Waarom maakt menopauze prikkelbaar en neerslachtig

Je somber en prikkelbaar voelen zonder te weten waarom. Heel wat vrouwen ervaren die gevoelens rond de menopauze maar linken het niet meteen aan die levensfase. De oorzaak ligt nochtans bij de follikels.

Opvliegers, nachtelijk zweten of een verstoorde slaap. Die menopauzeklachten worden meestal vlotjes herkend maar de overgang kan nog heel wat andere veranderingen teweegbrengen die wegen op de levenskwaliteit. Zoals plotse neerslachtigheid, stemmingswisselingen of overdreven prikkelbaarheid. “Ik kon ineens uitvliegen tegen mijn partner of kinderen om een futiliteit. Of ineens een huilbui krijgen om een stomme tegenslag. Dat zou ik vroeger nooit doen. Ik herkende mezelf niet meer en begon me af te vragen of ik geen depressie had. Tot de gynaecoloog opmerkte dat ik wellicht in de menopauze was”, vertelt Marleen (54) daarover.

Follikels

“In de transitie naar de menopauze zijn veel vrouwen vaak prikkelbaarder dan gewoonlijk”, bevestigt gynaecoloog prof. Herman Depypere (UZ Gent). Dat is te wijten aan de veranderingen die zich voordoen met de follikels, de blaasjes die de eicellen omhullen. Tijdens en rond de periode van de overgang functioneren de follikels niet meer optimaal. Om ze te doen uitrijpen voor een eisprong, moet de hypofyse in de hersenen extra follikelstimulerend hormoon produceren. Dat zorgt voor hogere hormonale spiegels waardoor er plots veel meer follikels gaan groeien. “Wat op zijn beurt het oestrogeenpeil in het bloed omhoog jaagt. De hormonale harmonie valt weg. Perioden van hoge en lage oestrogeen volgen elkaar op. Vrouwen voelen dat. Want bij een hoge oestrogeenspiegel voel je je meer prikkelbaar en opgejaagd. Staat die op een laag pitje, dan voel je je meer moe.” Die hormonale rollercoaster kan ook gepaard gaan met onregelmatig bloedverlies.

Depressieve klachten

Soms reiken de klachten verder dan stemmingswisselingen en signaleren vrouwen ronduit depressieve gevoelens. Niet onlogisch want op die leeftijd bevinden heel wat vrouwen zich ook in een sandwichsituatie, waarbij ze zowel voor hun (schoon)ouders en kinderen zorgen en ook professioneel heel wat (meer) druk op de schouders krijgen. “Als die neerslachtigheid het gevolg is van zo’n overbelasting, kan begeleiding door een psycholoog helpen. Jezelf leren organiseren is ook zinvol. Soms kan die neerslachtigheid ook te wijten zijn aan oververmoeidheid door warmteopwellingen en verstoorde slaap. Dan kunnen licht gedoseerde bio-identieke hormonen een oplossing bieden.”

Het opstarten van antidepressiva is lang niet altijd aan de orde. Vrouwen die nooit eerder in hun leven een depressie hebben doorgemaakt, zullen slechts heel uitzonderlijk een depressie ontwikkelen doordat hun lichaam geen oestrogeen meer aanmaakt. “Bij die vrouwen kijken we eerder naar overbelasting als oorzaak. Toch zien we dat er te snel naar antidepressiva wordt gegrepen en dat is geen goede evolutie.”

Vrouwen met een neurotische aanleg blijken gevoeliger voor veranderingen, ook hormonale veranderingen. “Wanneer zij vroeger al depressieve fases doormaakten, kan de menopauze bij hen opnieuw een uitlokkende factor zijn. Dat wordt best gezamenlijk aangepakt door huisarts, psycholoog, psychiater en gynaecoloog. ”

Meer lezen? Menopauze, Menostart, prof. Dr. Herman Depypere, uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts, 21,99 €, isbn 9789463932240