Waarom beweging ook het denkvermogen een zetje geeft

Beweeg met dat lijf, zingt Raymond van het Groenewoud aanstekelijk. Nog een reden nodig om je zetelsport in te ruilen voor wat meer actie? Wel hier komt ze: naast al die fysieke winst, blijkt nu ook de cognitieve conditie er wel bij te varen.

Meer bewegen prijkt ook dit jaar met stip bovenaan heel wat lijstjes met goede voornemens. Dat blijkt om meer dan de gekende redenen een prima idee. Een Amerikaanse studie toonde aan dat regelmatig fysiek actief zijn, ook onze grijze massa een stuk efficiënter doet functioneren. De wetenschappers van de Duke University (North Carolina) volgden ruim zes maanden een groep oudere volwassenen van wie de gemiddelde leeftijd 65 jaar bedroeg.

Zij waren geen van allen fysiek actief en hadden af te rekenen met milde cognitieve achteruitgang. Geen van de deelnemers had dementie. Alle deelnemers werden lukraak opgedeeld in vier groepen die telkens een ander programma volgden. De eerste testgroep kreeg driemaal per week een oefenprogramma voorgeschoteld waarbij aan wandelen, joggen of fietsen werd gedaan. De tweede groep kreeg advies en begeleiding over een hartvriendelijk dieet met weinig zout, veel vezels, groenten en fruit, bonen, noten en volkorenproducten. In de derde groep stond zowel sport als dieet op het programma, terwijl de laatste groep als een controle diende. Zij veranderden niets aan hun zittende levensstijl.

Concentratie en geheugen

Na een half jaar kregen alle deelnemers dezelfde denktesten voorgeschoteld als bij de start van het onderzoek. De groep die intussen was beginnen bewegen, scoorde daarop beter dan een half jaar eerder. Een vooruitgang die vergelijkbaar was met negen levensjaren, zo berekenden de onderzoekers. Vooral hun functionele denkvermogen was er sterk op vooruitgegaan. De ‘verjongingskuur’ manifesteerde zich vooral op het vlak van uitvoering zoals het vermogen om het eigen gedrag te regelen, zich te concentreren, ideeën uit te voeren en doelen te bereiken. Op de werking van het geheugen konden de wetenschappers geen verbetering vaststellen.

De ouderen die alleen de dieetrichtlijnen volgden scoorden niet beter op de denkproeven. Maar de beste resultaten werden behaald door de groep die driemaal per week beweging combineerde met aangepaste voeding. Dat duidt er volgens de onderzoekers op dat een hartvriendelijk dieet de effecten van fysieke actie extra stimulansen kan geven. De mensen uit de controlegroep tenslotte die sedentair waren gebleven, zagen hun denkvermogen er lichtjes op achteruitgaan, wat overeenstemde met zes maanden veroudering.

Levensfase

Hoewel het om een kleinschalige studie gaat, wijst dit volgens specialisten op het belang van levensstijlveranderingen om de achteruitgang van het denkvermogen tegen te gaan bij 60 plussers. Ingrepen zoals regelmatig sporten, het beperken van zout en het toevoegen van voeding rijk aan magnesium en kalium aan het menu, kunnen in deze levensfase helpen om het brein in een betere conditie te houden.

Maar wat als je door ziekte, fysieke beperkingen of pijn moeilijk kan bewegen? “We moeten af van de notie dat je niet kan bewegen”, zegt Scott Hayes, onderzoeker aan de Ohio State University bij het persbureau Reuters. “Er zijn tal van alternatieve manieren waardoor ook mensen met deze problemen toch in staat zijn om fysiek actief te zijn. Als lopen of wandelen niet kan, kan je bijvoorbeeld kiezen voor onbelast bewegen zoals zwemmen, fietsen op een home trainer of weerstandsoefeningen.”