Waarom regelmaat moet regeren in de slaapkamer

Wanneer we aan slaap en gezondheid denken, linken we dat meestal aan de duur of het tijdstip. Belangrijker hierbij blijkt de regelmaat. Elke dag klokvast onder de wol en uit de veren gaat hand in hand met minder hart- en vaatziekten, depressies, hoge bloeddruk en overgewicht.

Die opvallende bevindingen kwamen aan het licht in een Amerikaanse studie waarbij de slaapcycli van zo’n 2000 mensen met een gemiddelde leeftijd van 69 jaar grondig werden geanalyseerd. Het onderzoek verscheen recent in het vakblad Scientific Reports. De onderzoekers van het Duke University Medical Center in North Carolina hanteerden daarbij een nieuw meettoestel; de Sleep Regularity Index. Die is in staat om de variatie in slaap in kaart te brengen gedurende 24 uur en om opeenvolgende dagen met elkaar te vergelijken om zo de regelmaat in slaap -en waaktijden, ook bijvoorbeeld van dutjes overdag weer te geven.

De deelnemers droegen speciale polsbanden die allerlei data registreerden. Zoals het meten van de momenten van slaap en waak, de mate waarin ze fysiek actief waren en hoeveel uren ze dagelijks blootgesteld waren aan licht. Verder vulden de deelnemers zelf een slaapdagboek in en rapporteerden ze de mate waarin ze zich overdag nog slaperig voelden. Om de cardiovasculaire risico’s en de mentale gezondheid te evalueren gebruikten de wetenschappers andere gegevens.

Biologische klok

De regelmaat in het slaappatroon is het best bij mensen die elke dag, inclusief de weekends, op quasi hetzelfde tijdstip tussen de lakens schuiven en die ook klokvast opstaan. Deze manier van slapen ondersteunt het best onze inwendige biologische klok om zijn ritme aan te houden en om andere belangrijke lichaamsfuncties zoals de spijsvertering op vaste tijdstippen te reguleren.

Uit de resultaten bleek dat erg onregelmatige slapers meer de neiging hadden om later naar bed te gaan en om meer te dutten overdag dan ’s nachts in vergelijking met de regelmatige slapers. Bovendien werden onregelmatige slapers minder blootgesteld aan licht en voelden ze zich vaker slaperig of suf gedurende de dag. Daarnaast zagen de onderzoekers dat een onregelmatig patroon beduidend meer gelinkt was aan het risico op hartziekten, aan een stijging van obesitas, hoge bloeddruk en aan een hogere bloedsuikerspiegel.

Stress

Wie zijn bed op onregelmatige momenten opzoekt, bleek ook vaker getroffen door mentale problemen zoals depressies en stress wat ook samenhangt met hartziekten. Daarnaast werd ook gekeken naar mogelijke verbanden tussen de gezondheid en het aantal uren slaap (duur) en het moment waarop mensen onder de wol gingen. Met andere woorden of ze een ochtendtype of eerder een nachtraaf waren. De link tussen die twee laatste slaapfactoren was een stuk minder consistent dan die tussen slaapregelmaat en gezondheid.

Welke onderliggende mechanismen hierbij precies maken dat onregelmatige slapers meer risico lopen op ziekten, is nog lang niet allemaal uitgeklaard. Daarvoor loopt het onderzoek bij de 2000 deelnemers ook de volgende jaren nog verder. Wat wel al vaststaat is dat een ontregeld bioritme kan leiden tot of samenhangt met een onregelmatig slaappatroon, onregelmatig eten en stijging van de bloeddruk. De wetenschappers bevelen dan ook aan om zoveel als mogelijk op vaste momenten het slaapkamerlicht te doven en aan te knippen.