Waarom het gevecht tegen roken zo lastig blijft

Een Belg op vijf is een roker maar van die groep geeft 60 % aan dat ze er heel graag mee willen kappen. Om dat goede voornemen te ondersteunen reikt de Stichting tegen Kanker hulpmiddelen aan en pleit ze voor een terugbetaling van nicotinevervangende behandelingen.

Want roken is niet zomaar een kwalijke gewoonte die zich toevallig heeft geïnstalleerd. Het is wel degelijk een verslavingsziekte. Nicotine, de stof die hiervoor verantwoordelijk is, staat in de top 3 van meest verslavende producten, net na heroïne en crack en zorgt dus al snel voor een fysieke hunkering. Ook psychologisch raak je verslingerd aan roken, doordat het gauw geassocieerd wordt met bepaalde gewoonten, zoals feestjes of momenten van ontspanning tijdens stresssituaties. De gevolgen van deze verslaving op de gezondheid zijn afdoende bekend. Van hart- en vaatziekten tot diabetes of chronische darmaandoeningen: op een lange waslijst aan aandoeningen heeft tabaksgebruik een nefaste invloed. Roken is vandaag ook de oorzaak van bijna 30% van de sterfgevallen door kanker en studies tonen aan dat twee op de drie rokers vroegtijdig overlijden.

Buddywerking en Tabaksstop

Stichting tegen Kanker zet naar aanleiding van de Werelddag tegen tabak op 31 mei de verschillende acties om mensen te begeleiden richting rookstop opnieuw in de kijker. Zo is er voor het derde jaar op rij een buddy-campagne, de Buddy Deal, waarbij mensen zich tijdens het stoppen een maandlang laten begeleiden en motiveren door iemand uit hun omgeving. Na afloop van die maand kunnen ze rekenen op verdere professionele hulp via Tabakstop. Deze dienst van de Stichting tegen Kanker bestaat intussen 20 jaar en hier bieden erkende tabakologen zowel via de telefoon als via coaching op maat rookstopbegeleiding aan.

Terugbetaling

Ongeveer 3 % van de rokers slaagt erin om volledig op eigen houtje te stoppen maar de meesten hebben wel degelijk nood aan een vorm van ondersteuning. De gecombineerde aanpak, waarbij hulpmiddelen zoals nicotinevervangende behandelingen (NRT) die de fysieke ontwenning opvangen, samengaan met psychologische begeleiding, geeft de beste resultaten. Maar dat betekent niet dat het altijd meteen lukt. Gemiddeld heeft een roker 3 tot 4 pogingen nodig voor hij of zij definitief van de sigaret afraakt.

Een belangrijke drempel bij rookstop blijkt nog steeds het kostenplaatje. Stichting tegen Kanker juicht het toe dat de prijs van tabaksproducten toeneemt en dat roken op steeds meer plekken verboden is maar klaagt tegelijk aan dat nicotinevervangers nog steeds niet terugbetaald worden. “Terugbetaling van deze hulpmiddelen bij rookstop is geen overbodig luxe”, benadrukt tabakoloog Suzanne Gabriëls van de Stichting. Die ijvert er al twee jaar voor dat de farmabedrijven die deze NRT verkopen een dossier zouden indienen tot terugbetaling bij het RIZIV maar tot nu toe zonder resultaat.

Terugbetaalde medicatie tegen rookstop wordt steeds minder ingezet. Zo is het rookstopmiddel Champix al geruime tijd niet meer beschikbaar en werd ook de zoektocht naar een antirookvaccin stopgezet wegens negatieve resultaten.

Craving tegengaan

Nicotinevervangers bestaan onder meer onder de vorm van pleisters, kauwgom, inhalers, mondspray of zuigtabletten en voorzien je lichaam via een andere weg van een dosis nicotine. Die wordt op deze manier trager opgenomen dan via een sigaret waardoor het minder verslavend is en de craving naar roken wordt onderdrukt maar ze zijn dus niet goedkoop. Het is wel de bedoeling om die vervangers stelselmatig af te bouwen, al zijn er ex-rokers die ze soms langer doorgebruiken om herval te voorkomen.

Ook overstappen naar een e-sigaret of vape kan helpen om de sigaret af te zweren, al bevat ook die wel wat schadelijke stoffen en is er nog steeds heel wat onduidelijkheid over de lange termijneffecten op de gezondheid. De Hoge Gezondheidsraad formuleert het in zijn laatste rapport voorzichtig als volgt: ‘de e-sigaret kan als rookstopmiddel gebruikt worden en wordt substantieel minder schadelijk ingeschat dan roken’. Lees: helemaal niet roken is nog altijd de meest gezonde optie.

Tegelijk met de fysieke ontwenning moet je ook psychologisch komaf maken met een jarenlang vastgeroeste gewoonte. Dat is vaak nog lastiger omdat het een gedrags- en levensstijlverandering inhoudt. Tabakologen kunnen hierbij helpen door deze routines zoals het roken van een sigaret na de maaltijd of bij een tas koffie bewust te vervangen door alternatieve activiteiten zoals een wandeling maken of een klusje in huis uitvoeren. Zij leren ook andere vaardigheden aan zodat je met stress kan omgaan zonder hulp van een sigaret.

Meer info: tabakstop.be