Waarom zijn vrouwen gevoeliger voor koude dan mannen?

Van kantoren tot in de slaapkamer. Overal hebben vrouwen het sneller koud dan mannen. Geen toeval want wetenschappelijk perfect logisch, zo blijkt. Mannen en vrouwen gebruiken immers verschillende mechanismen om hun lichaamstemperatuur te regelen.

Mannen en vrouwen ervaren temperatuur niet alleen anders, ze gaan er ook anders mee om. In het boek ‘Ook getest op vrouwen‘ onderzoekt professor gendergeneeskunde Marek Glezerman vanwaar die verschillen precies komen en hoe we daar kunnen op inspelen om het voor beide geslachten zo comfortabel mogelijk te maken.

Omgaan met koude vraagt sowieso meer van ons allemaal dan omgaan met hitte. De oorzaak daarvoor ligt in het ontstaan van de mens zelf, in het hete klimaat van Equatoriaal Afrika. Daardoor bevat onze huid nog steeds vier keer meer koude- dan warmtereceptoren. Die gevoeligheid voor koude blijkt bij vrouwen -bij de meeste althans – hoger te liggen dan bij mannen.

Heel wat factoren spelen een rol bij het mechanisme om onze basistemperatuur op peil te houden: hormonenspiegel, lichaamssamenstelling, lichaamsomvang, slaappatronen, zweetvermogen maar ook de genen. Merkwaardig genoeg zijn roodharigen gevoeliger aan koude dan blonde of donkerkleurige types omdat het gen dat de haarkleur regelt ook gelinkt is met dat voor thermoregulatie of temperatuurregeling.

Oppervlak en volume

Een van de belangrijkste elementen bij het op peil houden van de lichaamstemperatuur is de relatie tussen lichaamsoppervlak en het volume. Zowel bij kou als bij warmte geldt dat hoe kleiner het oppervlak is in verhouding tot het lichaamsvolume, hoe efficiënter de thermoregulatie. Dat verklaart onder meer waarom slankere mensen sneller hinder hebben van de koude dan mensen met meer volume. Of waarom paarden en koeien zowel koude als warmte beter weten op te vangen. Ook het lichaamsvolume van vrouwen is gemiddeld zo’n 20 procent kleiner dan dat van mannen, terwijl er qua oppervlak slechts een klein verschil is tussen beide seksen. Vrouwen zijn daardoor van nature benadeeld om hun temperatuur te behouden.

Verschillen tussen m en v

Er speelt nog meer. Onze basislichaamstemperatuur schommelt rond 37 graden, maar bij mannen ligt die gemiddeld 0,3 graad lager. De kerntemperatuur varieert ongeacht de omgeving de hele dag door een beetje. Ze is het laagst in de ochtend en het hoogste aan het einde van middag. Ook bij vermoeidheid daalt onze inwendige thermometer. Van zodra het buiten kouder wordt en de standaardtemperatuur in het gedrang komt, starten er in het lichaam allerlei fysiologische processen om die basistemperatuur op peil te houden, zeker rond de vitale organen zoals hart en hersenen. Bij mannen komen die processen later op gang, omdat zij door hun lagere basistemperatuur de koude pas later voelen.

Een ander opvallend verschil dat wetenschappers opspitten, is dat mannen op korte termijn efficiënter zijn in het produceren van warmte omdat zij relatief gezien over meer spierweefsel beschikken. Dat wekt warmte op. Vrouwen hebben gemiddeld dan weer meer vetweefsel, waardoor ze beter in staat zijn om warmte vast te houden.

Eenzaam maakt kouder

Naast fysiologische kenmerken spelen ook minder voor de hand liggende zaken een rol, zowel bij mannen als vrouwen. Merkwaardig genoeg bepaalt ook ons humeur en de sociale omgeving waarin we ons bevinden mee hoe we externe temperaturen gewaarworden. Canadees onderzoek dokterde uit dat wie zich eenzaam voelt of in sociaal isolement leeft, het sneller koud heeft. Wie humeurig is, voelt zich sneller verkillen, maar wie zijn woede letterlijk ‘koelt’ door zijn boosheid eruit te gooien, warmt dan weer op. Uitvliegen als sociaal opwarmingsmechanisme blijkt een strategie die door mannen nog iets vaker wordt gehanteerd én aanvaard dan door vrouwen.

Airco aan de vrouwen?

De verschillen tussen mannen en vrouwen qua temperatuurregeling raken stilaan ontrafeld. Maar voorlopig worden ze nog lang niet overal in de praktijk gebracht. In de meeste kantoren en openbare plaatsen is de airconditioning nog steeds afgestemd op het thermisch comfort van de gemiddelde.... mannelijke werknemer. Voor mannen volstaat een lagere omgevingstemperatuur onder meer omdat zij efficiënter zijn in het produceren van warmte. Het verklaart meteen waarom op zoveel plekken mannen er behaaglijk bijzitten terwijl vrouwen zonder extra truitje bijna aan het bibberen slaan. Professor Marek Glezerman, specialist in gendergeneeskunde, ziet alvast een makkelijke oplossing. “Aangezien omgaan met kou meer van ons lichaam vergt dan het trotseren van hitte, doen mannen er misschien goed aan om zich te voegen naar de behoeften van vrouwen bij het instellen van de thermostaat.” Met andere woorden: geef die afstandsbediening van die airco aan haar!

Bron: Ook getest op vrouwen, Marek Glezerman, uitgeverij Manteau , isbn 9789022334546