Vijf vragen over netvliesloslating

Zwarte vlokken, lichtflitsen of een gordijn dat zoals aan het einde van een theaterstuk gedeeltelijk over je beeld schuift. Netvliesloslating manifesteert zich vrij plots. Snel actie ondernemen is dan een must.

1. Wat gebeurt er bij netvliesloslating?

Oogartsen dr. Geraldine Accou en dr. Julie De Zaeytijd (UZ Gent): “Je netvlies vormt eigenlijk de binnenbekleding van je oog. Je oogbol bestaat overwegend uit een helder glasvocht, een soort gel. Met de leeftijd kan dat wat gaan krimpen waardoor het begint te trekken aan je netvlies. Dat is een normaal ouderdomsverschijnsel. Maar bij dat trekken loop je 10 tot 15% kans op een scheurtje. Wanneer dat tijdig wordt opgemerkt, kan dat via een laserbehandeling efficiënt worden hersteld. Daarbij wordt het scheurtje dichtgebrand zodat er geen glasvocht door het gaatje kan. Blijft het scheurtje onbehandeld, dan kan er wel glasvocht door en kan het netvlies losraken. Pijn heb je daar niet van, maar er zijn wel drie andere kenmerkende alarmsymptomen. Zoals het zien van zwarte vlokken, spinnetjes, slierten of stippen, lichtflitsen of een gordijn dat langzaam of snel voor je gezichtsveld schuift. Als ook het centrale deel (de macula of gele vlek) van je netvlies loslaat, dan kan je zicht snel achteruitgaan. De macula zorgt voor gezichtsscherpte.”

2. Hoe moet je hierop reageren?

“Wanneer je zo’n alarmsignalen opmerkt, ga je best zo snel mogelijk — binnen de 24 uur — op controle bij de oogarts. Veel mensen denken onterecht dat het vanzelf voorbijgaat of dat het opgelost raakt met een bril. Maar een snelle diagnose en behandeling zijn bepalend voor het behoud van je gezichtsvermogen. Is er sprake van een netvliesloslating, dan is er altijd een ingreep nodig. Een losliggend netvlies doet je oog aan stevigheid verliezen en zorgt voor allerhande complicaties. Op termijn kan het leiden tot slechtziendheid of zelfs blindheid.”

3. Welke behandeling is er mogelijk?

“De standaardbehandeling bij vijftig-plussers is een zogeheten vitrectomie. Daarbij opereren we aan de binnenzijde van je oog, waar het glasvocht wordt verwijderd. Met behulp van een speciale vloeistof leggen we je netvlies weer op de correcte plaats, waarna je netvlies met de laser weer wordt vastgezet. Aan het einde van de ingreep, wanneer de vloeistof er weer uit moet, plaatsen we een tijdelijke vulling in je oog op basis van gas of olie. Dat is nodig om je netvlies op zijn plaats te houden en weer te laten vastgroeien.”

“Gasbelletjes verdwijnen na 2,5 weken vanzelf. In die periode is je zicht beperkt en mag je geen drukverschillen ondergaan (niet naar de bergen of in het vliegtuig). De eerste dagen na de ingreep moet je je hoofd ook rechtop houden. Bij een olievulling, die vooral wordt gebruikt bij langer bestaande netvliesloslatingen, moet je nadien opnieuw even onder het mes. Na een vitrectomie volgt er bij vijftigplussers meestal binnen het jaar een cataractingreep. Bij mensen die al een troebele lens (cataract) hebben, gebeuren beide ingrepen soms gelijktijdig.”

4. Blijft je gezichtsscherpte behouden?

“Er is 95% kans dat je gezichtsvermogen terugkeert naar zijn oorspronkelijke niveau. Veel hangt af van de situatie van je macula. Bleef die onaangeroerd, dan zijn de resultaten zeer goed. Bij een verschoven macula, is de kans op volledig herstel iets kleiner. We kunnen je macula opnieuw juist positioneren, maar vaak zie je toch wat minder scherp dan voordien. Ook vervormingen kunnen voorkomen. Het definitieve resultaat is er pas na zes maanden. En tot een jaar na de ingreep kan je zicht nog licht verbeteren.”

5. Wie loopt het meeste risico?

“Leeftijd speelt een rol. Netvlieslos-lating komt het vaakst voor bij mensen tussen 50 en 70 jaar, bij mannen iets vaker dan bij vrouwen. Mensen met bijziendheid, die dus slecht in de verte zien, zijn eveneens vaker getroffen. Wie een loslating had aan één oog, loopt 10% kans dat ook het andere oog wordt getroffen. Afgezien van regelmatige controles, kan je preventief jammer genoeg niets doen. Daarnaast kan de loslating veroorzaakt worden door een trauma. Ook een cataractoperatie kan soms een loslating triggeren.”