Wil je je lichaam zo weinig mogelijk blootstellen aan de almaar toenemende vervuiling van onze zeeën, dan kies je best voor kleinere vissoorten.
In zijn meest recente voedingsaanbevelingen voor België (2016) adviseert de Hoge Gezondheidsraad (HGR) om één tot twee keer per week vis te eten, waarvan één keer vette vis, zoals zalm, tonijn, haring, sardines. De HGR raadt ook aan verschillende vissoorten van diverse origine op het menu te zetten. Want vis heeft een hoge voedingswaarde en levert erg veel vitaminen (A, B12, D...) en mineralen (jodium, zink...). Vette vis heeft nog een extra troef: hij is de beste natuurlijke bron van langeketenvetzuren (omega 3).
De keerzijde is dat vette vis doorgaans ook de neiging heeft om persistente organische polluenten (POP’s), zoals methylkwik, dioxine en pcb’s, op te slaan in het vet. Bovendien zijn de meeste zeedieren vandaag in mindere of meerdere mate verontreinigd door microplastics en residu’s van bestrijdings- en geneesmiddelen.
En dus rijst de vraag: is vis eten eigenlijk nog wel gezond? Volgens een Franse studie uit 2006 stel je jezelf niet bloot aan problematische hoeveelheden verontreinigende stoffen als je twee keer per week vis eet. “Eigenlijk – maar dat is mijn persoonlijke opvatting – weet de wetenschap hier nog onvoldoende over”, zegt Yvan Larondelle, professor aan de faculteit voor bio-ingenieurs AGRO, UCL. “Zo houden de toxiciteitsproeven geen rekening met het cocktaileffect van verontreinigende stoffen.”
Moet je dan alle vis van het menu schrappen? Toch niet: het is perfect mogelijk om vis te vinden die grosso modo gespaard blijft van vervuiling. “Bij POP’s is er sprake van bioaccumulatie: de sterkst gecontamineerde vissen zijn die aan de top van de voedselketen”, aldus nog professor Yvan Larondelle. “Bij de kleinste vissoorten is het probleem zo goed als onbestaande.” Sardines, haring, ansjovis en dergelijke, mag je probleemloos wekelijks op tafel zetten.”
Anders is het gesteld met tonijn, zeebaars, paling, zwaardvis, enzovoort. Die zet je maar beter niet al te vaak op het menu. “Maar ook dan blijft het moeilijk om duidelijke regels te formuleren: de contaminatie verschilt namelijk sterk naargelang het visgebied, de exacte soort of zelfs het stukje vis op je bord.”
Gekweekt of wild?
Ook gekweekte vis is niet altijd vrij van verontreiniging. Aardig wat vis wordt immers gevoed met meel en olie van vissen uit volle zee. “Sommige producenten kijken erop toe dat de voeding van hun kweekvis zo weinig mogelijk verontreinigende stoffen bevat, anderen zijn daar minder mee bezig.” En grote viskwekerijen aarzelen dan weer niet om preventief antibiotica toe te dienen. Restanten daarvan zijn terug te vinden in de vissen.
“Het zou niet slecht zijn dat de consument wat meer belangstelling zou tonen voor die problematiek. De sector zou zich dan verplicht voelen om duurzame en nutritioneel interessante vis te kweken met weinig verontreinigende stoffen.” In afwachting mag je maatjes en sardines uit blik weer een ereplaatsje geven op tafel.
