Het is de sterkste en dikste pees van je lichaam, maar ze is ook erg gevoelig voor overbelasting. “Je krijgt hiermee af te rekenen wanneer je zonder enige ervaring, voorbereiding of gepast schoeisel kilometerslang gaat joggen of wandelen. Je bouwt altijd best je beweging rustig op. Zowel je slijmbeurs als je achillespees zelf kunnen door overbelasting ontstoken raken. Dat zorgt vaak voor startpijnklachten. Ook hier helpt gerichte stretching en peestraining, steunzolen, het tijdelijk matigen van je fysieke activiteit en schoenen met een degelijke zool en een goede contrefort die je hiel ondersteunen.”

Achteraan je hiel kan zich ook een zwelling of een bobbel aftekenen, die druk geeft wanneer je schoenen draagt. Bij een kleine zwelling kan je de druk milderen met second-skin-pleisters of halvemaantjes. Wanneer de omvang te extreem wordt, moet de bobbel soms operatief worden verwijderd.”

Standafwijkingen

Je hiel kan ook zwaar onder druk komen door standafwijkingen, zoals hol- of platvoeten. Een holvoet wordt gekenmerkt door een hoge wreef, bij een platvoet is je voetboog doorgezakt. Bij dit soort afwijkingen is er geen evenredige drukverdeling en in het geval van holvoeten krijgt je hiel alle druk te torsen, wat een doffe pijn onder de hak kan geven. Dit heeft gevolgen voor de vetkussens onder je hiel die voor de schokdemping instaan. Wanneer die dunner worden of zelfs helemaal leeglopen, valt dat niet meer te herstellen. In de volksmond is er sprake van een doorgetrapte hiel. Maar dat klopt niet. Het is eigenlijk een verdwenen vetkussen (Fat pad syndroom). “Dat kan je enkel compenseren door extra schokdemping te voorzien, zoals schoenen met een zacht voetbed of aangepaste steunzolen om de druk gelijkmatig over je hele voet te verdelen. Dat hoeven zeker geen dure schoenen met luchtkussenzolen te zijn. Ook een gewone rubberen hak werkt al prima”, geeft dr. Saskia Van Bouwel nog mee.

Stressbreuken

Een ander fenomeen dat ook door plotse overbelasting in de hand wordt gewerkt zijn stressbreuken van het hielbeen. “Vrouwen na de menopauze zijn daar extra kwetsbaar voor omdat hun botten, door het verlies aan oestrogeen, minder goed beschermd zijn. Ook osteoporose kan aan de basis liggen van deze fracturen.”

“Dit is de enige hielklacht waarbij absolute rust voor de hiel wordt voorgeschreven”, waarschuwt dr. Van Bouwel. “Bewegen mag enkel met behulp van krukken. Vaak wordt een gips of walker boot aangebracht tot het bot weer aan elkaar groeit. Reken op drie tot vier maanden. De enige beweging die wel mag, en die altijd goed is bij hielklachten, is fietsen. Zet je zadel hoog genoeg om ook je voetzoolpees te stretchen.”