Welke psych kan je helpen?

In ons land heeft een op de drie mensen het psychisch moeilijk, blijkt uit cijfers van Sciensano. Maar bij wie zoek je dan hulp? Bij een psycholoog, een psychotherapeut, een psychiater, een psychoanalyticus?

Een psycholoog, psychotherapeut, psychiater of psychoanalyticus kies je niet lukraak. Je informeert eerst naar zijn/haar werkdomein. En je vraagt raad aan je huisarts, familie of vrienden. Want het is van het grootste belang dat je je goed voelt bij de psych van je keuze. Aarzel dan ook niet om te veranderen als het niet klikt. “Sommige patiënten vinden dat ze trouw moeten blijven aan hun therapeut”, zegt Aurélie Wagener, klinisch psycholoog en onderzoekster aan de universiteit van Luik. “Eenmaal ze bij iemand zijn geweest, vinden ze dat ze daar moeten blijven gaan. Maar alles draait rond de menselijke relatie. Als het niet klikt, zoek je beter iemand anders.”

Klinisch psycholoog

Enkel wie een master in de psychologische wetenschappen, optie klinische psychologie heeft behaald, mag zich de beschermde titel van klinisch psycholoog aanmeten. Niet iedereen met een diploma psychologie is dus klinisch psycholoog. “Je kan op elk moment een afspraak maken bij een klinisch psycholoog. Ook op eigen initiatief en zonder dat je vooraf je huisarts raapleegt”, verduidelijkt Aurélie Wagener. Maak je een moeilijke levensfase door, heb je het mentaal zwaar, laat je levenskwaliteit te wensen over, dan kan een klinisch psycholoog hulp bieden, hetzij kortstondig, hetzij op regelmatige basis.

“Naar een psycholoog gaan betekent niet dat je gek bent. Die idee raakt stilaan ingeburgerd. Een psycholoog raadplegen is gangbaarder geworden, ook al blijven oudere generaties terughoudender.” Wagener is duidelijk: op een raadpleging bij de psycholoog staat echt geen leeftijd. “Ik krijg mensen over de vloer die altijd al hoogtevrees of een panische angst voor spinnen hadden, en op hun 75ste aankloppen omdat ze niet tot het einde van hun dagen met die fobie willen zitten.”

Psychiater

Een psychiater heeft een diploma geneeskunde op zak, met als specialisatie psychiatrie. Behalve klinisch ingrijpen mag deze arts dus ook geneesmiddelen voorschrijven, iets wat een klinisch psycholoog niet mag. “Ik zeg vaak tegen mijn patiënten dat medicatie als een kruk is”, aldus Aurélie Wagener. “Als je je enkel breekt, moet je vaak een tijdje op een kruk steunen, maar uiteindelijk moet je wel weer op die enkel leren lopen. Beide benaderingen zijn dus complementair.” In de praktijk verwijst de klinisch psycholoog een patiënt soms door naar een psychiater, omdat een meer medische behandeling zich opdringt. Maar ook het omgekeerde kan: sommige psychiaters raden hun patiënten aan als aanvulling op hun behandeling sessies bij een klinisch psycholoog te volgen.

Psychotherapeut

Sommige klinisch psychologen specialiseren zich in een bepaalde psychotherapeutische stroming (via een bijkomende universitaire opleiding). Psychodynamische therapie, systeemtherapie, cognitieve gedragstherapie, humanistische psychologie... elk van deze benaderingen heeft voordelen. En elke psycholoog heeft zijn/haar specifieke werkdomein: angst- en stemmingsstoornissen, verslavingsproblematiek, chronische stress, chronische pijn, relatieproblemen, enz.

“Twijfel je, contacteer dan een centrum waaraan psychotherapeuten verbonden zijn met verschillende werkdomeinen.” Op basis van je noden en wensen krijg je dan een afspraak bij de juiste persoon. Nogal wat universitaire centra en ook privécentra werken op die manier. Let wel: in ons land is psychotherapeut tot op vandaag geen beschermde titel. “Iedereen mag zich psychotherapeut noemen. Wees dus zeker op je hoede”, geeft Aurélie Wagener nog mee. Achter de term psychotherapeut of coach gaan vaak mensen schuil die uiteenlopende, maar daarom niet altijd erkende opleidingen hebben gevolgd. Blijf dus kritisch: voel je je er niet goed bij, is het vertrouwen niet top, dan ben je wellicht niet in goede handen.

Psychoanalyticus

“Historisch en cultureel wordt de psychoanalyse nog altijd als een enigszins apart vakgebied beschouwd, maar eigenlijk gaat het om een specialisatie”, aldus Aurélie Wagener. Qua opleiding zijn de meeste psychoanalytici ofwel klinisch psycholoog, ofwel psychiater en hebben ze vervolgens gekozen voor een specialisatie psychodynamische psychotherapie, een vorm van psychotherapie die geïnspireerd is op de aanpak van Freud. Toch zijn er ook psychoanalytici die noch een diploma psychologie, noch een diploma psychiatrie hebben. “De voorwaarde om psychoanalyticus te worden, is dat je zelf psychoanalyse hebt ondergaan”, zegt Aurélie Wagener. Zelf psychotherapie hebben gevolgd als vereiste of op zijn minst als aanbeveling om psychotherapeut te kunnen worden, vind je trouwens ook in andere stromingen.

Lees ook: Consultaties aan 11 euro voorlopig maar bij beperkt aantal psychologen en orthopedagogen