Waarom de coronacrisis ook osteoporosepatiënten dreigt te treffen

Door de covid-pandemie stellen heel wat mensen met chronische aandoeningen zoals osteoporose hun doktersbezoek of onderzoeken uit. Door de quarantaine dreigen ze bovendien minder te bewegen of schiet het broodnodige zonlicht erbij in.

“Sommige onderzoeken kunnen verdaagd worden maar voor bepaalde behandelingen kan al dan niet langdurig uitstel het risico op breuken ernstig verhogen. Therapietrouw blijft cruciaal”, benadrukt geriater prof. dr. Evelien Gielen (UZ Leuven) van de Belgian Bone Club.

Osteoporose is een sluipende aandoening waarbij de botmassa geleidelijk aan vermindert. Dat geeft doorgaans geen klachten, pijn of symptomen maar kan wel leiden tot botbreuken met ernstige complicaties en verminderde mobiliteit. Via preventiemaatregelen en zo nodig medicatie wordt getracht om die botdensiteit op peil te houden en fracturen te voorkomen.

“Door de coronacrisis hebben we niet dringende consultaties moeten annuleren. Daarnaast merken we ook dat heel wat mensen – ongeveer een op de drie tot de helft – zelf hun consultaties annuleren, meestal uit angst om naar het ziekenhuis te komen. Dat is begrijpelijk maar niet nodig aangezien het risico op besmetting hier niet hoger ligt dan elders. De patiëntenstromen tussen wie voor covid-19 behandeld wordt en wie niet, worden zeer strikt gescheiden gehouden. Bovendien worden afspraken zo gespreid dat er voldoende ruimte is voor social distancing in de wachtzalen. Wie twijfelt of schrik heeft om naar het ziekenhuis te komen, overlegt best even met de arts. Via een telefonisch of digitaal consult, kunnen we al heel wat vragen beantwoorden. Ook herhalingsvoorschriften of attesten kunnen op die manier geregeld worden”, verduidelijkt prof. dr. Evelien Gielen.

Wat kan niet wachten?

Dat niet dringende controles op de lange baan worden geschoven, is geen probleem. Maar artsen merken dat dit ook gebeurt met noodzakelijke behandelingen, of zelfs bij fracturen. “Na een valpartij met breuken of bij spontane breuken (bijvoorbeeld een wervelfractuur) of bij acute problemen (zoals bijvoorbeeld acute rugpijn wat kan wijzen op een wervelindeuking) is het zeer belangrijk om na te gaan of er sprake is van osteoporose en of osteoporosebehandeling gestart moet worden. Timing is ook cruciaal voor wie reeds behandeld wordt met Denosumab-injecties (Prolia®) die elke zes maanden herhaald worden. Die timing mag niet zomaar onderbroken worden. Als dat langer dan 4 weken wordt uitgesteld, verliezen mensen opnieuw aan botdensiteit en zien we de kans op breuken toenemen. Voor wie behandeld wordt met Zoledronaat-baxters (Aclasta®) kan de toediening tot 6 maanden worden uitgesteld. Door te sensibiliseren, hopen we dergelijke bijkomende schade door de coronacrisis te vermijden.”

Preventie in corona stijl

Niet altijd simpel ‘vanuit je kot’ maar ook preventieve actie tegen osteoporose mag niet wekenlang opgeschort worden. “Twee soorten oefeningen verstevigen je botmassa. De botbelastende activiteiten zoals wandelen, joggen, springen helpen om botverlies te beperken. Dat combineer je best met krachttraining om de spieren te versterken. Steviger spieren verminderen de kans op vallen en ze verstevigen ook je bot. Dat kan al simpel thuis door bijvoorbeeld een aantal keer op en af een trede te stappen of de armspieren te trainen met gewichten. Het is ook mooi meegenomen dat beweging het immuunsysteem boost en de algemene conditie verbetert. Vitamine D kan je opnemen door een kwartier per dag tussen 11 en 15 u buiten te wandelen, met onbedekt gelaat en handen.”

Qua voeding blijft de aanbeveling gelden om een vijftal porties zuivel per dag in te nemen, al dan niet in combinatie met een calcium- of vitamine D-supplement. “Met de leeftijd daalt wel het vermogen van de huid om vitamine D aan te maken onder invloed van het zonlicht. Dan kan een supplement noodzakelijk zijn. Overleg wel steeds met je huisarts.”